Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 27 juli 2015

Ahmed Aboutaleb, VPRO Zomergasten, 26 juli 2015



Burgervader toont zich van gedegen en belegen kant

De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb (Ben Sidi, Marokko, 1961) beloofde vooraf een persoonlijke televisie avond. Hij vertelt tegen Wilfried de Jong dat hij de mens Aboutaleb wilde laten spreken, waarbij zijn geweten en gevoelens aan bod zouden komen. Persoonlijke verhalen zouden iets zeggen over de gewetensnood van een burgemeester, die zelf ook graag zijn zegje doet als hiaten in de wet dat toelaten, zoals in de kwestie van bed, bad en brood voor uitgeprocedeerde asielzoekers. Fel was zijn boodschap aan Gert Wilders om over de brug te komen na zijn eerdere verkiezingsbelofte het aantal Marokkanen in Nederland te verminderen, vastbesloten zijn oproep aan de regering om de stad (naar het fragment uit de documentaire Urbanized (2011)) meer armslag te geven en het niet als een uitvoeringsfiliaal van de regering te zien, maar uiteindelijk werd het, door het gebrek aan scherpe vragen van De Jong toch een tamme avond. 

Aboutaleb begint zijn favoriete televisieavond met beelden van de bokswedstrijd tussen Mohammed Ali en Joe Frazier en dan niet de eerste partij uit 1971 waar ik voor uit mijn bed kwam, maar de revanche partij uit 1975 die Ali won. Aboutaleb kwam er in zijn dorp in het Rifgebergte van Marokko voor uit zijn bed. Hij zag de wedstrijd bij een broer van zijn opa die verpleger was in het leger en een generator bezat waardoor hij zowel licht had als waarop de televisie kon werken, een unicum in die tijd in dat Berber dorp in de buurt van Melilla, waarin men met droogte kampte, hetgeen later voor binnenlandse emigratie zorgde. Aboutaleb was zelf ook een vechtersbaasje, uit noodzaak omdat leeftijdsgenoten hem, een stuudje noemt hij zichzelf, wilden weerhouden om naar de school te gaan die zeven kilometer verderop lag.

Zijn vader was in die tijd al in Nederland en werkte hier als gastarbeider, een mooie term achteraf gezien. Aboutaleb heeft een nieuwsuitzending uitgekozen van Jaap van Meekren, die hem later de beginselen van de journalistiek bijbracht. In de uitzending uit 1969 is Van Meekren in Marokko om de sfeer in het land te proeven. De Nederlander Jongejan die ook al te zien was in de driedelige documentaireserie Land van aankomst, selecteert werkkrachten voor de Nederlandse markt op een wijze die Van Meekren ertoe brengt de man te vragen of hij zich op een slavenmarkt bevindt. Aboutaleb is het hier hartgrondig mee eens. Hij vindt het schandalig zoals er in die tijd met mensen werd omgegaan. Hij vertelt over zijn ouders die tegenwoordig pendelen tussen Marokko en Nederland omdat zijn vader liever in Marokko is en daar ook begraven wil worden. Voor Aboutaleb zelf geldt dat niet: hij wil begraven worden, daar waar hij dood gaat.

Een volgend fragment gaat over de Syrische dichter Adonis, die in 2013 fraai geportretteerd werd door John Albert Jansen. Aboutaleb vertaalde een lang gedicht van hem dat werd uitgegeven door de bibliotheek van Rotterdam onder de titel Het vieren van eenzaamheid. Aboutaleb voelt zich verwant aan Adonis, die vanwege de burgeroorlog in Beiroet naar Parijs vluchtte. Dichten is de mogelijkheid hebben te zeggen wat men wil zeggen. Aboutaleb heeft de literaire vrijheid hoog zitten. Zelf werd hij op de LTS op een beta spoor gezet, maar stelt nog altijd het onderzoeken van de werkelijkheid centraal en zal eerlijk toegeven als hij iets fout heeft gezien.  

Vrouwen spelen volgens hem een belangrijke rol in de overgang naar een democratischer islam. Hij toont beelden van een wat vervreemdende soort poëzie Idols in Abu Dhabi, waarin een in het rood gesluierde hersenonderzoekster opkomt voor vrouwenemancipatie. Ou Kalsoum bezong de vrijheid in Egypte en de christelijk Libanese zangeres Fairouz verenigde de verschillende partijen na de burgeroorlog in 1994, hoewel de toestand in het Midden Oosten inmiddels weer terug bij af is. In dit kader geen vraag van De Jong over het aanstaande bezoek van Aboutaleb aan Jeruzalem waarover in de Rotterdamse raad het nodige te doen was.

Aboutaleb brengt een eerbetoon aan een overleden Marokkaanse vriend die opbouwwerker was in Den Haag, waar Aboutaleb zijn eerste scholing opdeed en die praatte als het typetje Mehmet Pamuk van Koot en Bie. Aboutaleb zegt dat Nederlands een moeilijke taal is omdat men zegt dat men op school zit en niet in school. De Jong kan het niet laten op te merken dat zijn gast in zijn taalvaardigheid goed geslaagd is. Later vraagt hij evenwel of het niet van arrogantie getuigt dat Aboutaleb tegenwoordig zelfs rapporten van academici op taalfouten corrigeert.

Vader Abraham is een wat vreemde eend in de bijt. Aboutaleb spreekt na het bekijken van het lied Het kleine café aan de haven over tegenstrijdige gevoelens over het kleine en het gelijke van Nederland, maar ziet het toch als een vertolking van de Nederlandse mentaliteit. Dat lied wordt op één lijn gezet met de Kronkels van Carmiggelt, maar is natuurlijk van een heel andere kwaliteit.

Naar aanleiding van het televisiefragment uit 19 mei 2014 waarin Wilders toezegt dat er minder Marokkanen in Nederland zullen komen, doet Aboutaleb zijn oproep aan Wilders om zijn toezegging hard te maken omdat zijn ouders zich daardoor bang voelen. Anderzijds gelooft Aboutaleb niet dat het ooit zover in Nederland zal komen dat zij of hij zal worden uitgewezen. Hij vindt de uitspraak van Wilders in ieder geval van een heel andere orde dan zijn eigen oproep aan jihadisten om op te rotten als het leven in Nederland hen niet bevalt. Op de vraag van De Jong of hij last heeft gehad van zijn bruuske uitspraak, antwoordt hij dat hij daarmee wel kan omgaan.

Niet alleen onder vrouwen maar ook onder mannen komen helden voor. Abdelkrim El Khattabi (zie foto)was een vrijheidsstrijder die zich begin 1900 verzette tegen de macht van de Spanjaarden in Marokko en na de onafhankelijkheid door de regering in Rabat werd genegeerd. Aboutaleb voelt zich verwant aan de verzetsheld, is blij dat de huidige koning hem heeft gerehabiliteerd en eindigt de avond met een mooi gedicht van hem over bevrijding. Ghandi (Attenborough, 1982) is een leider die met innerlijke kracht het verzet tegen de Britten organiseerde. Hij was een natuurlijk leider, iemand die niet gekozen is, maar opstaat. Mandela was de laatste. Inmiddels moet de wereld het zonder hen doen. De paus krijgt veel kritiek. Zelf spreekt Aboutaleb zich niet uit voor een eventueel premierschap. Wonderlijk in deze context is zijn keuze voor Karremans die het bijna in zijn broek doet in gesprek met Mladic en die later nog zei dat de Nederlanders zich zo goed van hun taak hadden gekweten. Het lijkt me onnodig om Nederland met zijn wapenhandel en als doorvoerhaven voor malafide financiële transacties aan te prijzen als handelsland.
      
Aboutaleb toonde een fragment van The message (Moustapha Akkad, 1977) en zou met zijn kennis van de islamitische cultuur een belangrijke schakel kunnen vormen tussen de verschillende bevolkingsgroepen in Nederland en daarbuiten, maar helaas ging het gesprek niet over de grote tegenstellingen in de wereld van vandaag en daarmee schoot de aangever tekort en werd het een gedegen maar tegelijk belegen televisieavond.

Hier mijn bespreking van Land van aankomst, hier mijn bespreking van Het afwezige land over Adonis, hier Mehmet Pamuk bij de groenteboer. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten