Portretschilderes met geloof in een individu in een tijd waarin de massamens
opkomt
Andrew Neel maakte een mooi portret van zijn grootmoeder, de
Amerikaanse portretschilderes Alice Neel (1900-1984) die de uniciteit van haar
modellen wilde weergeven, maar weinig erkenning kreeg en daardoor weinig geld
had om haar twee zoons Richard en Hartley op te voeden. Desondanks zorgde ze er
wel voor dat ze een goede opleiding kregen, waardoor de eerste advocaat kon
worden en de tweede dokter. De zoons spreken daarom, ondanks hun moeilijke
jeugd, met respect over hun moeder.
Liever dan een verslag over de documentaire te schrijven zou
ik een diavoorstelling van haar werk laten zien dat fantastisch is en
onderbelicht werd in een tijd waarin het abstracte expressionisme opkwam.
Robert Storr, decaan van de Yale university school of arts zegt dat ze het hart
van de mens wist open te leggen, iets wat met een foto nooit kan omdat het een
momentopname is, terwijl een portret buiten de tijd om het wezen van een
individu kan treffen. Juist in een tijd waarin de massamens in opkomst is,
schetst Neel het individu met al zijn mooie en lelijke kanten.
Kleinzoon Andrew begint met een dialoog met zijn oom Hartley
waarin hij zijn twijfels uitspreekt of hij met zijn documentaire recht doet aan
zijn grootmoeder en of hij niet een al te rooskleurig beeld geeft van haar
leven. Hartley geeft daarop geen antwoord maar stelt de wedervraag waarom
iemand schildert dan wel een documentaire maakt.
In Alice Neel,
waarin ook de mooie muziek opvalt, wordt wel heel erg duidelijk dat het leven
van Alice niet over rozen ging. Ze werd geboren in Pennsylvania en verhuisde
naar New York om daar een kunstopleiding te doen voor meisjes die in minder
aanzien stond dan de kunstacademie. Met haar relaties had ze ook weinig succes.
Ze werd verliefd op medestudent Enrique die uit Cuba kwam maar zij werd door
zijn welgestelde familie niet geaccepteerd. Vanwege de armoede besloot haar man
op Cuba met hun dochter Isabetta te blijven waardoor Alice moederziel alleen
terugging naar New York. Na de dood van een eerdere dochter was ze nu ook nog
de tweede kwijt, waardoor ze liever een eind aan haar leven maakte. Haar
zelfportretten in de jaren dertig gaan daar ook over. In het ziekenhuis bedacht
ze dat ze toch nog een reden had om door te gaan.
Ook volgende relaties werden niet beter. Ze woonde eerst nog
in Greenwich Village maar verhuisde naar het arme Spanish Harlem, waar ze de
arme zwarten portretteerde. Ze had eerst verkering met een zeeman die aan de
opium verslaafd was. Richard was de zoon van de jonge muzikant José en Hartley
van filmmaker Sam. De jongens trokken één lijn ten aanzien van Sam die losse
handen had en behalve zijn vrouw ook Richard mishandelde. Omdat Sam heilig in
Alice geloofde, zegde zij de relatie niet op. Volgens Hartley putte ze energie
uit de emotionele druk waaronder ze gebukt ging. Alice zelf zag zich als een
Mr. Jekyll en Hyde. Na het maken van een portret was ze vaak leeg. Het feit dat
ze geen erkenning kreeg maakte het niet gemakkelijker maar ze zette door, kwam
op voor vrouwenrechten en werd tenslotte toch nog gezien. Alice zegt dat een
kunstenaar op zoek gaat naar de vrijheid die alleen in de zoektocht bestaat.
Andrew heeft allerlei archiefbeelden in zijn documentaire
verwerkt en praat met familieleden zoals zijn eigen moeder Ginny en de kinderen
van Isabetta die na het bijwonen van een lezing van Alice een eind aan haar
leven maakte, een gebeurtenis die onderbelicht blijft in de verder prachtige en
liefdevolle documentaire over een bijzondere vrouw.
Hier
de trailer, waarin ze te zien is in een show van Jimmy Carson.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten