Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 16 juli 2015

Ross Kemp in Afghanistan (2007), vijfdelige documentaireserie van John Conroy



In de frontlinie met de Britse acteur Ross Kemp

De Britse acteur en documentairemaker Ross Kemp (1964) ging als embedded journalist mee met een Brits bataljon in Afghanistan. De Britten vechten daar al sinds 2001. Kemp wil weten hoe het is om daar in de verzengende hitte te vechten tegen de fanatieke taliban en schetst een eerlijk beeld van het moderne soldatenleven. Hij leert zelf een geweer bedienen en raakt in de frontlinie bijna aan zijn einde. Zelf had ik moeite met de betekenissen van de verschillende benamingen van alle gevechtseenheden zoals peloton, bataljon of compagnie. Daarnaast was de muziek wel erg heroïsch.  

Aflevering 1: Descent into hell

In de eerste aflevering zien we de voorbereidingen in Surrey van het bataljon dat in 2007 naar Helmand in het zuiden van Afghanistan vertrekt. De Australische luitenant Mick Ashton (34) vertelt de manschappen dat de informatie over de aanwezigheid van de taliban in de buurt niet helemaal duidelijk is. Kemp vraagt zich af hoe een jonge soldaat omgaat met hun missie, hoe ze denken over oorlog en hoe hun familie erover denkt. Josh Hill (18) is de jongste soldaat en zit al twee jaar in het leger. Het is het beste wat hem in zijn leven overkwam. In Afghanistan zal hij zijn plicht doen. Zijn ouders maken zich ongerust maar laten hem dat niet merken. Sergeant Keith Neives ziet zijn uitzending als een droom die na dertien jaar uitkomt.

Acht weken voor uitzending oefent de groep in een bebouwde kom van een dorp. De oefening heeft Fish, dat staat voor Fighting in Somebody Else’s House. Kemp vindt het vele geschreeuw bij de inname van een huis verwarrend. Hill wordt met als de anderen zenuwachtiger voor uitzending, maar Ashton zegt dat men zich moet vermannen. Een training met gewonden - oud militairen die zelf ledematen hebben verloren en weten hoe het is om hulpeloos te zijn - moet de soldaten ongevoeliger maken voor het leed dat ze ongetwijfeld straks zullen meemaken.

De laatste dagen voor uitzending brengen de soldaten thuis door. Simon Thorne heeft drie kinderen en ziet net als zijn vrouw op tegen het moment van vertrek. De vrouwen van de militairen hebben het vaak moeilijk met de eenzaamheid en hun ongerustheid. Kemp drinkt een laatste biertje met twee onderofficieren die denken dat hen niets zal overkomen, maar beseffen dat enige zorg over de toekomst raadzamer is dan zelfingenomenheid.

Bij zijn aankomst in Kandahar in mei 2007 treft Kemp en zijn crew enkele soldaten die men tijdens de voorbereiding ontmoette en die op verlof gaan. Onder hen is Hill, die volgens Kemp vijf jaar ouder lijkt en vertelt dat Neives al eerder is terug gegaan vanwege verwondingen. Met een Hercules transportvliegtuig vliegt Kemp verder naar kamp Bastion, waar drieduizend Britten op acht vierkante kilometer in de hete woestijn gelegerd zijn. Om te voorkomen dat men uit de lucht geschoten wordt, daalt men verticaal. Als Kemp met zijn benen op de grond staat is hij meteen getuige van een repatriëringsceremonie voor een omgekomen soldaat.  

Aflevering 2: Death on patrol

Camp Bastion is de uitvalsbasis van Kemp voor de komende vierenhalve week. Hij installeert zich in een tent met airconditioning en bezoekt een briefing over de operatie Lastay Kulang waarbij de B compagnie van het eerste bataljon van het Royal Anglian Regiment vanuit het bedreigde dorp Sanguin uitvallen zal doen tegen de taliban. De tocht in konvooi naar het dorp op zo’n vijfenzeventig kilometer afstand is gevaarlijk. Kemp heeft de nodige morfine in een medicijnenkistje meegekregen en is duidelijk gespannen. Dat blijkt niet voor niets. Tijdens de eerste dag ziet Kemp vanuit een Viking transportvoertuig veel kinderen met ontbrekende ledematen in de dorpen die ze passeren. Als het konvooi in de woestijn wordt stopgezet, blijkt een wagen op een bermbom gereden waarbij een dode te betreuren valt. De soldaten zijn daardoor aangeslagen als ze op basis Robinson, omgeven door verwoeste huizen, aankomen waar ze de nacht doorbrengen. De gedode Aaron Bonner wordt naar Groot Brittannië teruggevlogen terwijl zijn makkers in het veld doorvechten.

Tijdens de tweede dag in de hitte van de woestijn zoeken de mannen verkoeling in de rivier Helmand. Aan het begin van de derde dag waarin ze een veldslag gaan leveren, krijgt Kemp een heldhaftig gevoel over zich dat van alle tijden moet zijn. Onder leiding van Mick Ashton trekt men te voet naar de groene zone met papavervelden langs de rivier waar de taliban zich moet ophouden. Als die begint die te schieten, kruipt Kemp naar een beschutte plek. Vandaar ziet hij dat de artillerie die hen te hulp schiet, geen bommen gooit op de moskee waarin de taliban zich verschanst heeft. Een sluipschutter zorgt voor verder gevaar, waarbij een granaat over zijn hoofd scheert, maar de dader wordt gedood. Na een tocht, zwaarbepakt door een veld, die in dubbel opzicht heet is, komt er een rustpauze, waarin Kemp praat met de achttienjarige Monks die tijdens de confrontatie met de vijand behoorlijk angstig was.  

De taliban lijkt verdwenen, maar wordt op de vierde dag gezien bij een grotingang in de vallei in de verte. Met luchtsteun wordt daar alles weggevaagd, waarbij vier kinderen gewond raken die verzorgd worden dan wel overgebracht naar Camp Bastion. Onderopperbevelhebber Dave praat, omdat Ashton elders is, met enkele autochtone mannen uit de buurt over het bombardement. In het dorp Sanguin zijn de bewoners niet eens blij dat ze ontzet zijn. Ze klagen erover dat er geen hulp is. Kemp doet zijn best hen aan het verstand te peuteren dat ze Isaf moeten steunen zodat er dokters en leraren kunnen komen.   

Op de laatste dag worden vijf gevangenen ondervraagd en vastgehouden omdat hun antwoorden onbevredigend zijn. Ze worden weer losgelaten als blijkt dat ze niet bij de taliban horen. Kemp is uitgeput. Een oorontsteking en ontstoken voeten vallen echter in het niet bij de doden die te betreuren zijn. De oorlog kent volgens hem korte periodes van hevige intensiteit afgewisseld met lange periodes van passiviteit. Hij bereidt zich in Camp Bastion voor op de volgende operatie.

Aflevering 3: Those left behind

Die volgende operatie komt al snel. Als de manschappen zich gevoed en gewassen hebben, de nodige brieven van het thuisfront gelezen hebben en ontspannende films hebben gezien, krijgen ze een briefing over een geplande actie om de stad Now Zad te ontzetten, zodat de burgerbevolking daar naar toe terug kan keren. De compagnie gaat per chinook, Kemp volgt in een Viking en komt aan het eind van de dag gebutst en met een uitgevallen tand aan in het basiskamp, waar Ashton instructies geeft. Kemp bekijkt met een wachtpost de onzichtbare taliban in de groene zone.

De volgende ochtend wordt Kemp wakker met zand in zijn mond. Hij wast zich en zegt erbij dat hij nooit meer kritiek zal hebben op badkamers in hotels. Na het ontbijt gaat hij mee op patrouille naar ANP Hill, een vooruitgeschoven post op een heuvel in de stad, lijkend op een middeleeuws fort dat twintig jaar eerder gebouwd is door de Russen. De hitte slaat al gauw toe. We horen dat ze tijdens de missie geen artillerie of luchtsteun kunnen krijgen. In ANP Hill zit wel een vuursteungroep, zoals dat heet. Men test alvast de wapens voor de komende actie en houdt verdachte bewegingen in de gaten.

Kemp staat de dag erna achter een berg zandzakken op en bewondert de natuur met de bergen op de achtergrond. De soldaten doen fitnessoefeningen om de zware tocht vol te kunnen houden. Ashton vergadert met enkele ouderlingen uit de stad die weinig loslaten. Kemp denkt dat ze zwijgen uit angst voor represailles van de taliban. Now Zad is een spookstad, ziet Kemp. Er zijn sluipweggetjes die de taliban neemt en er kunnen overal boobytraps liggen. Kemp is blij dat hij weer terug is voor een kop thee. Hij spreekt met soldaten die niet verwacht hadden dat ze man tegen man zouden moeten vechten en aan het eind van de missie willen gaan stoppen, hoewel dat later blijkt mee te vallen. Kemp vliegt na een herdenkingsbijeenkomst voor de drie gedode soldaten terug naar Groot Brittannië, terwijl de manschappen nog de nodige weken moeten blijven. Thuis gekomen spreekt hij met de moeder van de omgekomen soldaat Chris Gray en is getroffen door het verlies dat nooit meer goed te maken is. 

Aflevering 4: Blue on blue

Kemp is nog in Groot Brittannië als hij hoort dat een gevechtseenheid in Kajaki getroffen is door eigen vuur. Er is footage via een helmcamera van een F-16 die bommen afwierp op de eigen troepen, waarbij drie soldaten gedood werden. De regering laat het tragische incident onderzoeken. Kemp gaat terug naar Camp Bastion om met de maten van de omgekomenen te praten.

Van Camp Bastion vliegt hij in een chinook naar Sanguin. De vlucht duurt dertig minuten maar is geen business class, zegt Kemp met gevoel voor understatement. Hij merkt dat het geen goed moment is om met de soldaten over het incident te praten. De volgende dag staat een actie gepland in het gebied waar de soldaten zijn omgekomen. De taliban is door het incident dichterbij gekomen en moet weer teruggedrongen. Kapitein Robinson wil wel iets over het incident zeggen. Hij heeft van te voren ingeschat dat er tijdens de missie tien soldaten zouden omkomen en vindt dat het peloton zich goed heeft gehouden.

Het is een gevaarlijke tocht per chinook. Eerder werd er al eens zo’n helikopter uit de lucht geschoten. Een Apache helikopter begeleidt hen daarom. Kajaki is een geïsoleerde basis, waar een waterkrachtcentrale beschermd wordt die aan twee miljoen Afghanen energie levert. Kemp gaat vanaf de basis met de vuursteungroep mee. De tocht gaat langzaam vanwege het gevaar van bermbommen. Als de vuursteungroep de soldaten ondersteunt, worden ze opeens zelf beschoten. Het peloton zit vast. De vuursteungroep blijft in actie om te zorgen dat de taliban niet wegkan en vraagt, ook al liep dat eerder verkeerd af, luchtsteun die de taliban moet doden. Op dit moment in een film had ik het gevoel dat het niet meer om mensen ging. In ieder geval slaagt de missie. Er heerst stilte. Kemp is opgelucht de soldaten terug te zien en praat alsnog met de maten van de omgekomen soldaten die vertellen over gevoelens van hulpeloosheid en over de sensatiezucht van de kranten, die meteen op zoek gingen naar een zondebok, terwijl zoiets gewoon kan gebeuren en men dit heeft te aanvaarden. Het onderzoek loopt nog wel een tijdje.

Aflevering 5: Face to face

Kemp gaat voor de laatste keer mee op een missie, waarbij men de compound in het stadje Mazdurak wil verwoesten die het leven heeft gekost aan drie soldaten. Men vertrekt - met twee honden als mascottes – in de nacht omdat men dan onzichtbaar is voor sluipschutters. In de buurt van de frontlinie vangt men radioverkeer van de taliban op die een verrassing voor hen in petto heeft. Ze geven de locatie door aan de bommenwerper die eerst deze compound bestookt voordat er een bom op de bedoelde compound wordt afgeworpen. De mannen rennen daarna de greppel uit. Kemp vertelt dat hij doodsbang is vanwege de rook om hem heen en volgt Ben Browning, die het bevel voert, de stad in. In elk compound wordt eerst een granaat gegooid voordat men naar binnen gaat. De taliban ligt op een afstand van driehonderd meter. Na acties van de vuursteungroep verspreidt de taliban zich. Omdat de munitie voor de mitrailleurs opraakt, geeft Browning het bevel om terug te trekken. Tijdens de terugtocht is men kwetsbaar voor tegenaanvallen en blij dat men een duik in het verkoelende stuwmeer kan nemen. Browning vertelt tegen Kemp dat hij zeer tevreden is over de actie en dat de strijd tegen de taliban geen kortdurende actie is, maar een taaie strijd net als in Noord Ierland.  

In basis Kajaki praat Kemp verder met hem en met Josh Hill uit de eerste aflevering, die door de oorlog veranderd is. Zelf zegt hij dat zijn verandering voor zijn oude vrienden nooit te begrijpen is. Als hij straks thuis is neemt hij eerst een portie fish and chips. Browning denkt bij eten aan vlees maar verlangt nog eerder naar zijn vrouw en zoontje. Op de laatste dag laat Kemp nog een foto maken van hemzelf omringd door leden de vuursteungroep. Hij heeft het er moeilijk mee dat de mannen moeten blijven terwijl hij terugvliegt. Vanuit de chinook ziet hij nog eenmaal het adembenemende landschap onder zich.

Kemp is bij de terugkomst van de troepen, die via Cyprus in Engeland landen. Hij spreekt Hill, Newton, die hartstochtelijk verwelkomd wordt door zijn dochter en Browning wiens zoontje verlegen is met alle aandacht. Parker, die tijdens het bombardement op de eigen troepen onder het puin vandaan gehaald werd, herinnert zich niets van het incident. Hij kwam bij in een ziekenhuis in Birmingham, maar is snel hersteld want hij loopt alweer op krukken en is zijn humor niet kwijtgeraakt.

Op negen november 2007 volgt een rouwdienst voor de negen omgekomen soldaten waaronder Aaron Bonner en Chris Gray. Kemp gaat naar de familie van de negentienjarige Robert Foster uit Essex, een van de soldaten die tijdens het eigen vuur omgekomen is. De moeder zegt dat ze het wist op het moment dat er een officier bij de voordeur stond. Ze wilde horen dat het niet waar was, omdat de waarheid te ondraaglijk zou zijn. De gesprekken met zijn maten zijn voor de familie belangrijk om de dood van Foster te kunnen verwerken.   

Op 15 november worden de onderscheidingen in de kazerne uitgereikt. Men schat dat de groep zo’n duizend talibanstrijders heeft gedood. De lange termijn effecten van de strijd zijn niet duidelijk, maar de soldaten wisten waaraan ze begonnen. Kemp zegt tot besluit dat de lagere klassen meer loon mogen ontvangen, dat het eten beter mag en dat er betere hulp moet komen voor de gewonden. Zijn reportages gingen niet over de rechtvaardigheid van deze oorlog maar over soldaten die om welke reden ook, voor deze zware baan kozen.

De serie, waarin de oorlogsspanning zindert, herinnerde me aan de heldhaftige sfeer die in Groot Brittannië heerst. De Engelsen kennen veel meer een traditie van oorlog. Tijdens de Falklandcrisis klonken meteen weer verontrustende militaire geluiden. Op Engelse campings ziet men veel meer vlaggen dan in Nederland. Wellicht heeft dat, behalve met het roemruchte verleden, ook te maken met het feit dat men op een eiland leeft.

Hier een impressie van de strijd tegen de taliban.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten