Pappen en nathouden in het Midden Oosten
De vluchtelingenstroom naar Europa lijkt groot, maar veel meer
Syrische vluchtelingen blijven in de regio, die daarmee onder druk komt te
staan. Vooral Libanon heeft te maken met een ongekende toestroom aan Syriërs,
omdat die vlakbij wonen. Inmiddels wonen daar meer dan een miljoen vluchtelingen. Een
op de vier inwoners in Libanon is tegenwoordig een vluchteling. Omdat de
politieke situatie in Libanon na de oorlog met Israël in 2006 nog steeds
explosief is, reist Sigrid Kaag als gezant van de VN rond in de regio in de
hoop dat de boel daar niet uit de hand loopt. Regisseur Shuchen Tan reist met haar
mee en toont een fraai beeld van het drukke leven van de knappe Nederlandse
rapporteur, die moet schaken op verschillende politieke borden. Een mogelijke versnelling
van de verslechtering in de regio vraagt om oplettendheid. Burgers zijn
altijd hiervan de dupe, zegt ze en dat blijkt ook wel.
Kaag was eerder verantwoordelijk voor de verwijdering van
chemische wapens uit Syrië en kent het klappen van de zweep. Op het VN
hoofdkwartier in New York brengt ze achter gesloten deuren verslag uit aan de
secretaris generaal en de leden van de Veiligheidsraad. Een onderhandelaar moet
weten waarover hij het heeft, zegt ze, sociaal vaardig zijn, over een goede
intuïtie beschikken, affiniteit hebben met het dossier en vooral passie hebben.
Om te kunnen incasseren is het nodig dat ze fit is. Daarom loopt Kaag ook hard,
omgeven door veiligheidspersoneel. Ze denkt maar niet teveel over aanslagen
want dat heeft ze geen leven meer. Ze sluit de mogelijkheid om doelwit te zijn
niet uit maar kan ze er weinig aan doen als iemand het op haar leven gemunt
heeft.
Tan volgt haar naar de noordelijke provincie waar een
Syrische familie in een zelfgemaakt tentenkamp probeert te overleven. Kaag
praat met de familie die de wanhoop nabij is en heeft met hen te doen. Ze
leerde Arabisch nog voor ze haar Palestijnse man leerde kennen, die vroeger
onderminister van Jasser Arafat was en met wie ze vier, alweer wat oudere,
kinderen heeft. Ze vertelt tegen Tan dat armoede een voedingsbodem is voor
radicalisering en dat vluchtelingen zonder toekomst gemakkelijk ten prooi
vallen aan extremisten. Ze spreekt met een officier van het Libanese leger over
de bewaking van de grens. In haar huis in Beiroet regelt ze zaken in het gezin,
van de koffie tot een afspraak voor een bezoek aan haar oudste dochter die in
Engeland rechten studeert. Ze laat zich informeren door een medewerker van
Unifil, dat aan de zuidgrens toeziet op het vredesbestand met Israël. De
vriendelijke Ghanees staat op de plek die de aanleiding vormde voor de oorlog
in 2006. Blauwe tonnen geven de blue line aan die de gezworen vijanden uit
elkaar moet houden. In een Libanees dorp aan de grens met Israël in het zuiden
is de sfeer gespannen. Omdat Kaag neutraal is kan ze overal binnenkomen, ook
bij de sjiitische Hezbollah. Religie speelt ook een rol in het conflictueuze
gebied, zegt ze. Alles heeft hier met elkaar te maken. De draaglast kan het
kleine land gemakkelijk te veel worden. In Beiroet bezoekt ze het ministerie
van Buitenlandse Zaken en dat van Defensie en ook Israël neemt ze mee.
Tussendoor haar activiteiten door gaat ze naar het
familiehuis van haar echtgenote in Oost Jeruzalem, met uitzicht op de oude
stad, waar ze eerder woonden en waar ze zich echt thuis voelt. In een medische
post in Beiroet vertelt een vroedvrouw dat de vijftig duizend Syrische baby’s
die daar inmiddels in de oorlogsjaren geboren zijn, geen enkele status hebben.
Voor papieren moeten ze terug naar Syrië maar wie bewijst dat ze inwoners van
dat land zijn? In het vluchtelingenkamp Shatila dat na de Tweede Wereldoorlog
in Zuid Beiroet werd geopend en dat bekend werd vanwege het bloedbad dat daar in
1982 door Libanese falangisten met steun van het Israelische leger werd
aangericht, wonen nog steeds vluchtelingen uit die tijd. De komst van de
Syriërs, veelal door mensensmokkelaars binnengebracht, zorgt voor nieuwe
spanningen. Er vallen doden door het onoordeelkundig aftappen van
elektriciteit. Kaag bezoekt het gezin van een werkloze vluchteling met vijf
kinderen, van wie een dochter eerder naar school ging, die inmiddels te duur is
geworden. Kaag houdt ten slotte een pleidooi om Libanon te steunen. Dat is ook
in het belang van Europa, dat nog meer voor de kiezen krijgt als de situatie in
Libanon uit de hand loopt.
Hier
meer over de uitzending op de site van Tegenlicht. Napraten kan vanavond in
Amsterdam en Breda.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten