Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 28 september 2015

Marja Vuijsje over Het rijbewijs van Nematollah, VPRO Boeken, 27 september 2015


Het leven is een permanente oefening in loslaten

Marja Vuijsje was drie jaar geleden bij Brands om te praten over Ons kamp, de geschiedenis van haar joodse familie. Dit maal heeft ze een boek geschreven over een migratiegeschiedenis. De naam Nematollah komt uit het Iraans en betekent geschenk van God. Dit geschenk is de vader van Arash, die zich volgens Vuijsje leende als hoofdpersoon voor een boek waar ze drieëneenhalf jaar aan werkte. Vuijsje hoorde van de man via zijn zoon die bij een vriendenclub hoorde. De jongen, die net volwassen was geworden toen hij naar Nederland kwam, had zijn vader, die in 1974 overleed, nooit gekend, maar koesterde  nostalgische gevoelens en uitte die door weemoedige verhalen over hem te vertellen.  

Brands wil als een strenge onderwijzer weten waarom Vuijsje deze familie juist tot onderwerp heeft gekozen.
Vuijsje vertelt dat ze, hoewel ze geen aanvechting heeft om Amsterdam te verlaten, gefascineerd is door het verschijnsel migratie. In de stad komt ze vaak migranten tegen. Migratie heeft in de loop van de jaren een ander gezicht gekregen, omdat men vroeger helemaal afgesneden was van het land van herkomst, maar tegenwoordig via internet de banden met thuis kan onderhouden.

Brands vraagt naar het verband met Ons kamp. Hij heeft gehoord dat een familielid van Vuijsje naar Israël verhuisde.
Dat was haar broer, op zijn negentiende en zonder politieke reden, maar omdat hij zich als puber ongelukkig voelde. Zij voelde zich verlaten door zijn vertrek. Het was een shock zoals ze daarna nooit meer beleefde. Daardoor kon ze zich goed identificeren met de zus van Arash.

Brands begint over Nematollah die een womanizer zou zijn geweest.
Vuijsje beaamt dit. Hij gaf gemakkelijk geld uit, ook aan anderen. Hij was een plattelander die rond de Eerste Wereldoorlog naar de grote stad trok, zes kinderen verwekte en later onderdeel werd van de stroom mensen die vanwege de islamitische revolutie in 1979 uit Iran vluchtte. Ook de anderen vluchtten, op de moeder en een dochter na. De dochter zal volgens Vuijsje wel, net als zijzelf ooit, gedacht hebben dat ze wel weer terug zouden komen.
Zelf zat Arash in een beruchte gevangenis en overleefde die met schuldgevoel tot gevolg, net als de joden ervaarden die de Shoah overleefden. De manier waarop haar vader over Auschwitz sprak verschilde niet veel met de manier waarop Nematollah met zijn verleden omging. Hij zweeg erover en liet een mist hangen. Vuijsje vertelt dat migranten verschillende motieven hadden om hun land te ontvluchten, zoals ambtenaren werkloos werden na de omwenteling.

Brands maakt zich er boos over dat heel gemakkelijk wordt gesproken over gelukszoekers.
Vuijsje zegt dat men altijd een goede reden heeft om weg te gaan uit het land van herkomst.

Brands spreekt zijn waardering uit over het inzicht dat hij in de Iraanse geschiedenis krijgt.
Vuijsje bestrijdt zijn zienswijze dat de intelligentia meteen op de hand van Khomeini was. Foucault die hem als een bindende figuur zag, was een uitzondering.

Op de dit seizoen al vaker gestelde vraag van Brands naar het meest wezenlijke wat ze tijdens het schrijven ontdekte, antwoordt Vuijsje dat het toch die tegenovergestelde meningen zijn over de vluchtelingenstroom die deze kant op komt. Ze weet dat het altijd met pijn is dat men vertrekt en dat het belangrijk is om vluchtelingen als individuen te zien, want uiteindelijk is iedereen ontworteld en hebben we allemaal om te gaan met onze omstandigheden. Nostalgie is onvermijdelijk om gevoelens van verlies een plaats te geven, maar uiteindelijk is het leven een permanente oefening in loslaten.  

Hier het gesprek tussen Brands en Vuijsje over Ons kamp, hier een mooie recensie in Mijn boekenhoek.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten