Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 6 oktober 2017

Theaterrecensie: Tenzij je een beter plan hebt, Frascati producties, Toneelschuur, 5 oktober 2017


Verontrustende boodschap van ontwapenende jonge vrouwen

Anoek Nuyens en Rebekka de Wit gooien de knuppel in het hoenderhok. Ze uiten, tegenover elkaar gezeten aan een tafel vol papieren en boeken, hun grote zorgen over de manier waarop wij bezig zijn met klimaatverandering. In stemmige uniseks pakken en een knotje op het hoofd stralen ze een ontwapenende houding uit. Achter hen hangt een groot driedelig scherm, waarop gedurende de voorstelling luchtfoto’s van de aarde en de menselijke ingrepen daarop getoond worden met aan het eind henzelf als sisters in arms naast elkaar in een parkeervak. De toon is goed en de aandacht van het publiek is groot.

Rebekka leest een verhaal voor over het ontstaan van de aarde en de plaats van de mens daarin. Het bouwen van muren maakte net zo eenzaam als in het begin van de evolutie toen iedereen nog dacht dat men alleen was. Meteen relativeren de vrouwen de inleiding, waarin ze veel hebben overgeslagen, waaronder het pleistoceen. Anoek refereert aan spreekbeurten die ze op de lagere school hield waarbij ze altijd weg kon komen met het idee dat een beter milieu bij jezelf begint. Het is inmiddels de vraag of goedbedoelde, individuele acties genoeg zoden aan de dijk zetten. Vandaar hun medewerking aan de oproep aan kunstenaars en schrijvers om met een nieuw verhaal te komen.

Hun hoofdpersoon die de hoofdrol speelt in een klimaatveranderingsdrama, lijkt een beetje op Ida van Lieke Marsman in het tegenovergestelde van een mens (2017), maar dan weer anders. Deze man lijdt niet onder relatieproblemen, maar onder het feit dat hij enorm veel over de wereld leest maar toch niet wijzer wordt. Meer kennis maakt alleen maar machtelozer. Rebekka gebruikt een voorbeeld van de iPhone die vol zit met ertsen die door onderbetaalde kinderen in Afrika worden gewonnen en haalt het boek Ethiek voor dummies erbij. Paradigmaverandering treedt volgens deze gids pas op als degenen die belang hebben bij de huidige toestand overleden zijn, waardoor de hoofdpersoon vreest dat hij wellicht aan de verkeerde kant staat. Hij gaat naar buiten om een frisse neus te halen, schrikt van al die mensen die foto’s maken en elkaar niet meer zien en besluit vervolgens zijn boeken het huis uit te doen, hetgeen ironisch gezien een mooie foto zou kunnen opleveren. 

Na enige doldwaze omzwervingen van Rebekka in de Etos, vraagt Anoek zich af of we niet omkomen in de verhalen en of het idee om met een nieuw verhaal te komen wel zo zinvol is. Ze willen graag willen dat de hoofdpersoon een collectieve actie meemaakt maar geloofwaardig kunnen ze dat niet maken. Zelf zijn ze kinderen van hun tijd en hebben ze geleerd om vooral van zichzelf te houden. De hoofdpersoon doet mindfulness om zijn gedachten los te laten en besluit met een camper naar Zuid Frankrijk te vertrekken. Het idee dat Rebekka dat ook zou willen stuit Anoek tegen de borst. Ze haalt Hannah Arendt aan die stelt dat er een stukje van de wereld verloren gaat als er iemand vertrekt. Anoek schampert over Rutte die gezegd heeft dat visie een olifant is die het uitzicht belemmert, maar dat brengt hen wel op de waarde van het dier en de natuur. Ze gaan in op de bezielde natuur, die door Sanne Bloemink in het artikel Mieren staan nooit in de file verwoord is (De Groene Amsterdammer, 1 juni 2016) en refereren aan het werk van advocaat Steven Wise, geportretteerd in Unlocking the cage (2016), die ervoor zorgt dat chimpansees meer rechten krijgen en daarmee de superioriteit van de mens doorbreken, hetgeen vroeger of later zal moeten resulteren in meer respect voor de natuur en de aarde.

Regelmatig nodigen de vrouwen gasten uit om na te praten over de voorstelling die gereggiseerd werd door Davy Pieters. In Amsterdam waren dat Donald Pols van Milieudefensie en Suzanne Kröger van Groen Links, in Hasselt was dat Mathias Bienstman, auteur van Op eigen kracht. In Haarlem is Esther Ouwehand van de Partij van de Dieren uitgenodigd om haar zegje te doen. Tijdens haar betoog dat de overheid grenzen moet stellen, kaders aangeven en dat het zinvol is om als individu geen schade toe te brengen aan het milieu maar op onze morele intuïtie te vertrouwen, zitten de vrouwen druk te schrijven en stellen kritische vragen. Echt veel wijzer worden we van het nagesprek niet en dat is verontrustend, ondanks alle goede bedoelingen. De macht is taai en nieuw elan bij het nieuwe in elkaar geknutselde kabinet is ver te zoeken. In ieder geval willen de vrouwen na hun tournee een afsluitende bijeenkomst houden waar misschien wel een collectieve hype zal ontstaan, zoals rond een WK (waar Nederland in die tijd nog aan meedeed). Wie weet ligt het tipping point dichterbij dan we denken. In ieder geval werkt Tenzij je een beter plan hebt daaraan mee.    

Hier de site van de voorstelling met daarop een grappige link naar de zienswijze van de gasten (Optie C), hier het artikel Mieren staan nooit in de file, hier mijn bespreking van Unlocking the cage, hier die van het tegenovergestelde van een mens. De foto is van Anna van Kooy.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten