Innerlijk conflict van een meisje in moeilijke tijdsomstandigheden
Het was alweer een tijdje geleden dat ik Somersault van Cate Shortland zag. De
film uit 2004 maakte een verpletterende indruk maar daarna bleef het geruime
tijd - zeg maar heel lang - stil. Met veel interesse keek in daarom uit naar Lore, dat over een helletocht gaat van
kinderen, waaronder een baby, uit een Nazi gezin na de oorlog door het opgedeelde
Duitsland, op zoek naar veiligheid. Mijn verwachting werd niet teleurgesteld.
Shortland maakte er weer een aangrijpend, poëtisch en zeer betrokken drama van.
De veertienjarige Hannelore Dressler is de oudste van de
kinderen uit het gezin van een SS-er uit Beieren, dat na de capitulatie van
Duitsland op de vlucht slaat. De kinderen helpen mee om alle koffers in te
pakken. Het is meteen al aangrijpend dat de vader de herdershond achter de rug
van Lore doodschiet terwijl hij haar vlak daarvoor nog zegt dat de buren op de
hond zullen passen.
In de nacht rijden ze naar een boerderij in het Zwarte Woud
en trekken in een schuur bij een boerderij. De verhouding tussen de ouders is
niet goed. Lore ziet door een kier in het hout dat haar vader zijn vrouw tot
seks dwingt. Niet veel later is hij verdwenen. De moeder gaat in haar goede
goed uit en komt zwaar verkracht terug. We begrijpen pas dat hij in een
interneringskamp zit, als de moeder tegen Lore zegt dat ze naar hem toe gaat en
dat zij de andere kinderen naar grootmoeder aan de Oostkust moet loodsen. Ze
moeten eerst met de trein naar Hamburg. De moeder geeft Lore haar juwelen.
Daarmee moeten ze in leven kunnen blijven. Het afscheid van Lore en de kleine
Peter is hartverscheurend. De blik van de baby, die lijkt te begrijpen dat zijn
levensader wordt afgesneden, spreekt boekdelen. Lore rent haar moeder nog
achterna maar veel te veranderen aan haar besluit valt er niet. Aan Lore de
taak om voor haar zusje Liesel, de tweelingbroertjes Günter en Jürgen en
natuurlijk voor de kleine Peter te zorgen. Ze probeert hem meteen na het
vertrek van de moeder gerust te stellen.
Veel uitgelegd wordt er in Lore niet. Het zijn de sprekende details van de reis met veel
tegenslagen die het doen. Een trein naar Hamburg is er niet. De kinderen gaan
te voet door het land met in hun midden de kinderwagen met Peter. Van nabij
wordt ingezoomd op de wanhoop die in het Duitsland van vlak na de oorlog
voelbaar is. Als Lore met haar aanhang voor de nacht in een vervallen huis
trekt, ontdekken ze opeens een zwaar verkrachte en gedode vrouw.
Gelukkig is er tijdens de helse tocht hulp in de vorm van de
jongen Thomas, die aan een Amerikaanse patrouille joodse papieren kan laten
zien. Omdat hij zegt dat zij uit het concentratiekamp komen, worden ze niet
opgepakt. Thomas neemt de zorg op zich voor de kinderen als Lore ziek is, maar
accepteren kan ze dat niet. Ze heeft geleerd dat joden niet te vertrouwen zijn
en kan die overtuiging niet zomaar van zich afzetten. Af en toe sluit ze met
hem een gelegenheidspact, bijvoorbeeld om aan bootje te komen waarmee ze over
de rivier kunnen komen, want de brug is kapotgeschoten.
Daarmee zijn ze er nog niet. Het land is na de oorlog verdeeld
in vier sectoren. De groep moet van de Amerikaanse sector naar de Britse, maar
de Amerikanen laten hen niet door, waardoor ze de terugweg door het bos, behorende
tot de Russische sector, moeten nemen, waarbij Günter het loodje legt. Thomas
haalt de schoenen van de voeten van de dode jongen en geeft ze aan Jürgen die ze
die noodgedwongen door Thomas laat aantrekken. Daarna volgt de reis per trein,
die weer rijdt. Om te verijdelen dat Thomas, zoals hij laat blijken, zijn eigen
plan trekt, heeft Jürgen diens papieren gestolen. Omdat Thomas zijn papieren
niet meer kan laten zien, verlaat hij de trein. Als Lore de papieren bekijkt
ziet ze dat de foto niet van Thomas is.
Fraai is de opening van de film die een hinkelspel laat zien
waarbij het van de hemel tot de hel gaat en terug. Dat zegt alles over het
innerlijk conflict van Lore. Haar sterke overtuiging in de idealen van de Nazi’s
en haar verering van Hitler zitten haar gevoelens op een vreselijke manier in
de weg, die tot uiting komt als ze eenmaal het doel van de reis hebben bereikt.
Lore is een persoonlijk drama in een bewogen
tijd, gebaseerd op het boek The dark room
van Rachel Seiffert met een overtuigende Saksia Rosendahl in de hoofdrol.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten