Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



dinsdag 10 november 2015

Einde van bezit, Tegenlicht, 8 november 2015


De ideeënrijkdom van een hardop filosoferende architect

Gastheer van deze Tegenlicht uitzending onder regie van Frank Wiering is Thomas Rau, van beroep architect, maar veel meer een bevlogen nadenker over vernieuwing die op de derde plaats in de Duurzame Top Honderd van Trouw staat, wat dit ook zegt over de verandering van de maatschappij. Rau houdt zich bezig met een nieuw economisch model, waarin de producent verantwoordelijk is voor het te leveren product en de consument slecht de gebruiker is. Rau laat iets van dit revolutionaire idee zien aan de hand van filmpjes en vertelt daarbij ook over projecten die in gang gezet zijn met zijn idee.

Het fragment uit de documentaire The light bulb conspiracy toont een gloeilamp in de brandweerkazerne van Livermore in de Verenigde Staten die al meer dan honderd jaar brandt. In 2001 werd het eeuwfeest van deze gloeilamp gevierd met taart en al. Het brengt Rau op de ontdekker ervan, Edison (zie still), die dacht in oplossingen om het leven gemakkelijker te maken. Het probleem was echter dat een eeuwige gloeilamp al snel leidt tot verzadiging van de markt. Vandaar dat men de levensduur van het product ging beperken, net zoals men doet met andere producten, waarvan witgoed een duidelijk voorbeeld is. Dit leidt echter tot een enorme afvalberg en een verslinding van grondstoffen. Rau heeft daarom bedacht om niet het product centraal te stellen, maar het gebruik ervan. In dit geval gaat het om licht in plaats van een lamp. Philips Lightning heeft zijn idee omarmd en Schiphol een contract voor vijftien jaar aangeboden om te zorgen voor licht. Daardoor heeft men een ledlamp ontwikkeld die veel efficiënter is.

Een ander filmpje toont musicus en filosoof Brian Eno, die vertelt over het lange termijn denken in de middeleeuwen. Tijdens de bouw van een gebouw met eiken balken werden meteen eikenbomen geplant om ervoor te zorgen dat die over vijfhonderd jaar voor vervanging konden zorgen. Het brengt Rau erop dat we tegenwoordig het vertrouwen in de toekomst missen en dat we daarom moeten handelen alsof we wel een toekomst hebben. Dit houdt in dat we uitgaan van hergebruik van grondstoffen door middel van een materialenpaspoort. Hij laat een plaatje zien van een ruimteschip dat een gesloten systeem is, waarin niets verloren mag gaan. Aansluitend toont hij het beeld van de aarde zoals dat voor het eerst op 24 december 1968 tot ons kwam en ons bewust maakte dat de aarde ook een ruimteschip is. Omdat niemand de toekomst kan voorspellen moeten we geen definitieve beslissingen maar alleen opties nemen waarbij we bij het ontwikkelen van producten overhouden waarmee we begonnen. Rau vergelijkt de werkwijze met die van een kermisbouwer die ook anticipeert op tijdelijkheid. Een spullenbaas zorgt voor materialen die opnieuw gebruikt kunnen worden. Rau laat zien hoe dit in de praktijk gaat aan de hand van een project voor Liander in Duiven.  

Een fragment uit The artist is present, waarin performance artieste Marina Abramovic mensen uit het publiek op bezoek krijgt, toont een confrontatie met haar vroegere levenspartner. Als Marina, die voor elke ontmoeting even de ogen sluit om zich te concentreren, hem ziet schiet ze vol. Volgens Rau is er sprake van een wisseling van perspectief. Alles is daarom opeens anders. Kunst legt volgens hem een verbinding naar de toekomst. Onze verandering van perspectief betreft onze houding tegenover de aarde. In plaats van gastheer zijn we gast. Dit brengt enig ongemak met zich mee, maar dat moeten we ervoor overhebben. We dienen ons niet meer te identificeren met wat we bezitten maar met wie we zijn. Rau toont een kunstwerk van Joseph Beuys die ervan uit gaat dat de mens koning is. Rau ziet hem liever als deel van de natuur, want daar kunnen we niet omheen.       

Hier meer informatie op de site van Tegenlicht, napraten kan vanavond in Breda en morgenavond met Thomas Rau in Amsterdam. De uitzending is ook te volgen via een link die op de site staat. Hier mijn bespreking van de fascinerende documentaire The artist is present.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten