Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 14 januari 2016

Bronja Prazdny over Verloren taal, Nooit meer slapen, VPRO-radio, 9 januari 2016


Helende zoektocht naar een over de wereld verspreide familie

Journaliste en schrijfster Bronja Prazdny schreef het boek Verloren taal dat goed gekarakteriseerd wordt door de ondertitel Zoektocht naar mijn familie. Ze is zelf geboren in Groningen, maar haar familie leeft in Tsjechië, Engeland, Israël en in de Verenigde Staten. Om meer over hen aan de weten te komen, interviewde ze om te beginnen langdurig haar moeder, die net als haar vader in de jaren zestig uit Tsjecho-Slowakije kwam. Ester Naomi Perquin probeert meer over haar zoektocht aan de weet te komen en dat valt nog niet mee, want Prazdny is geen gemakkelijke prater.

Perquin zegt dat het boek moeilijk samen te vatten is, maar pakt er één element uit, namelijk haar grootvader, die naar voren komt als een bijzondere man, die veel had meegemaakt.
Prazdny noemt hem bevlogen. Als kind kon ze hem niet verstaan omdat hij geen Nederlands sprak en zij niet een van de vele talen die hij wel sprak. Hij was eerst voor de nazi’s gevlucht en later voor de communisten en vond een wijkplaats in Engeland. Hij werd in Duinkerken gelegerd waar de angst van hem afviel. Zijn avontuurlijke leven liet wel zijn sporen na, want toen zij eens met hem een de graven van collega’s bezocht bleek dat hij een fantast was, al werd niet helemaal duidelijk wat Prazdny daarmee bedoelde. Zij herkent zijn theatraliteit en voelt daardoor een sterke band met hem.

Perquin vraagt begint over de stamboom van Prazdny, waar zij ergens onderaan bungelt en vraagt wanneer ze besloot zich in haar familie te gaan verdiepen.
Prazdny vertelt dat ze eerder nooit over haar familie nadacht. Ze woonde met haar moeder, haar stiefvader en later ook haar halfbroer in Groningen en haar familie was niet in beeld, maar nadat haar jongste kind naar de crèche ging, kreeg ze tijd om op onderzoek te gaan. Dat begon vijf jaar geleden met een zeer uitgebreid interview van haar moeder in haar lichte yoga kamer. Hoewel dat pijnlijk was vanwege de wonden die het openreet over haar ongelukkige jeugd in Praag, leidde het toch tot meer openheid. Haar moeder vond haar boek, dat ze als eerste in twee dagen uitlas, in ieder geval mooi.

Perquin wil weten wat Prazdny van het resultaat verwachtte.
Prazdny zegt dat ze persoonlijk meer duidelijkheid wilde krijgen over haar verleden, maar dat ze ook wilde dat anderen daardoor meer zouden begrijpen van het worstelen met identiteit. Die worsteling speelde zich voor haar af op het gebied van de taal, het thuisland en de religie. Wat het eerste betreft, verwierp ze het Tsjechisch op het moment dat haar vader op haar derde het gezin verliet en naar de Verenigde Staten ging. Ze werd afgesneden van haar thuisland dat na de Tweede Wereldoorlog achter het ijzeren gordijn verdween en tenslotte was ook de band met het jodendom verloren gegaan, maar dat gebeurde al eerder, al voor de oorlog. De Shoah sneed de band met de geschiedenis door, haar moeder werd gedoopt en cultureel herinnerde niets meer aan hun oude religie.

Perquin spreekt van een spannend evenwicht tussen het persoonlijke en het journalistieke in Verloren taal en voelde zich soms een voyeur.
Prazdny vertelt dat de oorspronkelijke versie tweemaal zo dik was en dat ze veel van haar persoonlijke verhalen eruit haalde. Het boek is niet bedoeld als familiedomein of voor het familiearchief maar haar zoons zullen het later natuurlijk wel lezen. Voor haar was het schrijven helend, een cirkel die ronder werd, een helende tocht.   

Prazdny schreef eerder Vrouwen met autisme: dertien portretten in beeld en woord (2015).
Dat bracht me op een verband met de ongemakkelijkheid van Perquin. Autisten missen vaak een gevoel voor wat passend is.

5 opmerkingen:

  1. Nog nét geen verbatim weergave van het interview. Soort uitzending gemist maar dan anders. Of is dit geen passende reactie?

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Er wordt een verband gesuggereerd tussen ongemakkelijk voelen van Perquin bij bepaalde passages in dat boek en missen van gevoel voor wat gepast is vanwege autisme.

    Ik heb denk ik iets gemist. Heel aanmatigend dit. Want is literatuur niet dikwijls ongemakkelijk? Kan een schrijver dat ongemak niet bewust hebben opgevoerd in plaats van dat het onbewust in een roman is terechtgekomen vanwege geen gevoel hebben voor wat passend is? Natuurlijk wel. Een verband zien tussen het gevoel van Perquin en het schrijven van een ander boek door de geïnterviewde en hieraan ongepast gedrag vanwege autisme gekoppeld, is mi wat ongepast is.

    En volkomen ridicuul. Een misser.

    BeantwoordenVerwijderen