Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 1 juli 2015

Het verborgen leven van de kat (2014), driedelige BBC serie van Katie Oliver



Meer kennis van het huisdier dat ooit een solitaire jager was

Katten zijn intrigerende, lichtvoetige beesten, die pas zo’n honderd jaar als huisdier worden gehouden. Zelf heb ik al mijn hele leven katten gehad en tegenwoordig heb ik een geadopteerde kat van acht jaar oud die herhaaldelijk slaat. Daarom leek het me interessant meer over hen aan de weet te komen. Een Brits onderzoeksteam, bestaande onder andere uit gedragskundigen, onderzocht gedurende een maand in en rond de stad Brighton met de hoogste katdichtheid van Engeland stads-, boerderij- en dorpskatten in wat een baanbrekend project genoemd wordt.

Aflevering 1: Door de ogen van de kat

De proefdieren worden voorzien met een halsband met daarop gps, een camera en andere apparatuur (zie foto van Michael McKenna) die kennis aan het ingerichte kattenhoofdkwartier geeft over de gedragingen van de katten. Sommige katten blijken, eigenwijs als ze zijn, niet echt blij met de zware band.

Katten zijn solitaire jagers en worden geboren met blauwe oogjes. Ze onderscheiden daardoor de eerste weken nog weinig. Later gaan de ogen reflecteren. Ze kunnen heel goed snelheid van insecten waarnemen, maar niet goed dichtbij kijken. Dit wordt gecompenseerd door de tastzin met de snorharen, die naar voren kunnen komen bijvoorbeeld als er dichtbij een muis is, en vergelijkbare haren boven de ogen en rond de enkels. Daarnaast is ook het gehoor sterk ontwikkeld. Katten horen, met oren die ze onafhankelijk van elkaar kunnen draaien, zeven octaven, ook in een ultrasoon gebied waar wij doof voor zijn. Buisjes in de staart zorgen voor een goed evenwichtsgevoel. De zogenaamde grijns van de kat komt, net als die van andere roofdieren, door het orgaan van Jacobson in de bek waarmee katten kunnen ruiken en de geur van andere katten opvangen. Bij gevaar zoekt de kat, anders dan de hond die bij zijn baas kruipt, bescherming in de omgeving, zoals in kleine hoekjes of op veilige hoogte.   

De stadskat past, anders dan de boerderijkat, zijn leefpatroon aan aan dat van de baas, maar soms botst zijn denkwereld me de onze. In de documentaire weigert een kat door het kattenluikje te gaan, omdat hij dat als een tunnel ziet waarin hij weerloos is. Een andere kat gaat niet buiten de tuin omdat hij, zoals een camera aantoont, zich bedreigd voelt door buurtgenoten die geurferomonen verspreiden.  

Aflevering 2: De leeuw op jouw schoot

Boerderijenkatten houden de muizen- en rattenpopulatie in evenwicht. Op camera en later door een bewegingsanalyse zien we hoe een kat een muis vangt. Doordat de kat, zelfs op volle snelheid, zijn poten niet, als een hond, helemaal strekt, is zijn atletisch vermogen groot en omdat hij kleiner is dan een tijger, is hij nog leniger. Bij het zien van een prooi worden de pupillen groter van opwinding en wiebelt hij met de achterpoten om de ledematen soepel te maken voor de sprong. Katten vangen muizen, vogels en soms ratten. Ik heb zelfs wel eens een mol in de woonkamer gevonden. Het jagen leert de kat van de moeder, vandaar dat kittens van boerderijkatten vaak een sterker jachtinstinct hebben. In het eerste jaar leren ze een prooi te doden.  
Het jachtinstinct is moeilijk af te leren, ook al krijgt de huiskat in dorp en stad voldoende te eten. Vandaar dat die er lang over doet een muis te doden. Katachtigen zijn, anders dan mensen, echte vleeseters en hebben dat ook nodig vanwege de taurine. Ze halen zelfs water uit het vlees. Wellicht zal de jachtbehoefte van de huiskat afnemen naarmate die gewend raakt aan het voedsel dat het krijgt voorgezet. Beelden van verwende makke huispoezen doen dit geloven. Het is mogelijk de adaptatie van katten te trainen. In de socialisatieperiode die van twee tot acht weken duurt, kan men een kat aan de mens leren wennen. Het is anderzijds waar dat katten, anders dan honden, binnen enkele generaties terug kunnen schakelen naar hun wilde aard.

Halverwege het onderzoek blijkt dat stadskatten minder ver de buurt ingaan dan dorps- of boerderijkatten. De laatste hebben de grootste actieradius, al volgen ze allemaal dezelfde route. Dit komt omdat ze ruzie met andere katten willen vermijden. Sommigen hebben hun gebied zelf voor bepaalde uren gereserveerd. Boerderijkatten zijn over het algemeen vriendelijker voor elkaar omdat er meer voedsel in de buurt is.
De solitaire tijgers zetten hun gebied met geuren af, de leeuwen leven in roedels en werken meer samen. De stadskat gedraagt zich meer als een tijger, terwijl boerderijkatten meer op leeuwen lijken als ze samen indringers op de boerderij wegjagen. In het dorp zijn ze soms eenlingen, soms ook roedeldieren.
  
Aflevering 3: Kattentaal

De laatste aflevering gaat over de communicatie van katten onderling en die met de mens. Ze blijken over het algemeen aardiger tegen ons te zijn dan tegen elkaar, maar dat kan komen omdat wij ze eten geven. Een wetenschapper onderzocht de oorsprong van onze katten en concludeert dat de meesten zich in een proces van eeuwen hebben aangepast aan de mens, waarbij de tamme exemplaren behouden bleven.

In een nachtelijk onderzoek wordt duidelijk hoe katten met elkaar praten. Ze janken wel maar miauwen niet naar elkaar. Dat laatste gebruiken ze alleen voor de communicatie met de mens, bijvoorbeeld als ze willen eten. Hun geluid van elke kat is uniek. Boerderijkatten maken, anders dan stadskatten, nauwelijks geluid, maar communiceren door middel van geursporen. Ze jagen alleen maar zitten op het erf op hun gemak bij elkaar. De opstaande staart geldt daarbij als teken van vriendschap. Stadskatten zitten elkaar meer op de huid en krijgen daardoor eerder ruzie met elkaar. Via camera’s en zenders heeft men onderzocht waar katten, als ze met meer zijn, hun tijd in hun huis doorbrengen. Het blijkt dat ieder een vaste plek heeft en dat ze alleen rond etenstijd bij elkaar komen. Vaak gaan meerdere katten in een huis niet samen, het beste gedijen ze als ze uit hetzelfde nest komen. Men bekeek hoe men een belaagde kat kon helpen, bijvoorbeeld met vluchtroutes. Katten kunnen zelf ook een meer positieve of negatieve instelling hebben, zo blijkt uit een onderzoek waarbij men bakjes met of zonder voer op afstand van een kat zet, waarbij bleek hoe de instelling van de kat is.  

Als kitten miauwen ze piepend om hun moeder en later zetten ze dat door bij hun baas of bazin. Het rollen over de grond, waarbij ze hun buik bloot geven, is een uiting van een goed gevoel. Datzelfde geldt voor het bewegen van het puntje van de staart. Men heeft onderzocht wat vertederend is aan een katje. Het blijkt dat ze met hun grote ogen de zorginstinct opwekken zoals ook baby’s doen. .   

Eigenlijk was ik wel blij dat de serie niet langer dan drie afleveringen duurde. De beelden van de katten waren fraai, maar het optimistische commentaar en de achtergrond muziek slaapverwekkend. Het positieve gevolg van de serie was wel dat ik anders kijk naar mijn geadopteerde kat. Ik ben meer invoelend vanuit het beest zelf en vrees dat er, tenzij zij een nare ervaring heeft opgedaan, iets misgegaan moet zijn tijdens de socialisatie periode waardoor zij zo slaat.

Hier de korte inleiding op het eerste deel van de serie, die in het Engels Cats uncovered heet.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten