Acteren op hoog niveau
Regisseur Shuchen Tan maakte een mooi portret van Roger Cox (zie foto),
die namens Urgenda de klimaatzaak bij de rechter in Den Haag aankaartte. Eis
was dat de reductie van CO2 in 2020 vijfentwintig procent lager is dan in 1990
en dat terwijl het kabinet Rutte juist de uitstoot minder aan banden legde. De
zaak werd wereldwijd gevolgd. Zou het voor de eerste keer in de geschiedenis
lukken om met een rechterlijke uitspraak de wetgeving te beïnvloeden? De afloop
was ontroerend, ook al was die bekend.
Commentator Chris Kijne zegt bij de beelden van de
overwinning door Urgenda dat de zaak vooral de daad was van advocaat Roger Cox.
Shuchen Tan volgt hem in de maanden voorafgaand aan de rechtszaak. Cox zegt dat
procederen geen daad van agressie is, maar voorkomt uit liefde voor de
samenleving en de natuur. Volgens de afspraken moet de toename van CO2 in 2050
zeker met tachtig procent gedaald zijn ten opzichte van 1990. Dit om een stijging van
de temperatuur te garanderen die niet hoger is dan twee graden. Het aankaarten
van de zaak bij de overheid heeft meer kans op succes dan een zaak tegen de
fossiele industrie omdat de overheid een verantwoordelijkheidsplicht ten
opzichte van haar burgers heeft.
In zijn woonplaats Lemiers in Limburg toont Cox de stukken
die betrekking hebben op de zaak. Die bestaan uit duizenden bladzijden waarvan
hij de meeste wel gelezen heeft. Hij heeft er veel eigen tijd ingestoken omdat
de zaak anders niet te bekostigen is. Onderweg in de auto vertelt hij tegen Tan
over zijn passie voor vogels. Hij gaat er graag met de hond op uit om vogels te
kijken. Hij raakte bij de klimaatzaak betrokken door de documentaire van Al
Gore en was daarna boos op zichzelf dat hij zich daar niet eerder druk over
gemaakt had. De economie draait op fossiele brandstof en de belangen zijn
groot. De lijnen tussen Shell en de politiek zijn kort. De weerstand om de
koers te wijzigen is groot.
In Heerlen overlegt hij met zijn team. Ze praten over de
lijn die de uitstoot van CO2 aangeeft. Het is duidelijk dat die eerder moet
worden omgebogen dan het kabinet Rutte wil om in 2050 aan de verplichtingen te
kunnen voldoen. Cox weet wel zo’n beetje wat hem te wachten staat. De rechtszaak
bestaat over het uitwisselen van argumenten en is acteren op hoog niveau. Zelf
probeert hij op zijn footprint te letten. In het gezin is men vegetariër naar
het voorbeeld van de kinderen. Zelf ruilt hij zijn auto in voor een
elektrische. Dat gaat hem aan het hart maar hij heeft het er voor over.
Hoogleraar Michael Gerrard van de Columbia University in New
York spreekt van een uniek moment in de geschiedenis. In de Verenigde Staten werden
dit soort zaken nooit gewonnen met een verwijzing naar de scheiding van
machten. Men vond dat gekozen zich over klimaatkwesties moesten buigen en niet
mensen die benoemd zijn. Effecten van maatregelen die op dit moment genomen
worden zijn pas veel later merkbaar. Politici worden voor een korte termijn benoemd
en hebben weinig belang bij een inzet voor de verdere toekomst. Vandaar de
discrepantie tussen het democratisch proces en het tempo en de omvang van de
klimaatverandering. De vraag of er juridische principes zijn die wetgeving te
boven gaan wordt in Den Haag uitgevochten. Volgens Cox hangt alles af van de
durf van de rechter.
Cox reist ook naar België waar men de klimaatzaak ook
aanhangig heeft gemaakt. Zanger Stijn Meuris is een van de gezichten van de
klimaatgroep. Dat de zaak delicaat is, blijkt uit het feit dat Tegenlicht het
overleg tussen de groep en de ministers niet mag filmen.
Rechter Hans Hofhuis luistert naar de pleidooien van Cox en
van landsadvocaat Bert-Jan Houtzagers. De laatste zegt van te voren dat hij
niet weet hoe de paarden gaan lopen. Hij vindt het principieel onjuist dat een
rechter zich uitspreekt over een kwestie die in het parlement thuishoort. Tijdens
de rechtszaak zegt hij dat de regering geen rechtsplicht heeft om zich te
houden aan het klimaatverdrag, maar dat weerhoudt Hofhuis er niet van om het
recht van de burger op bescherming te laten prevaleren. Cox kan er niet over
uit. Het was ook een kippenvelmoment.
De regering heeft inmiddels hoger beroep aangetekend. Marianne
Thieme vroeg vorige week tijdens de Algemene Beschouwingen aan Rutte of hij
daarmee geen verkeerd signaal aan de bevolking afgeeft.
Hier
meer over de uitzending op Tegenlicht, napraten kan vanavond al in Middelburg
en Zwolle.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten