Vroegwijze puber staat opeens in een onttoverde wereld
Anna van Praag schreef een wat raadselachtig boek over een
periode in haar jeugd waarin ze, in ieder geval geestelijk, in de ban was in
een sekte-achtige commune met een vrouwelijke goeroe die de levensverhalen van
de leden in alle openbaarheid bespreekt, iets waardoor een elfjarig wijsneusje
sterk betoverd raakt. Op haar site schrijft van Praag dat ze veel reacties en
vragen kreeg na de publicatie van haar boek en dat er in februari a.s. een
volwassen versie van haar boek verschijnt waarin ze in een Nawoord een tip van de sluier zal oplichten.
Zelf zegt ze over het autobiografische karakter van Een heel bijzonder meisje in het begin
van haar Dankwoord het volgende:
‘Dit verhaal berust op
een werkelijkheid die ik behoorlijk veel geweld heb aangedaan. Het is dan ook
alleen maar mijn privéwerkelijkheid – en zelfs dat niet.’
Deze cryptische mededeling laat onverlet dat Van Praag het
in haar puberteit niet gemakkelijk moet hebben gehad. Net als andere oudste
kinderen is haar alter ego Alicia heel gevoelig voor de sfeer in het ouderlijk huis
en de verhouding tussen haar ouders: vader Simon is toneelregisseur en moeder Lydia tandarts,
maar zonder veel ervaring. De moeder moet zelf in haar jeugd ook beschadigd
zijn geraakt in weeshuizen, maar er is ook nog een andere kant. Nog altijd
ruikt Alicia geur van koekjes uit haar kindertijd.
Ik schat in dat ze door haar gevoeligheid en een sterke behoefte
aan steun een supermoeder schept in de figuur van Sofia, de levenswijze Amerikaanse
sekteleidster die zelf ook een moeilijke jeugd en verschillende huwelijken
achter de rug heeft. Alicia ontmoet haar tijdens een strandvakantie in Italië,
waar de commune uit New York de zomer doorbrengt. Van Praag wijdt meteen het
eerste hoofdstukje aan deze vrouw met de kracht van een magneet op haar alter
ego werkt:
‘Je loopt zomaar de
zee in.
Wij staan allemaal op het strand en zien je
langzaam één worden met het water en het rood-goud-oranje van de ondergaande
zon.’
Vanaf deze twee beginregels wordt deze jij figuur op een
voetstuk gezet. Idolaat is Alicia van de vrouw die Gestalt achtige sessies
leidt, die zich in het theater afspelen. Alicia droomt dat Sofia haar een heel bijzonder
meisje vindt en als Sofia dat niet veel later ook nog uitspreekt, kan de
adoratie niet groter. Daarbij komt dat de elfjarige Alicia ook nog eens heftig
verliefd is op Luca, de zoon van Sofia die enkele jaren ouder dan zijzelf is. Dat
ze door hem een tijdlang genegeerd wordt, wakkert haar verlangen alleen maar
aan en daarbij helpt ook de nodige seks, drugs en rock and roll.
Een draai in het verhaal vindt plaats als Sofia vader Simon opdraagt
in Amsterdam een soortgelijk centrum als in New York op te zetten. Dat betekent
voor Alicia nog meer vrijheid en een verwaarlozing van haar gewone schoolleven.
Ze is een van de jongste leden van de jeugdclub en wordt meer aangetrokken tot
de avonturen in de club dan de saaiheid op de middelbare school. Na een
tweespalt tussen Sofia en haar vader moet de laatste vertrekken. Voor Alicia
komt daarmee op haar zestiende een eind aan de betovering. Ze heeft dan een stuk
van haar ontwikkeling aan zich voorbij zien gaan. Het stemt droevig dat ze,
zoals ze zegt, geen klein meisje meer kan zijn.
Lang blijft de belevingswereld van Alicia intrigeren, maar
tenslotte lijdt het verhaal schipbreuk op het autobiografische gehalte. De lijn
van het verhaal leidt nergens naar toe. Dat neemt niet weg dat het verhaal medeleven
oproept met het meisje dat zich vaak groter moest en wilde voordoen dan ze was.
Het was te hopen geweest dat Alicia een meer ordinary life had gehad, al was
dat het laatste wat Alicia op dat moment zou willen. Het zijn dan ook de ouders
die moeten zorgen voor grenzen. Zo niet dan volgt zoals hier een treurige
verwaarlozing en veel moeite om weer aansluiting met de gewone wereld te
vinden. Wat dat betreft is Een heel
bijzonder meisje vooral een les voor ouders.
Hier de site van
Anna van Praag met daarop ook een fraai verslag van een lange en fascinerende
reis door Afrika met haar gezin in 2007 en 2008.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten