Als een hond op zoek naar een spannend geurtje
Voormalig kunstredacteur van het Haarlems Dagblad Martin
Hendriksma (Sneek, 1966) schreef meerdere boeken waaronder Lutine, de spannendste goudjacht ooit (2013) over een Brits
goudschip genaamd de Lutine, die voor de kust van Terschelling verging. Hij
komt met een nieuw boek over de rivier de Rijn, die zijn bron heeft rond de
Gotthard pas in Zwitserland en in zee stroomt bij Katwijk, al is hij daar een afwateringskanaal
met de naam Binnenwatering.
Carolina Lo Galbo spreekt van een fascinerende rivier.
Hendriksma antwoordt dat hij er op een rare manier mee in
aanraking kwam. Na zijn vorige boek over de Lutine, zocht hij een nieuw
onderwerp en droomde hij over de Rijn. Daarop las hij een krantenbericht over
een man die, om aandacht te vragen voor het kostbare Rijnwater, geprobeerd had
in zes weken de Rijn af te zwemmen vanaf de bron tot het einde. Hij werd
gesponsord door de Zwitserse VVV, die graag wilde dat hij de tocht in het
voorjaar ondernam. In mei van het jaar 2012 was het echter zo koud dat de tocht
niet afgemaakt kon worden. Dat was voor een Hendriksma, die het idee had dat
wij weinig bewustzijn over de Rijn hebben, een mooie aanleiding om de reis
alsnog te voltooien.
Lo Galbo merkt op dat al eerder iemand de Rijn zwemmend
bedwongen had.
Hendriksma antwoordt dat dit in 1966 was, maar dat daar
weinig over geschreven was en dat hij de ambitie had om het hele verhaal te
vertellen. Daarin zitten vele elementen, waaronder de problemen van de zalm,
die slecht kan overleven in giftig water. In het nationaal archief was daarover
heel veel documentatie, die hij doornam. Hij was als een hond op zoek naar een
spannend geurtje, dat wil zeggen naar verhalen waardoor hij geraakt werd. Hij
stelde zich de Rijn als een wispelturig persoon voor met veel kleur en
temperament die eerst heel hard stroomt maar vanaf Bonn in een lagere versnelling
komt. De Rijn beleefde zijn glorietijd in de tweede helft van de negentiende
eeuw. Omdat Pruisen haar steenkool langs de Rijn wilde afvoeren, waren ze
afhankelijk van Nederland, die de rivier diende uit te baggeren. In Duitsland
was men veel trotser over de rivier die een verbindend element was in de tijd
dat Duitsland uit kleine staatjes bestond. Er bestaan nationalistische
Rijnliederen als tegenwicht tegen de Marseillaise.
Lo Galbo was vooral geïmponeerd door het verhaal over de
Duitse componist Robert Schumann (1810-1856).
Hendriksman vertelt dat hij in 1850 naar Düsseldorf kwam om
het plaatselijke orkest te leiden. Hij schreef ook een symfonie over de Rijn en
nam er baden in voor zijn gezondheid. Hendriksma herkent de band die Schumann
met de rivier had, maar met wie het slecht af liep. Hij sprong met carnaval in
1854 van een brug maar werd gered door omstanders en als een natte hond naar
huis gebracht. Zijn laatste jaren voor zijn dood bracht hij door in een
kliniek. Hendriksma herkent ook de strijd van Schumann om een rustig plekje in
huis te vinden waar hij kon werken. Ook hij moest zijn ruimte veroveren op zijn
kleine kinderen.
Lo Galbo prijst de mooie zinnen in zijn boek.
Hendriksma zegt dat hij, onder het genot van een schnitzel
en een glas bier en geïnspireerd door de Rijn, op reis daaraan werkte. Hij
vindt dat wij in een tijd van klimaatverandering op ons hoede moeten zijn voor
de wisselende waterstanden, die tot uitdroging van de dijken kunnen leiden.
Anders dan bij de waterschappen, weet het grote publiek daar te weinig van.
Lo Galbo besluit met de opmerking dat De Rijn het bewustzijn daarvan vergroot.
Hier de site
van schrijver en journalist Martin Hendriksma.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten