Fraai biografie van het woelige leven van de enige
vrouwelijke pausin
Pope Joan is een
fraai vormgegeven historisch drama uit de negende eeuw waarin we het woelige leven
volgen van de schrandere Johanna von Ingelheim. Bijzonder is dat Johanna het
tot paus bracht, maar daarvoor moest ze wel lange tijd haar borsten inbinden.
Johanna werd geboren in Ingelheim in een gezin van een
priester die uit Engeland was gekomen om de Saksen te bekeren. Ze had al twee
broers, Matthias en Johannes, die net als de schapen bij de moeilijke bevalling
aanwezig waren. De eerste broer was, in tegenstelling tot de tweede, ook
schrander en bracht de naar kennis hongerende Johanna Latijn en Grieks bij.
Haar moeder vertelt haar heidense verhalen en wordt daarvoor
gestraft door de vader, waarop de kinderen de regen in vluchten en Matthias aan
de gevolgen daarvan bezwijkt. Op zijn sterfbed geeft hij Johanna een amulet van
koningsdochter Catherina van Alexandrië.
In 824 komt Esculapius langs om Matthias op te halen voor de
kathedraalschool, maar als hij hoort dat Matthias dood is en Johannes niet zo’n
licht blijkt te zijn, neemt hij Johanna mee om haar zelf te onderwijzen. De
vader staat erop dat Johannes ook mee gaat. Die hangt er bij als Esculapius de
filosofen en de kloostervaders behandelt. Als de bisschop een andere leraar
benoemt, geeft Esculapius haar de Griekse Odyssee mee naar huis. De vader is
des duivels en dwingt haar de letters weg te krassen. Omdat ze weigert geeft
hij haar zweepslagen tijdens het declameren van het Onze Vader.
De nieuwe leraar neemt op advies van de moeder van Johanna
die de toorn van haar man vreest, Johannes mee naar de kathedraalschool, maar
wordt onderweg gedood door een pijl van een dief. Johanna, die van huis
weggelopen is, ontmoet hem in het bos en samen gaan ze naar het paleis van de
bisschop van Dorstadt waar het er liederlijk aan toe gaat. Odo, de leraar
aldaar, wil haar geen lesgeven, maar de bisschop vindt haar zo schrander dat
hij haar een plaats op de school geeft. Graaf Gerold, die twee dochters heeft, neemt
Johanna op zijn paard mee naar huis, al is Richild, de vrouw van Gerold, daar
niet blij mee en knijpt Odo Johanna op school behoorlijk af.
Zeven jaar later trekt de graaf in dienst van de Franse
keizer Lodewijk ten strijde tegen de Noormannen, maar voor zijn vertrek komt
het nog tot een romance met Johanna. Om zijn verlangen niet op te zwepen,
brengt hij haar naar zijn huis. Richild vertelt Johanna dat hij heeft besloten
haar uit te huwelijken. Op het moment van de huwelijksvoltrekking vallen de
Noormannen binnen en doden veel aanwezigen, waaronder de broer van Johanna.
Zelf ontsnapt ze aan de dood, bindt haar borsten in en vertrekt naar het
klooster in Fulda.
Daar bekwaamt Johanna, die Johannes Angelicus wordt genoemd,
zich in de kruidengeneeskunst van Hippocrates. Ze heeft het, vanwege de
menstruatie en de noodzaak overtredingen collectief te biechten, niet
gemakkelijk met het verbergen van haar vrouwelijkheid. Ze gaat weg uit het
klooster om een melaatse vrouw te behandelen en sluit vriendschap met haar zoon
Arn. Hoewel Johanna de vrouw geneest, krijgt ze bij terugkeer in het klooster zelf
koorts. Een monnik die op haar hand stuurt haar weg in het bootje. Ze komt
terecht in het gezin van Arn, Bona en hun dochter en leert het meisje veel. Als
ze besluit om op bedevaart naar Rome te gaan, geeft ze het meisje het amulet
van Catherina. Elders wordt door drie zoons gestreden om de kroon van Lodewijk.
Lotharius behoudt een strook land langs de Noordzee.
Binnen enkele jaren staat ze in Rome bekend als een bekwaam
kruidendokter. Ze wordt bij paus Sergius geroepen die aan jicht lijdt en
schrijft hem een kruidenmengsel voor waardoor hij geneest. Als dank benoemt hij
haar tot lijfarts. Dat is tegen het zere been van Anastatius die meende recht
te hebben op het pausschap. Johanna werpt zich op als adviseur van de paus. Als
Rome bedreigd wordt door Lotharius, roept Johanna de bouwmeesters op voor een
vergadering. Eerder heeft ze al eens een natuurkundig experiment uitgevoerd dat
ze nu herhaald. Op het moment dat Lotharius bij de paus is en de laatste God om
een teken vraagt sluiten zich de deuren van het Vaticaan.
Johanna wordt op de proef gesteld door de hernieuwde
kennismaking met Gerold, die vertelt dat hij haar nooit wilde uithuwelijken
maar met haar trouwen. Nadat ze elkaar hebben liefgehad hoort Johanna klokgelui
hetgeen de dood van de paus verkondigt die zich toch tegoed heeft gedaan aan
een schadelijk maal. Als Johanna gekozen wordt tot paus, zint Anastatius op
wraak. Hij lokt Gerold, die hoofd van de pauselijke troepen geworden is, bij
Johanna weg en doodt hem. De zwangere Johanna sterft gelijktijdig tijdens een miskraam
in 848 op de trappen van het Vaticaan.
Anastatius komt aan de macht maar de Romeinen wijzen zijn
gezag af. Tijdens zijn verbanning neemt hij wraak door Johanna uit de
pauselijke annalen te schrijven. De dochter van Arn maakt dit in 887 weer goed,
zoals we aan het begin van de film al zien.
Fraai is het moment dat Johanna bij haar intrede in het
Vaticaan onderworpen wordt aan een test om te zien of ze geen charlatan is. Ze
bekijkt, ruikt en proeft de urine die van de paus zou zijn en zegt dat die een
kind gaat baren. Omdat de urine van een zwangere vrouw was, slaagt ze voor de
test.
Pope Joan is
gebaseerd op de gelijknamige roman van de Amerikaanse novelist Donna Woolfolk
Cross. De theologische debatten zijn wat oppervlakkig, maar verder is de film
zeer onderhoudend en origineel. Dat we nog eens een vrouwelijke paus mogen
meemaken!
Hier
een trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten