Doordringen in het mysterie van ons doen en laten
De vertraging van het begin van de voorstelling doet
vermoeden dat er iets niet helemaal goed gaat, zelfs al is het de eerste
try-out. De toeschouwer hoeft zich in de tussentijd niet te vervelen, want de
enorme, vierkante, met goudfolie beklede ruimte is fascinerend om te bekijken.
De fascinatie neemt alleen maar toe als het folie langzaam beweegt, knispert,
met op de achtergrond klassieke muziek en vogelgeluiden, die meteen aan een gouden kooi doen denken.
Fraai is de opkomst van actrice Raymonde de Kuyper (in het midden op de foto van Caroline Bijl). Haar voetstappen
zijn al van verre te horen en haar verschijning in spijkerbroek, grove hakken en een lange jas aan de rand van de kooi maakt meteen duidelijk dat
het eerdere vermoeden van de toeschouwer bewaarheid wordt. In een prachtige
monoloog legt ze uit dat er die avond geen Medea gespeeld gaat worden, al zat
die rol haar gegoten. Ze geeft daarvoor tal van redenen die echter niet de
oorzaak vormen van de annulering. Dat ze de redenen blijft herhalen zegt veel over
de schaamte en het schuldgevoel waarmee ze haar besluit geloofwaardig probeert
te maken. Tegelijk is ze vastberaden. De wereld draait wel door zonder
haar, zegt ze. Ze gaat naar huis en in de tuin op haar bankje zitten. Ze wil
ook wel eens zien hoe de dag in de nacht verandert.
Inmiddels zet ze wel steeds verder een stapje de kooi in.
Dat is net zo grappig om te zien als haar uitputtende verklaringen, waarmee ze
haar besluit onder woorden probeert te brengen. Ze is altijd loyaal geweest,
maar zij beseft dat trouw ook maar een voornemen is. Ze herkent het bijzondere
niet meer in het alledaagse. Soms is het gewoon op, voegt het niet meer, haar
liefdesverhouding met het theater. Het is wel eens goed om nee te zeggen, af
te wijken van de gebaande kaders en door de hoeven te zakken van het
plichtsbesef, zoals de actrice zegt en in haar houding ook laat zien. Ze wil
wel eens voelen dat de vrijheid bestaat. Zo erg is het allemaal niet, al is het
publiek daar de dupe van. Daarvoor haar excuses.
Haar beweegredenen worden in het tweede deel van de
voorstelling herhaald door haar secondanten, twee oosterse
uitziende dames, gespeeld door Ria Marks en José Kuijpers (resp. links en rechts op de foto), die in satijnen
avondjurken met kleurige doeken in de armen de echo vormen van de stem van
De Kuyper. Ze geven de functie van koor fraai weer door samen de tekst
te spreken, na elkaar in te vallen of elkaar aan te vullen. Ze gaan daarbij een
stapje verder dan de actrice. Ze accepteren haar handelswijze volledig. Ze
begrijpen haar haar verlangen naar het donker waarin de onmetelijke ruimte zich
kan manifesteren. De zoemende, tikkende, slaande metalen geluiden benadrukken
hun woorden, net als de dreiging van onweer. Er zit namelijk ook een minder
vrolijke kant aan het besluit om het levenswerk op te geven.
Net als bij Medea is er verlatenheid. De dames leggen hun rol af en uiten in
zwarte vesten de rouw die met afscheid nemen gepaard gaat.
Morgenavond is de première, maar veel hoeft er door
regisseur Paul Knieriem niet meer aan veranderd te worden, lijkt me. De tekst
van Magne van den Berg klinkt als een klok en het spel overtuigt. De rol van souffleuse
Kyra Bououargane, die met toenaam genoemd wordt in de flyer, kan wat mij
betreft gehandhaafd. Haar regelmatige influistering van de tekst geeft
gelaagdheid aan de voorstelling. Alsof zij degene is die het spel gaande moet
houden, moet voorkomen dat het helemaal uit elkaar valt, de breekbaarheid van ons
menselijk doen en laten.
Hier
meer informatie over de voorstelling op de site van de Toneelschuur.
beste Rein,
BeantwoordenVerwijderendank voor je mooie woorden,
een correctie:
de 1e monoloog wordt gespeeld door Raymonde de Kuiper,
het 2e deel door Ria Marks en Jose Kupyers,
nogmaals dank, en fijn dat de souffleuse ook met naam en toenaam genoemd wordt,
groet paul knieriem
Ik heb het aangepast.Mijn excuses,dames.
Verwijderen