Theo Maassen over 24 uur met, Nooit meer slapen, 8 januari 2016

Twijfelen is interessanter dan zeker weten

Pieter van der Wielen praat naar aanleiding van de nieuwe serie 24 uur met met programmamaker Theo Maassen (Oegstgeest, 1966), die ooit het stokje overnam van Wilfried de Jong en meteen maar solliciteert naar het baantje van Van der Wielen. De charme van 24 uur met vindt hij de ontmoeting met een gast, die hij verder niet kent. Hij leest soms wel eens wat over zijn gast, zoals in het geval van Fred Teeven, maar gaat toch het liefst af op zijn intuïtie. Het improviserende karakter en de magische formule van het programma trekken hem aan. De onhandigheid van Teeven, ook vroeger met de meisjes, en zijn onzekerheid of hij niet saai was, was een openbaring voor Maassen.

Van der Wielen zegt dat hij schrijver Alex Boogers op de hak nam toen hij het had over zijn streven naar eerlijkheid, maar Maassen vindt dat het gesprek hierdoor spannend en open werd. Het grote gelijk, dat Boogers uitstraalde, past hem niet zo. Twijfelen is voor hem veel interessanter dan zeker weten. In zijn shows kan hij vaak meerdere kanten uit. De werkelijkheid is harder dan zijn weergave ervan, al kan het laatste harder lijken als men de werkelijkheid niet onder ogen ziet.

Het was aardig geweest als Van der Wielen hierover door had gevraagd. In plaats daarvan noemt hij Maassen een extreme persoonlijkheid, maar de cabaretier kan daar niet zoveel mee. Humor is voor hem een verwerkt verdriet, een uitspraak die niet eens van hem zelf is. Zelf is hij ook een klager. De grappen komen min of meer vanzelf uit een duister gebied, al leent negativiteit zich ook voor humor, dat hij ziet als een overlevingsstrategie tegen depressie.

Van der Wielen komt daarmee op de kwetsbare kant van Maassen die er in zijn eigen shows helemaal alleen voor staat. Maassen bevestigt dat zijn shows minimalistisch zijn, dat het verhaal meteen de vorm is, maar dat hij dat wel mooi vindt. In het begin van zijn carrière twijfelde hij aan zijn bestaansrecht, maar dat heeft zich vertaalt in meer zelfvertrouwen. Hij is niet zoveel anders op het toneel dan daarbuiten, al is zijn grapdichtheid in het dagelijks leven minder hoog.

In de uitzending met Alex Boogers verbaasde Maassen zich erover dat de afkomst voor een ander zo bepalend is, al vond het zijn inzicht dat het inderdaad zo kan zijn, ook waardevol. Zelf is hij geen echte Brabo, zoals Van der Wielen dat noemt, al woont hij al dertig jaar in Eindhoven. Zijn vader kwam terug uit Indonesië en vestigde zich in Zijtaart, waar ze de enige niet katholieken waren. De man werkte in de Mars fabrieken waar Theo later ook eens vakantiewerk deed. Zijn lengte verklaart hij uit de chocolade. Zijn vader was vaak slecht te spreken over de slechte schoolprestaties van zijn zoon, die De Grundschule in Duitsland doorliep, maar ook trots toen Theo succes had met cabaret. De dood van zijn ouders en zijn jongere broer heeft hem meer bewust gemaakt van zijn eigen sterfelijkheid en hoe belangrijk het is om iets te doen dat er toe doet.

De herhaalde nadruk van Van der Wielen op het zogenaamde extremisme van de man die net als elk ander geniet van het contact met zijn kinderen, leidt enkel tot plaatjes van Elvis Presley en Fleetwood Mac, terug te vinden op Spotify. Daarna gaat het over het engagement van Maassen, die zegt dat humor ook spanning nodig heeft en daarom wel blij is met de huidige tijd, waarin veel botsingen voorkomen, de tegenstellingen groot zijn en we ons opnieuw tot elkaar moeten zien te verhouden. In de jaren negentig gedijde een nieuwe generaties hardere cabaretiers juist op de rust die er op maatschappelijk vlak heerste. Hondenpoep was toen de grootste ergernis in Nederland. Grenzen moeten altijd weer bevochten worden, zegt Maassen, die het idee heeft dat hij midden in het leven staat. Over zijn nieuwe soloprogramma is hij net zo nieuwsgierig als het publiek, maar hij heeft al wel een uur aan inhoud klaarliggen.

Over het programma 24 uur met vraag ik me wel af of dat niet als vervanging dient voor de gesprekken die we ook gewoon met elkaar kunnen hebben. Ik hoop maar dat het inspireert om vaker met elkaar het gesprek aan te gaan. Ik denk dat de moeite die het kost dubbel beloond wordt.  

Hier de site van de VPRO over 24 uur met in 2016, hier mijn bespreking van Zonder pardon, dat in de jaren 2008 -09 op de planken gebracht werd.