Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 15 juli 2015

Les glaneurs et la glaneuse (2000), documentaire van Agnès Varda



Roadmovie door het Frankrijk van rapers, sprokkelaars en plukkers

Good old Agnès Varda (1928) laat zich in Les glaneurs et la glaneuse weer van haar ontwapenende kant zien. Ze blaast zoals de titel al aangeeft, onder andere door het filmen van haar eigen oude armen, haar eigen partijtje mee te midden van rapers, sprokkelaars en plukkers van allerlei soort, op diverse locaties en met verschillende intenties. Ik moest denken aan de tijd dat ik zelf oude meubelen van de straat haalde om mijn kraakpand aan te kleden en zag weer de vakantiebeelden terug van mensen die oesters rapen op stranden in Bretagne. Varda heeft niet alleen oog voor de activiteiten, maar ook voor de personen die zich hiermee bezig houden.

Varda begint etymologisch en zoekt in de Larousse de betekenis op van arenlezen. Dat was een activiteit die vroeger niet onbekend was: mensen raapten na de graanoogst de achtergebleven aren op. Op het schilderij Les glaneurs et la glaneuse zijn drie korenrapende boerenvrouwen te zien. Het nederige bukken, zoals Varda dat noemt, gebeurt tegenwoordig vaak individueel.

Ze reist naar Arras, filmt onderweg de vrachtwagens op de snelweg, bekijkt daar het schilderij De arenleester van Breton en filmt aardappelrapers die overgebleven exemplaren van het land rapen of gedumpte incourante en kapotte piepers in emmers verzamelen. Vanwege de economische crisis is het rapen weer in zwang gekomen. Men moet wel weten waar men moet zoeken want aangekondigd wordt het niet. Varda neemt een serie aardappelen in de vorm van een hartje mee en schakelt de voedselbank in. Een gescheiden vrachtwagenchauffeur, die na een controle zijn baan, vrouw en kinderen kwijt raakte, woont op een gedoogplek met andere zwervers. Zij halen ook vuilnisbakken leeg. Dat brengt Varda op een jonge Franse kok uit een restaurant met twee Michelin sterren die al het voedsel opgebruikt en niets weggooit. Hij gaat zelf de natuur in om kruiden te plukken, zoals het door hem veelgebruikte bonenkruid dat erg duur is. Rapen zit in zijn familie.

Varda reist naar Bourgondië en bekijkt in Beaune Het laatste oordeel van Rogier van der Weyden. Ze praat met wijnboeren over achterafplukkers, die de, vanwege het opgelegde quotum, overgebleven druiven plukken, dat echter geen wijn van goede kwaliteit oplevert, plukkerswijn genoemd. Een van de wijnboeren is ook psycho-analyticus. Zijn vrouw ging bij Lacan in analyse om te begrijpen hoe iemand zoiets kan combineren.

Bij Avignon worden tomaten geraapt door een rechter met het wetboek in de hand dat net zo rood is als de tomaten die hij plukt. Varda zegt dat zij beelden raapt, dat ze na haar reis bekijkt wat ze heeft verzameld, bijvoorbeeld de ansichten met portretten van Rembrandt in Japan. Kunstschilder Hervé haalt ´s avonds grofvuil op en werkt daar ook mee. Hij houdt van de wereld van het hergebruik.

Vervolgens gaat Varda, onderweg symbolisch de vrachtwagens met haar handen grijpend, naar Bretagne waar de oesters geraapt worden, die na een storm losgeschoten zijn. Rapen is een recht tot een bepaald maximum kilo waarover geen eenduidigheid bestaat. Al gauw zit ze echter alweer in de wijnstreek rond de Jura en filmt daar een conflict tussen een supermarkteigenaar en hangjongeren dat door een vrouwelijke rechter beslecht wordt, al hebben de jongeren weinig respect voor haar en de wet en uit vuilnisbakken eten. Een andere man haalt vuilnisbakken leeg uit ethische overwegingen, weer een ander doet dat op sociale gronden. Hij deelt uit aan buren en levert ook tweedehands koelkasten.

Tenslotte is er een boeiend portret van de vroegere hulpleerkracht Alain die op groente- en fruitmarkten aan zijn eten komt, in een opvangcentrum woont, straatkranten verkoopt en in de avonduren Franse les geeft aan buitenlanders. Varda zegt dat deze man nog de meeste indruk op haar maakte, naast het in een museum opgeborgen doek van Hédouin Arenleesters tijdens het onweer.   
 
Hier het fragment waarin Varda als een spelletje vrachtwagens vangt.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten