De deur staat open
Terwijl de grote bedrijven zich buigen over de jaarcijfers
en daarbij steeds meer hun duurzaamheid benadrukken - ik hoor Shell al pochen
over het feit dat ze afzien van olieboring op de Noordpool -, kijk ik slechts
drie maanden terug en constateer dat, ondanks de toegenomen chaos in de wereld,
toch tekenen van een ommekeer zich aandienen. Net als tijdens de val van de
Muur in de tijd van de onontkoombare opstand tegen de autoritaire maatschappij
in de jaren zestig, is er een toenemende behoefte om de maatschappij anders in
te richten.
De uitgestoken hand van Angela Merkel de door de oorlog op
drift geraakte Syriërs enkele weken geleden toestak is heel wat behulpzamer dan
de benepen geluiden die in de Nederlandse politiek te horen zijn en die een
voedingsbodem vormen voor vreemdelingenhaat. De mechanismen die daarbij een rol
spelen zijn zo langzamerhand bekend, maar de aard van de mens verandert niet
snel. Gevoelens van onveiligheid begeleiden elk proces van verandering. Marja
Vuijsje merkte afgelopen zondag tegen Wim Brands treffend op dat we allen
ontworteld zijn. De vertrouwde maatschappij die we voor ogen hebben bestaat niet
en nostalgie is een slechte raadgever. Leven is een permanent oefening in
loslaten, zo besloot ze haar indringende oproep voor een betere omgang met
elkaar.
In Europees verband is de herverkiezing van Tsipras een
veelbelovend teken. Hij kan ervoor zorgen dat Europa eindelijk met
schuldenverlichting komt en mogelijk zet dat de deur open voor andere veranderingen
op economisch en ecologisch gebied. Zelfs Poetin lijkt te beseffen dat hij het
niet alleen kan. Tijdens zijn voordracht voor de Verenigde Naties stlede hij voor
een pact sluiten tegen Islamitische Staat zoals de geallieerden in de Tweede
Wereldoorlog tegen Hitler.
Naomi Klein laat in haar nieuwe klimaatfilm This changes everything, afgelopen
zaterdagavond geprojecteerd op de Amsterdamse Hemwegcentrale, zien dat de
strijd tegen klimaatverandering de beste kans is die we ooit zullen krijgen om
de democratie te versterken, de sociale ongelijkheid tegen te gaan,
werkgelegenheid te scheppen en een einde te maken aan de ratrace en de
consumptiedwang. ‘Haar boodschap dat de
strijd tegen de klimaatverandering niet zwaar en zwart hoeft te zijn, kwam in
ieder geval aan,’ schreef Hans Marijnissen in Trouw van afgelopen maandag.
Verrassend en ontroerend is het gelijk dat Urgenda van de
rechter kreeg om de regering eraan te houden hun milieudoelstellingen flink scherper
te stellen. Advocaat Roger Cox, die hard bezig was met de zaak, zei
belangwekkende woorden over de vervlechting tussen politiek en economie en het
aandeel dat de Westerse burger in de sociale ongelijkheid heeft.
Prinses Irene sprak in de recent gehouden Abel
Herzberglezing over een ethische crisis, die kan leiden tot een andere omgang, meer
afstand van het eigen ik, meer ontvankelijkheid voor elkaar en meer compassie
met onze lieve, zwaar beschadigde, moeder aarde.
‘Het is een wezenlijke
verandering van mentaliteit en houding ten opzichte van het leven en de eigen
rol daarin. We zouden onszelf moeten toestaan hier samen met zijn allen naar
toe te groeien. Kleine individuele beslissingen zijn steeds weer
aanknopingspunten.’
Iedere ouder, grootouder en sociaal voelende aardbewoner
moet zich hierdoor aangesproken voelen. Iedereen kan op elk moment van de dag
het verschil maken door te bepalen wat men koopt, waar men koopt en hoe men
daar naar toe gaat. Het zijn de kleine dingen die het doen, zong mijn moeder
terwijl ze in de kamer aan het afstoffen was.
Oude en nieuwe boeken helpen erbij ons bewustzijn te
verdiepen, zoals En de akker is de wereld
van Dola de Jong uit 1947 over de omgekeerde migratie in de tijd van de
Tweede Wereldoorlog naar Noord Afrika of Malva
uit 2015 van Hagar Peeters over de noodzaak om elkaar vast te houden en ons niet
te verliezen in mooie woorden. Astrid Jongerius die net als Jeremy Corbyn een
waardengeoriënteerde politiek voorstaat, is een beter stootblok voor
verandering dan de weinig inspiratie biedende Samson, die onlangs zei dat hij
tot de verkiezingen wil aanblijven als partijleider maar daarmee de nieuwe
wereld alleen maar vertraagt. Op het gevaar af dat het altijd mis kan gaan en in
de wetenschap dat het leven altijd een dubbeltje op zijn kant is, ga ik weer
drie maanden verder. Met veel zin.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten