Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 22 februari 2016

Marja Pruis over Zachte riten, VPRO Boeken, 21 februari 2016


Eerlijk gesprek over de onnodigheid om bang te zijn

Literair criticus en columniste Marja Pruis heeft een nieuwe roman geschreven, Zachte riten geheten, die op teletekst wordt aangekondigd als gaande over de conflictsituaties van de menselijke ziel, de betekenis van poëzie en de plaats van de liefde in ons leven. Over dergelijke zeer uiteenlopende kwalificaties heeft Pruis het ook in het gesprek met Wim Brands. Ze is geen schrijver die een plot volgt en moet af en toe nadenken waar haar verhaal over gaat.

Brands vraagt haar naar haar dagelijks werkzaamheden als columniste en criticus van De Groene Amsterdammer. In een column ergerde zij zich aan het brievenboek van Nanne Tepper en de brieven die Geerten Meijsing aan hem schreef.
Pruis ziet hen als schrijvers die zichzelf beklagen. Ze zien zichzelf als heroïsch en kijken neer op vrouwen. Daarvan zijn er niet zo veel meer.

Brands gaat verder over de nieuwe roman Zachte riten en vraagt hoe ze haar eigen schrijven kan combineren met haar andere werk en of ze tijdens het schrijven steeds gevolgd wordt door een kritische stem op haar schouder.
Pruis zegt dat de bezigheden in elkaars verlengde liggen. Door haar kritieken stelt ze eisen aan haar eigen werk, al moet ze wel loskomen van de afstandelijkheid en tot ontvankelijkheid komen. Daartoe neemt ze af en toe een paar maanden verlof. Ze leest dan andere boeken zoals van de Ierse schrijfster Ann Enright, Michael Cummingham en ook veel poëzie. De literatuur moet niet te verhalend zijn, niet te zeer gericht op een plot, omdat daardoor verloren gaat hoe iets geschreven wordt, hetgeen haar meer stijl is.

Brands gaat in op haar broer die zes jaar geleden voor het laatste op een missie in Afghanistan was.
Pruis werd aangetrokken tot het onderwerp door de documentaire Gesneuveld van Alexander Oey, die over de achterblijvers gaat van gesneuvelde soldaten. Vooral een verhaal van een ongeruste zus sprak haar aan, omdat ze zelf ook een broer had die uitgezonden was geweest. Ze hoorde over een sterke verbondenheid tussen broer en zus, waardoor de zus niet meer aan leven toekwam. Ze bleef thuis en ging het huis niet meer uit, zoals hoorde bij haar ontwikkelingsfase.

Brands vraagt naar andere achtergronden.
Pruis noemt een pijnlijk plekje in haar nek dat een allergische reactie was, maar dat ze toch niet kwijt wilde en ook haar houding ten opzichte van studenten aan de UVA die collega’s bij haar volgden over literaire kritiek. Ze had het gevoel dat ze hen iets moest bieden en was bang voor hen, net zoals zij voor haar overigens.

Volgens Brands is niet bang zijn een belangrijk onderwerp in het boek.
Pruis vreest zelf snel dat iets eng is, al blijkt dat later toch wel mee te vallen.
Dan vertelt ze over de ongewisheid van haar verhaal en dat het verschrikkelijk is het terug te moeten brengen tot een thema, terwijl ze het wel weer waardeert als een ander een onderwerp eruit haalt, zoals Brands doet.   

Brands begint over de poëziedocente, die de hoofdpersoon van het boek is.
Pruis vertelt dat ze trouw blijft aan een doodzieke vriendin, die sterft, een groot maar dagelijks voorkomend drama, dat moeilijk te verteren is. Gedichten kunnen daarbij helpen. De titel Zachte riten drukt de paradox uit tussen overzichtelijkheid en liefde.

Brands vraagt of Pruis zelf gevoelig is voor kritiek.
Ze kan door haar werk kritiek wel relativeren, is trots op haar nieuwe boek, maar weet dat ze ook door kritiek uit het lood kan raken.

Een eerlijk gesprek waarin Pruis niet schuwt haar kwetsbaarheid te tonen, hetgeen lovenswaardig is.

Hier mijn verslag van het vorige gesprek van Brands met Pruis, dat ging over haar biografie van Patricia de Martelaere.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten