Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 24 maart 2016

Theaterrecensie: Ik speel geen Medea, Rudolphi Producties, Toneelschuur, 23 maart 2016


Doordringen in het mysterie van ons doen en laten

De vertraging van het begin van de voorstelling doet vermoeden dat er iets niet helemaal goed gaat, zelfs al is het de eerste try-out. De toeschouwer hoeft zich in de tussentijd niet te vervelen, want de enorme, vierkante, met goudfolie beklede ruimte is fascinerend om te bekijken. De fascinatie neemt alleen maar toe als het folie langzaam beweegt, knispert, met op de achtergrond klassieke muziek en vogelgeluiden, die meteen aan een gouden kooi doen denken.

Fraai is de opkomst van actrice Raymonde de Kuyper (in het midden op de foto van Caroline Bijl). Haar voetstappen zijn al van verre te horen en haar verschijning in spijkerbroek, grove hakken en een lange jas aan de rand van de kooi maakt meteen duidelijk dat het eerdere vermoeden van de toeschouwer bewaarheid wordt. In een prachtige monoloog legt ze uit dat er die avond geen Medea gespeeld gaat worden, al zat die rol haar gegoten. Ze geeft daarvoor tal van redenen die echter niet de oorzaak vormen van de annulering. Dat ze de redenen blijft herhalen zegt veel over de schaamte en het schuldgevoel waarmee ze haar besluit geloofwaardig probeert te maken. Tegelijk is ze vastberaden. De wereld draait wel door zonder haar, zegt ze. Ze gaat naar huis en in de tuin op haar bankje zitten. Ze wil ook wel eens zien hoe de dag in de nacht verandert.

Inmiddels zet ze wel steeds verder een stapje de kooi in. Dat is net zo grappig om te zien als haar uitputtende verklaringen, waarmee ze haar besluit onder woorden probeert te brengen. Ze is altijd loyaal geweest, maar zij beseft dat trouw ook maar een voornemen is. Ze herkent het bijzondere niet meer in het alledaagse. Soms is het gewoon op, voegt het niet meer, haar liefdesverhouding met het theater. Het is wel eens goed om nee te zeggen, af te wijken van de gebaande kaders en door de hoeven te zakken van het plichtsbesef, zoals de actrice zegt en in haar houding ook laat zien. Ze wil wel eens voelen dat de vrijheid bestaat. Zo erg is het allemaal niet, al is het publiek daar de dupe van. Daarvoor haar excuses.

Haar beweegredenen worden in het tweede deel van de voorstelling herhaald door haar secondanten, twee oosterse uitziende dames, gespeeld door Ria Marks en José Kuijpers (resp. links en rechts op de foto), die in satijnen avondjurken met kleurige doeken in de armen de echo vormen van de stem van De Kuyper. Ze geven de functie van koor fraai weer door samen de tekst te spreken, na elkaar in te vallen of elkaar aan te vullen. Ze gaan daarbij een stapje verder dan de actrice. Ze accepteren haar handelswijze volledig. Ze begrijpen haar haar verlangen naar het donker waarin de onmetelijke ruimte zich kan manifesteren. De zoemende, tikkende, slaande metalen geluiden benadrukken hun woorden, net als de dreiging van onweer. Er zit namelijk ook een minder vrolijke kant aan het besluit om het levenswerk op te geven. Net als bij Medea is er verlatenheid. De dames leggen hun rol af en uiten in zwarte vesten de rouw die met afscheid nemen gepaard gaat.

Morgenavond is de première, maar veel hoeft er door regisseur Paul Knieriem niet meer aan veranderd te worden, lijkt me. De tekst van Magne van den Berg klinkt als een klok en het spel overtuigt. De rol van souffleuse Kyra Bououargane, die met toenaam genoemd wordt in de flyer, kan wat mij betreft gehandhaafd. Haar regelmatige influistering van de tekst geeft gelaagdheid aan de voorstelling. Alsof zij degene is die het spel gaande moet houden, moet voorkomen dat het helemaal uit elkaar valt, de breekbaarheid van ons menselijk doen en laten.

Hier meer informatie over de voorstelling op de site van de Toneelschuur.

2 opmerkingen:

  1. beste Rein,
    dank voor je mooie woorden,
    een correctie:
    de 1e monoloog wordt gespeeld door Raymonde de Kuiper,
    het 2e deel door Ria Marks en Jose Kupyers,
    nogmaals dank, en fijn dat de souffleuse ook met naam en toenaam genoemd wordt,
    groet paul knieriem

    BeantwoordenVerwijderen