Van wegwerp naar duurzaam in een stad die berucht is vanwege
het afvalprobleem
Documentairemaker Raffaele Brunetti is afkomstig uit Napels maar
woont daar al twintig jaar niet meer vanwege de voortdurende verloedering van zijn
stad, niet in de laatste plaats door de camorra die zich niets aantrekt van
regels en alleen op winst is gericht. Dit speelt zeker bij het stedelijke afvalprobleem,
dat al vaker in het nieuws is geweest. Beelden van Napolitaanse straten waarin het
huisvuil zich heeft opgehoopt staan mij levendig voor de geest.
Brunetti filmt de vuilnisbergen die overal rond de stad
ontstaan zijn. Sommige bergen zijn, vanwege volksopstanden uit 2000 en 2001 tegen
de vervuiling, verpakt in balen van zwart plastic en liggen op een plaats waar
vroeger fruitbomen stonden. In die balen zit ongescheiden afval. De camorra
dumpt daarnaast illegaal industrieel afval langs de snelwegen in opdracht van
bedrijven die daarmee goedkoop van hun afval afkomen. Protesten tegen het
dumpen bij de Vesuvius werden door het leger verijdeld.
Lucia de Cicco, een inwoonster van een wijk waarin afval werd
gedumpt stak zich uit wanhoop in brand, maar overleefde haar actie. Brunetti
praat met haar bij de plaats waar ze dat deed. Ze vertelt aan de rand van de
vuilnisbelt over de fruitbomen die daar vroeger stonden en de groente die er
geteeld werd. Pater Maurizio Patriciello, die geen milieuactivist is, maar zich
zorgen maakte over het probleem dat zwaar drukte op de gezondheid van de bevolking
en het land, heeft het afvalprobleem bij de gemeente eerder aangekaart. Het is
stuitend te zien hoe de goede man tijdens een gemeentelijke vergadering afgebrand
werd.
De onvrede leidde tot het oprichten van burgercomités die de
ideeën van de bevlogen Amerikaanse scheikundige Paul Connett (op de foto links bij zijn aankomst in de vervuilde stad) over zero waste omarmden. Door afvalreductie
en recycling wil hij restafval vermijden. Hij gaat uit van acties in de
gemeenschap maar wil tegelijk dat ook de industrie haar verantwoordelijkheid
neemt. Om van een wegwerpmaatschappij tot een duurzame maatschappij te komen,
wil hij dat wat niet opnieuw gebruikt kan worden, niet wordt geproduceerd. Samenwerking
tussen politiek en burgers leidde eerder in het Australische Canberra tot een
succes.
De verkiezing van Luigi di Magistri tot burgemeester van
Napels moet een wending ten goede teweeg brengen. Hij belooft het afvalprobleem
aan te pakken. Brunetti gaat terug naar zijn woonplaats, die crisisbestrijder
San Gennaro als beschermheilige heeft, om de ontwikkelingen te volgen. Hij
praat met de burgemeester die vertelt over de chaotische toestanden in Napels en
het wantrouwen tegen de locale politiek, maar hij wil een voortrekkersrol op
het gebied van het afvalprobleem vervullen en gaat de eco-maffia bestrijden.
Vier maanden na zijn verkiezing is de chaos groot. De
camorra laat zich niet onbetuigd. Net als bij eerdere vuilniscrises wordt afval
op straat gedumpt. De hitte verergert de stank. De brandweer doet er alles aan
om in de fik gestoken huisvuil te blussen, de politie controleert en de
huisvuilmannen maken overuren. De bevolking staat achter De Magistri en
verklaart de oorlog aan de camorra. Als tijdelijke oplossing van het probleem
stuurt De Magistri het droge huisvuil per schip naar Nederland. Daar wordt in
verbrandingsovens elektriciteit gewonnen uit het afval.
De burgercomités in Napels willen geen verbrandingsovens,
want dat werkt het scheiden van afval tegen. Ze discussiëren ook over het giftige
afval. Daarbij wordt opgemerkt dat dit eerder zichtbaar wordt als de
hoeveelheid huisvuil kleiner is. Men houdt druk op de gemeente om het probleem
op te lossen, maar snel gaat zoiets niet. Een gemeenteambtenaar hoopt dat de
transitie naar zero waste rond 2020
een feit is. Inmiddels nemen locale ondernemers zelf initiatieven. Een caféeigenaar
zet in plaats van suikerzakjes een strooibus suiker op de toonbank. Volgens
Connett zijn dit soort acties van onderop noodzakelijk om tot zero waste te
komen. Brunetti is het daarmee eens. Hij is, met de hulp van San Gennaro, zelfs
optimistisch over de toekomst van zijn stad.
Hier de
site van VPRO Buitenland met daarop een trailer en meer informatie over Zero Waste.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten