Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 21 september 2015

Uitreiking ANV Debutantenprijs, Energiehuis, Dordrecht, 20 september 2015

De Debutantenprijs is terug in Dordrecht en het publiek wordt onthaald met muziek. Debuten uit de popmuziek om de sfeer van de middag aan te geven, gespeeld en gezongen door Dordrechter Berry Jansen. De gastheren Abdelkader Benali en Oscar Kocken halen herinneringen op aan de eerste keer toen de prijs werd uitgereikt aan Anna Enquist. Er is een dame in de zaal die erbij was, maar zich niet meer kan herinneren wie de prijs won. Kocken vertelt over de selectieprocedure en haalt de Vlaamse Nelly Maes, voorzitter van het ANV, naar voren, die de jury dankt voor de mooie boeken die ze uitgekozen hebben. Ze maakt zich sterk voor het Nederlands dat toch de vijfde taal van Europa is. Birk van Jaap Robben is haar favoriet, omdat de roman uitgepuurd is, maar ook over de twee andere boeken heeft ze iets goeds te zeggen. De consequenties van Niña Weijers was origineel en had een boeiende structuur, We zullen niet te pletter vallen van Nina Polak vond ze een boek van deze tijd met mooie personages.

Piet Sleeking is wethouder van Dordrecht en vertelt over de investeringen in de cultuur. Voor goede ideeën moet geld beschikbaar zijn, zegt hij. Het letterenbeleid heeft zijn speciale aandacht. Als voormalig leraar Nederlands is hij op de hoogte van het onderwerp. Hij kan niet zijn mening geven over zijn favoriete boek want hij heeft alleen Birk gelezen. De andere twee boeken liggen klaar.

Juryvoorzitter Casper Markesteijn verklapt alvast dat het niet moeilijk was om de shortlist samen te stellen en dat de respons groot was. Zo’n zeshonderd lezers gaven hun oordeel.

Schrijfster en dichteres Joke van Leeuwen, volgens Benali schrijfster van de mooiste meisjesroman, laat het publiek weten dat het door Maes gebruikte woord merkwaardig in het Nederlands opmerkelijk betekent. Ze steekt de kandidaten een riem onder het hart en leest drie gedichten voor, waarvan het laatste Een Nederbelg spreekt over de curieuze verschillen tussen het Vlaams en het Nederlands gaat. Ze moet meteen daarna door naar Antwerpen omdat daar haar nieuwe roman De onervarenen gepresenteerd wordt. 

Vervolgens worden de kandidaten afzonderlijk aan de tand gevoeld naar aanleiding van een filmpje dat over hen gemaakt is, dat van Polak in de kamer van Weijers. Ze vertelt daarin dat haar debuut gebaseerd is op haar korte verhaal The end of men, over de tanende invloed van de man in de maatschappij en zou graag willen dat er een doorwrocht essay over haar debuut zou verschijnen. In het interview zegt ze dat dit ook verschenen is, door een student literatuurwetenschappen. Op de vraag van Kocken wat ze in het filmpje typte, antwoordt ze dat Weijers en zij juist een briefwisseling voerden en dat ze daaraan bezig was.
Robben woont in een dorpje en werd eens over zijn been geaaid door een demente bejaarde. Hij las ook over een jongetje dat in de zee bij Scheveningen gered werd door zijn vader die vervolgens zelf verdronk. Deze twee elementen gebruikte hij in zijn debuut. Hij vertelt tegen Kocken dat hij in andere genres gedebuteerd is, maar nog niet in de romankunst. Zijn volgende boek is voor kleuters. Hij werd verrast door de ontvangst van zijn debuut. Op de vraag van Benali welke reactie hem het meest ontroerd had, antwoordt hij dat die kwam van een vrouw die het boek niet kon uitlezen omdat ze haar zoon ook zelf had opgevoed en daarbij veel fouten had gemaakt. Robben antwoordde haar dat dit wel meegevallen zal zijn.
Weijers spreekt ons toe over de verhouding tussen denken en schrijven, die bij haar hand in hand gaan. Het succes voelde vreemd, maar de aandacht is een legitimatie om verder te gaan. Ze vertelt Benali dat ze in een achtbaan terecht kwam maar ook zichzelf bleef.

Nadat Berry Jansen de pauze heeft afgesloten met zijn eigen debuut over een Nederlandse jongen die verliefd was op een Turks meisje maar niet met haar mocht trouwen omdat ze uitbesteed was aan een neef, volgt een inhoudelijk groepsgesprek met de kandidaten. Kocken heeft gehoord dat men jaren aan het debuut werkte en wil weten wat iemand bezielt om daarmee zo lang bezig te zijn. Polak voelde de behoefte om personages te scheppen en te zien hoe die op elkaar zouden reageren. Ze begrijpt dat mensen zoals Benali Schard een eikel vinden, maar probeert toch al haar personages met begrip te portretteren. Robben zegt dat de moeder in Birk dwingend en onvoorspelbaar is en dat het publiek verschillend op haar reageerde. Vrouwen zagen de verhouding tussen haar en Mikael als verstoorde liefde, terwijl mannen die als incest betitelden. Zelf noemt hij het een grensoverschrijdende liefde, waarbij Mikael als een plantje is dat overwoekerd wordt. De eenzame plaats van handeling was van belang voor de verhouding. Op de vraag van Kocken of het gemakkelijker was om met de blik van een kind naar getroebleerde mensen te kijken, antwoordt Robben retorisch of we niet allen getroebleerd zijn. Als je jezelf niet kan spiegelen, zoals Mikael op het eiland, moet men de grenzen uit zichzelf halen. Robben had na het schrijven te doen met de jongen. Tijdens het schrijven zelf leefde hij in wat Benali splendid isolation noemt. Weijers had daar minder last van, omdat ze tussendoor moest werken. Ze voegt daar aan toe dat schrijven beter lukt naarmate er meer op papier staat. Dat ze niet werd meegesleept door haar personages, komt volgens Benali omdat ze een ideeënroman schreef, iets wat voor Weijers niet voorop stond. Ze maakte van dichtbij mee dat een kindje prematuur werd geboren en wilde daar meer mee met hoofdpersoon Minnie Panis als gevolg.

Op de vraag of men elkaars boeken heeft gelezen, bekent Polak dat ze Birk niet heeft gelezen en dat ze van Robben hoorde dat hetzelfde voor hem gold. Weijers, die wel de andere debuten las, zegt dat ze eerst moeilijk los kon komen van het debuut van Polak omdat ze met haar bevriend is. Dat haar dit later wel lukte, bewijst volgens haar dat het een goed boek is. Ze zegt dat een Polakzin beeldend, zinnelijk en meanderend is. Polak zegt voegt daar het zintuiglijke aan toe zoals ook uit het beeld van Albrecht Dürer op de omslag blijkt. Benali werd bekoord door de seksscène tussen Anna en juf Aisling. Polak vond het zelf een dramatisch omslagpunt dat Anna zover kwam. Benali wendt zich tot Weijers over Minnie Panis die seks grijpt en het als status ziet. Weijers zegt dat Panis problemen heeft om een verbinding te maken en dat seks voor haar meer een spel is. Benali vraagt zich af of het conceptuele daarmee te maken heeft, waarop Weijers antwoordt dat het boek daarover gaat. Kocken zegt dat haar debuut alles luikjes open zet. Weijers haalt een lezer aan die door haar zelfs op het spoor van Nietzsche werd gezet. Robben vond het merkwaardig dat een lezer concludeerde dat de moeder van Mikael aan kanker leed. Hij zou wel willen weten hoe het Mikael later zou vergaan, maar volgens Weijers doet dat er niet toe. Kocken voelde tijdens het lezen verbondenheid met Mikael. Volgens Benali is er sprake van een hechtingsproces tussen lezer en personage. Hij vraagt Robben waar hij toch die mooie dialogen vandaan haalt. Robben luistert veel en spreekt zijn tekst hardop uit. Zijn redacteur heeft geschrapt wat al duidelijk was. Zelf had hij het ook wel klein willen houden in plaats van de twintigduizend exemplaren die er verkocht zijn. De eerste week na verschijnen vond hij vreselijk. Hij kon zich niet vinden in de eerste zin en ook niet in de tweede. Polak las haar boek niet meteen, was bang voor de recensies en kreeg eerst ook een laatdunkende bespreking voor haar kiezen. Op de vraag van Benali wat de ideale lezer is, antwoordt ze dat het iemand is die zich openstelt. Benali wil weten waar ze haar treffende taalregisters vandaan haalt. Hijzelf laat zich inspireren door Saul Bellow. Polak noemt Woody Allen. Ze wilde een diepe, romantische komedie schrijven. Ze raadt de korte verhalen van Grace Paley aan. Weijers werd geïnspireerd door Rituelen van Cees Nooteboom zoals blijkt uit haar eerste zin, Robben door de vrouwenportretten van Lucian Freud.


Casper Markesteijn laat, voordat hij het juryrapport voorleest, een filmpje zien van een bijeenkomst van de vakjury boven de bibliotheek in Dordrecht. Hij zegt dat ze kozen uit negentig debuten over het kalenderjaar 2014 en een longlist samenstelden bestaande acht titels, die hij laat zien en kort bespreekt. Na de beschouwingen van de lezers over de drie genomineerde debuten, leest hij een stukje voor uit het AD waarin Robben zegt dat hij de prijs met de anderen wil delen, zodat ze alle drie een beetje tijd kunnen kopen om verder te schrijven. Nadat hij de 7500 euro gewonnen heeft, kan hij zich dat niet zo goed meer herinneren.   ij Hij  Hij      

Geen opmerkingen:

Een reactie posten