Leven een dans met vaste passen
Verhalen over bejaarden die een nieuwe liefde vinden zijn
niet nieuw. Vanavond wijdt Kruispunt er zelfs een programma aan, getiteld Liefde op leeftijd (NPO 2). Wat Een Coming of Age voor bejaarden laat
zien is echter veel meer dan dat, het gaat over het leven zelf waarin mensen
opgesloten zitten, gebeukt worden maar desondanks hun idealen niet uit het oog
verliezen.
De voorstelling is daarom niet alleen een spel tussen twee
oude mensen, hoewel die dit fantastisch spelen, maar krijgt een spiegel in de
prille relatie van twee jonge mensen. Daarbij zijn de voortdurende
veranderingen van rol een lust voor het oog. Ze houden de toeschouwer scherp tegen
de achtergrond van kale wanden waarop van alles geprojecteerd kan worden en die
steeds in een ander licht komen te staan.
Een Coming of Age voor
bejaarden begint met een hilarische rumba les gegeven door danskoppel, zo’n
jong stel dat zo uit een dansschool komt weggelopen. Een mooi contrast vormt
het oude stel dat het zaaltje inspecteert waarin zij graag hun veertig jarig
huwelijk groots willen vieren, zoals we nog vaak zullen horen. ‘Of er ook
statafels zijn,’ vraagt de vrouw aan de jonge danser, terwijl ze door haar man
tot de orde geroepen wordt. Het belet haar niet om een dansje te wagen met deze
jonge god, waarop de man het met de danseres probeert. Het is fraai dat de
oudjes op het eind overblijven met een motoriek die steeds moeizamer gaat,
hetgeen vooral door de oude vrouw op een hele natuurlijke manier wordt
uitgedrukt.
Het is ook deze oude vrouw (Joke Tjalsma) die de kern vormt
van het drama. De dementie waar we al meteen kennis mee maakten heeft de
relatie voorgoed veranderd. Het is mooi dat ze de jonge vrouw (Yara Alink) vaak
gebaart om op de achtergrond aanwezig te blijven alsof ze steun ervaart aan
haar gezondere, jongere ik. Haar man (Paul R. Kooij) kan op zijn tijd een tik
verwachten, die hij gelaten maar soms ook met de nodige nijdigheid incasseert.
Gelukkig voorkomt de tussenkomst van de jonge verpleger (Maurits van den Berg) uit
het tehuis waar de vrouw is opgenomen, al te veel schade aan de relatie. Een
mooi moment is als hij de vrouw die wanhopig in onderkleding op de grond ligt,
liefdevol een nieuwe jurk aantrekt. Dat de zaal ademloos toekijkt zegt veel
over de intensiteit waarmee de spelers hun rollen over het voetlicht brengen.
De teksten van Rik van den Bos zijn daarbij dragend. Zijn
existentialistische noties zijn vol aardige verrassingen en worden vooral door de oude
vrouw op onderkoelde toon naar voren gebracht. Het leven is geen onverdeeld
genoegen gebleken zoals men denkt als men elkaar eenmaal het ja woord heeft gegeven, zoals op het eind het jonge stel
doet. De vrouw zat erin vast als in een
negentiende eeuwse roman. Zelfs de jongeman kent weinig geluk, begerig als
hij is om met de onderwijsstageaire te trouwen. Hij kan niet genieten van het
moment, klapt in haar nabijheid dicht als een kliko. Op zijn vijfentwintigste
is er al geen mogelijkheid voor verandering meer.
In een mooie dans op het eind waarin ze eerst alle vier rond
en rond gelijk op gaan om tenslotte toch op hun eentje te eindigen, wordt als
het ware de methodiek van het sterven uitgelegd. In langzame stapjes gaat men
naar het einde, waarop weinig meer te zeggen valt. Desondanks blijft er de
belofte, de eeuwige hoop, zelfs al zegt de oude man dat de weg daarna nog lang
is. Alles komt goed, praat het meisje de oude man na, de mantra waarmee alle
narigheid bezworen wordt. Het is uit het leven gegrepen.
Een Coming of Age voor
bejaarden is een project van toneelgroep Berg&Bos in samenwerking met
Rudolphi producties en wordt geregisseerd door Eva Line de Boer
Hier de site
van Berg&Bos.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten