Verontrustende boodschap van ontwapenende jonge vrouwen
Anoek Nuyens en Rebekka de Wit gooien de knuppel in het
hoenderhok. Ze uiten, tegenover elkaar gezeten aan een tafel vol papieren en
boeken, hun grote zorgen over de manier waarop wij bezig zijn met
klimaatverandering. In stemmige uniseks pakken en een knotje op het hoofd
stralen ze een ontwapenende houding uit. Achter hen hangt een groot driedelig
scherm, waarop gedurende de voorstelling luchtfoto’s van de aarde en de
menselijke ingrepen daarop getoond worden met aan het eind henzelf als sisters
in arms naast elkaar in een parkeervak. De toon is goed en de aandacht van het
publiek is groot.
Rebekka leest een verhaal voor over het ontstaan van de
aarde en de plaats van de mens daarin. Het bouwen van muren maakte net zo
eenzaam als in het begin van de evolutie toen iedereen nog dacht dat men alleen
was. Meteen relativeren de vrouwen de inleiding, waarin ze veel hebben
overgeslagen, waaronder het pleistoceen. Anoek refereert aan spreekbeurten die
ze op de lagere school hield waarbij ze altijd weg kon komen met het idee dat
een beter milieu bij jezelf begint. Het is inmiddels de vraag of goedbedoelde,
individuele acties genoeg zoden aan de dijk zetten. Vandaar hun medewerking aan
de oproep aan kunstenaars en schrijvers om met een nieuw verhaal te komen.
Hun hoofdpersoon die de hoofdrol
speelt in een klimaatveranderingsdrama, lijkt een beetje op Ida van Lieke
Marsman in het tegenovergestelde van een
mens (2017), maar dan weer anders. Deze man lijdt niet onder
relatieproblemen, maar onder het feit dat hij enorm veel over de wereld leest
maar toch niet wijzer wordt. Meer kennis maakt alleen maar machtelozer. Rebekka
gebruikt een voorbeeld van de iPhone die vol zit met ertsen die door onderbetaalde
kinderen in Afrika worden gewonnen en haalt het boek Ethiek voor dummies erbij. Paradigmaverandering treedt volgens
deze gids pas op als degenen die belang hebben bij de huidige toestand
overleden zijn, waardoor de hoofdpersoon vreest dat hij wellicht aan de
verkeerde kant staat. Hij gaat naar buiten om een frisse neus te halen, schrikt
van al die mensen die foto’s maken en elkaar niet meer zien en besluit vervolgens
zijn boeken het huis uit te doen, hetgeen ironisch gezien een mooie foto zou
kunnen opleveren.
Na enige doldwaze omzwervingen van
Rebekka in de Etos, vraagt Anoek zich af of we niet omkomen in de verhalen en
of het idee om met een nieuw verhaal te komen wel zo zinvol is. Ze willen graag
willen dat de hoofdpersoon een collectieve actie meemaakt maar geloofwaardig
kunnen ze dat niet maken. Zelf zijn ze kinderen van hun tijd en hebben ze
geleerd om vooral van zichzelf te houden. De hoofdpersoon doet mindfulness om
zijn gedachten los te laten en besluit met een camper naar Zuid Frankrijk te
vertrekken. Het idee dat Rebekka dat ook zou willen stuit Anoek tegen de borst.
Ze haalt Hannah Arendt aan die stelt dat er een stukje van de wereld verloren
gaat als er iemand vertrekt. Anoek schampert over Rutte die gezegd heeft dat
visie een olifant is die het uitzicht belemmert, maar dat brengt hen wel op de
waarde van het dier en de natuur. Ze gaan in op de bezielde natuur, die door
Sanne Bloemink in het artikel Mieren
staan nooit in de file verwoord is (De Groene Amsterdammer, 1 juni 2016) en
refereren aan het werk van advocaat Steven Wise, geportretteerd in Unlocking the cage (2016), die ervoor
zorgt dat chimpansees meer rechten krijgen en daarmee de superioriteit van de
mens doorbreken, hetgeen vroeger of later zal moeten resulteren in meer respect
voor de natuur en de aarde.
Regelmatig nodigen de vrouwen gasten
uit om na te praten over de voorstelling die gereggiseerd werd door Davy Pieters. In Amsterdam waren dat Donald Pols
van Milieudefensie en Suzanne Kröger van Groen Links, in Hasselt was dat
Mathias Bienstman, auteur van Op eigen
kracht. In Haarlem is Esther Ouwehand van de Partij van de Dieren
uitgenodigd om haar zegje te doen. Tijdens haar betoog dat de overheid grenzen
moet stellen, kaders aangeven en dat het zinvol is om als individu geen schade
toe te brengen aan het milieu maar op onze morele intuïtie te vertrouwen,
zitten de vrouwen druk te schrijven en stellen kritische vragen. Echt veel
wijzer worden we van het nagesprek niet en dat is verontrustend, ondanks alle
goede bedoelingen. De macht is taai en nieuw elan bij het nieuwe in elkaar
geknutselde kabinet is ver te zoeken. In ieder geval willen de vrouwen na hun
tournee een afsluitende bijeenkomst houden waar misschien wel een collectieve
hype zal ontstaan, zoals rond een WK (waar Nederland in die tijd nog aan
meedeed). Wie weet ligt het tipping point dichterbij dan we denken. In ieder
geval werkt Tenzij je een beter plan hebt
daaraan mee.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten