Waarschuwing tegen onmenselijke eco-stad blijft vastzitten
aan sjabloon
Het feit dat steeds meer inwoners van de aarde in steden
wonen, vraagt de nodige aanpassingen aan de leefbaarheid in die mensenzee. VPRO
Tegenlicht berichtte daarover vier jaar geleden in de uitzending Making cities. Een van de mogelijkheden
om de stad leefbaar te houden is het inzetten van geautomatiseerde systemen op
het gebied van mobiliteit, energie en water. Masdar City, een satellietstad van
Abu Dhabi in de Verenigde Arabische Emiraten is zo’n stad. Het gevaar dat de
mens daarin het onderspit delft is groot. Dit gegeven wordt door Davy Pieters
gebruikt in de voorstelling Made in here.
Het idee van een Big Brother-achtige omgeving waarin de mens een ondergeschikte
plaats inneemt, is aardig als gedachte-experiment, maar kan helaas als
voorstelling niet bekoren. Het dynamische en energieke spel ten spijt, faalt de
uitwerking al bij het concept.
De nogal kunstmatige wijze waarop de vier spelers Marijn Brussaard,
Indra Cauwels, Vanja Rukavina en Lisa Schamlé het publiek in de bovenzaal van
de Toneelschuur welkom heten voor het doek, dat opeens terug is van weg
geweest, doet het ergste vermoeden. Inderdaad is hetgeen zich daarna achter het
doek afspeelt, veel van hetzelfde. De spelers in anonieme blauwe of rode
shirts, donkere pantalons en witte gympen putten zich uit om een positief beeld
te geven van het leven in de artificiële stad, maar blijven steken in
algemeenheden. De sfeer is die van een Tell Sell reclame, waarin de gemaaktheid
tot levensideaal verheven is. Nergens is een persoonlijke noot te horen. De
roep van een werkelijk levend mens wordt node gemist. Alles past in het
sjabloon, dat al wordt aangegeven op de bladerkrans die op een groot schilderij
aan de achterwand hangt. De cirkel is hermetisch gesloten. Al snel ontstaat het
verlangen naar een contrapunt, maar deze blijft helaas uit, hoewel daar bij
alle vier af te toe wel aanleiding toe lijkt te zijn.
Dat is het geval wanneer Lisa door Vanja tegen de grond
wordt gewerkt omdat ze niet voldoet aan de groepscode, wanneer Marijn buiten de
groep valt en van alles onderneemt om er weer bij te horen, zelfs de kefferige hond
speelt waarmee Vanja eerder succes had, wanneer Vanja door Indra hard onderuit
geschopt wordt of wanneer Indra zelf twijfelt aan het geluk van het leven dat
ze leidt. In de sekte-achtige omgeving is geen plaats voor mensen die niet aan
het stramien kunnen voldoen en buiten de boot vallen. Als Indra een keer een
plastic flesje laat slingeren is de wereld opeens te klein. Sla je zelf in het
gezicht, knijp in je wangen en pas je maar weer aan, want wanhoop wordt niet
geduld.
De scènes worden op nogal voorspelbare wijze uitgekauwd met robotachtige
acteurs, die op kirrende Teletubbies lijken. Daarmee is ook de humor verbannen.
Af en toe wordt het erg flauw, bijvoorbeeld als het gaat om een koekje dat
nooit onder dwang gegeven mag worden, zelfs niet in een toestand van
bewusteloosheid. Het inzicht dat de spelers aan het eind van de voorstelling in
hun eigen gedrag blijken te hebben, levert ook geen verandering op. De
paradoxen over vrijheid worden nergens opengelegd. De mens is gehersenspoeld
door de voice-over die regelmatig de ter sprake gebrachte onderwerpen over
relatievorming, seksualiteit, milieubewustzijn, gezondheid en sociaal
bewustzijn samenvat in slogans, zoals de groene stad voor een beter leven of
voor een vrije wil, maar. De persiflage wordt tot het eind toe volgehouden.
Zelfs als de anderen door de aarde geplet worden, houdt Lisa haar optimisme nog
vol.
Helaas doet Pieters met dit angstbeeld geen recht aan mensen
die strijden voor een beter evenwicht tussen mens en natuur. Dat ze met dit eco-fascisme
weerzin opwekt is misschien juist wel een teken dat de vrijheid sterk in ons
leeft en dat technologie altijd dienstbaar dient te zijn aan de menselijke
vrijheid en die niet mag beknotten. Vanavond is volgens de flyer de laatste
voorstelling in de Toneelschuur. Nog even de kiezen op elkaar. Daarna mogen de
acteurs net als toneelschrijver Jibbe Willems. lichtontwerper Yuri Schreuders en regisseuse Davy Pieters verder
naar een volgende etappe. Die misschien wel weer de allure heeft van The truth about Kate.
Hier
een promo door Davy Pieters, hier
mijn verslag van de Tegenlicht uitzending Making
cities, hier
mijn bespreking van The truth about Kate.De omslagfoto is van Bas de Brouwer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten