Fantastische en aangrijpende vertelling op de grens van
leven en dood
Op 27 oktober 2013 overleed Lou Reed, de levenspartner van kunstenares
en musicus Laurie Anderson, die een indringende, poëtische documentaire maakte
als eerbetoon aan Reed. Hij wordt daarin met geen woord genoemd, maar haar
eveneens overleden hond Lolabelle, type rat terriër, en andere doden des te
meer. Aan het eind vraagt Anderson zich af of het leven soms een pelgrimstocht
is, waarin we ervaringen krijgen toegeschoven waarmee we zo goed mogelijk
moeten omgaan.
De documentaire begint, zoals op de trailer te zien is, met
een fantastisch verhaal over de geboorte van de hond in haar buik. Ze bekent
dat ze, vanuit haar droomlichaam waarin de fantasie tot leven komt, de
bevalling zelf in scène heeft gezet. De dokters waren eerst bezig het grote beest
in haar buik vast te naaien en dat viel niet mee.
De anekdote wordt gevolgd door een andere over haar moeder
die op haar sterfbed dieren op het plafond zag lopen en op het laatst tegen
Anderson zei dat haar verhalen tegen de dieren moest vertellen. Anderson, die in
de Mid West opgroeide en altijd al een hemelaanbidster was geweest, herinnert
zich de staalblauwe luchten in Californië waar ze met haar hond naar toe vluchtte
na de aanslag op de Twin Towers. Dagelijks liep ze met Lolabelle naar het
strand. Ze herinnert zich zijn blik toen hij werd aangevallen door haviken. Die
was dezelfde als op de gezichten van bewoners van de wijk West Village die
opeens ook gevaar uit de lucht vreesden. Anderson refereert aan Wittgenstein en
Kierkegaard om het levensgevoel van de aanslag te duiden en denkt niet dat een
strenge controle de wereld veiliger maakt.
Anderson vertelt over de herkomst van de hond, die ze kreeg
van een stel die ging scheiden. Lolabelle zwierf eerst nog een maand met de man
van het stel door de natuur in Canada en deed daar de nodige levenservaring op.
Anderson zelf leerde in meditatie om zich verdrietig te voelen zonder het te
zijn. Ze bracht de inmiddels blinde hond tot pianospel en verzorgde hem zelf in
zijn laatste weken. Haar band met het Tibetaans boeddhisme stond haar bij na diens
dood. Ze gebruikte het Tibetaanse Dodenboek om de negenenveertig dagen van
overgang te begeleiden waarin een overledene zijn oude vorm aflegt en zich
voorbereidt op een nieuw leven. Anderson geeft deze transformatie erg mooi weer
in tekst en beeld. Ze geeft de hond aanwijzingen, waarschuwt voor verkeerde
richtingen, loodst hem als het ware uit zijn oude vel naar een nieuw. Onderwijl
werd in de echte wereld - althans die wij de echte noemen - Osama Bin Laden
door Amerikaanse commando’s in Pakistan gedood en vertelde een valse profeet
over het einde van de wereld op 21 mei hetgeen toch op een verkeerde berekening
berustte.
Het voert Anderson tot een verdere excursie over dromen, een
activiteit die nog steeds niet duidelijk verklaard is. Ze voert kinderen op die
sterven aan wiegendood, waarbij ze vergeten te ademen op het moment dat ze
intensief dromen. Zelf kwam ze op haar twaalfde met een gebroken rug in het
ziekenhuis terecht na een al te overmoedige sprong van de hoge duikplank. Ze
herinnert zich de saaie voorlezing over een grijs konijn maar pas later kwamen
de associaties terug die daarmee verbonden waren: de kinderen die naast haar
lagen en die pijn hadden en soms ook stierven, waar na de bedden werden
verschoond en er verder niet meer over gesproken werd.
Een wijze pater adviseerde haar om een aardig woord te
richten tot haar stervende moeder, die ze nooit erg had gemogen, maar toen ze
aan haar bed zat kwam het er niet meer van. In meditatie had ze geleerd om een
moment te zoeken waarin haar moeder echt van haar hield en dat uit te breiden
tot de mensheid. Dat moment bleef maar wegglippen en leidde tot een nare
anekdote waarin Anderson met haar twee jonge broertjes het ijs op ging, hen net
nog kon redden van de verdrinkingsdood en lof kreeg van haar moeder. Dat moment
en het advies van haar moeder om haar verhalen tegen dieren te vertellen kon ze
in later jaren goed gebruiken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten