Wat is de mens nog?
In deze tijd van virtualisering ontkomt de mens niet aan het
bevragen van zijn wezen. De robots die op allerlei levensterreinen taken
overnemen, eerder in de industrie, nu ook in de zorg, worden steeds slimmer,
zodat grenzen lijken te vervagen. Ulrike Quade Compagny onderzoekt dit seizoen
de mens van de toekomst. In de hal hangen mooie foto’s van siliconenpoppen die
niet alleen een seksuele maar vooral een sociale functie vervullen. In de flyer
van de voorstelling Maniacs lezen we
dat de mens zoals we die kennen op zijn einde loopt en dat oude zekerheden toe
zijn aan vernieuwing. Acteur Phi Nguyen verstaat zich een uur lang met een
sekspop om ons hierover iets te laten ervaren.
Het is meteen schokkend om hem bij binnenkomst in de
bovenzaal van de Toneelschuur te zien manipuleren met de pop die Renée heet. In
het nietsontziende decor met spierwitte schermen tegen de achterkant en een
doorschijnende plastic bank ervoor zijn beiden naakt. Hij zet haar in alle
standjes waarbij de seksuele op de voorgrond staan. Zijn Aziatische uiterlijk
past mooi in deze sfeer. Het fysieke voorkomen van Renée met alles erop en
eraan doet weinig onder voor die van een mens. De harde opzwepende muziek voert
de vervreemding verder op. De kijker verwacht ieder moment dat ze haar ogen zal
bewegen en wellicht ook iets zeggen. Wellicht gebeurt dit op de projectie van de twee in het heuvellandschap,
dat vervolgens erg fraai op de witte schermen wordt geprojecteerd. Het is
echter alleen Phi die het woord voert en wel in een mechanisch Engels, alsof
hij zelf eerder tot de poppen behoort dan tot de mensen. Verschillende keren
komen deze Teletubbie achtige scènes terug, waarbij Phi zegt dat hij al weet
wat wat men denkt, maar dat met een triomfantelijke lach ontkracht. Het zijn
een soort voorbeschouwingen op hetgeen komen gaat: Renée is niet vervelend, zeker
ook seksueel niet, ze veroudert niet, is vervangbaar, kortom ze is de vrouw van
zijn leven.
Terwijl hij met haar bezig gaat, worden de handelingen soms
op het grote scherm nagebootst, een andere keer lopen ze erop vooruit en gaan
hun eigen weg. We zien Phi terwijl hij Renée met een wattenstaafje schoonmaakt.
Hij draagt daarbij op het scherm gele plastic handschoenen. Hij draait ook een
schroef in haar rug waarmee hij haar kan ophangen aan een draad waarop ze zich
kan bewegen. Tussen door vertelt hij dat Renée helaas niet met haar ogen kan
knipperen zoals vrouwen doen als ze verlegen zijn en dat ze ook verder geen
reactie vertoont.
Hij verzorgt haar goed, vertelt dat hij met haar in het
museum was om naar moderne kunst te kijken en dat ze veel belangstelling van
toeschouwers hadden die Renée en hem fotografeerden terwijl hij haar in een
rolstoel voortduwde. Dan wordt het tijd haar een jurkje aan te trekken. Zelf
stapt Phi in een trainingsbroek en zet een hondenkop op, waarmee hij haar
probeert uit te dagen tot contact. Het grappige was dat in de benedenzaal rond
dezelfde tijd ook een man als hond de aandacht van vrouwen probeert te krijgen
en wel in de voorstelling Comfortzone
van Via Berlin. Het leidt bij Phi tot reflecties over de liefde, hem
ingefluisterd door filosofe Simone van Saarloos die verantwoordelijk was voor
de teksten. Hierbij verandert de sfeer van pornopaars tot het warmrood van
Hawaii.
In een begeleidend dagboek van Phi over de eerste
repetitieweek lezen we een en ander over zijn eerste ervaringen met de sekspop.
Het is jammer dat de spanning daaromtrent niet in de voorstelling zelf terecht
is gekomen, want dat is toch het eerste dat de toeschouwer zich voorstelt.
Daarmee werd een andere dimensie gesloten gehouden. Hetzelfde gold voor de
boosheid die Renée bij hem opwekte. In de voorstelling leidde dat slechts tot
mechanische klappen. Nadat Phi de kunsttong onder een gorgelende kraan had
gelegd, deed het ophangen van Renée in de kast de deur dicht. Opgeruimd staat
netjes. De overname van robots hoeven we voorlopig niet te vrezen.
Hier
mijn bespreking van Comfortzone.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten