Vragen over identiteit naar aanleiding van
voortplantingsonderzoek
De Russische onderzoeker en inseminatiespecialist Ilya
Ivanov (1870- 1932) had ideeën over het kruisen van mensen met apen om aldus
een hybride soort te creëren. Hanna Bervoets las daarover twee jaar geleden een
artikel in de Volkskrant dat haar niet losliet.
Ivanov probeerde het eerst met chimpansees en mensen, zoals
ook zijn tijdgenoot de Nederlander Moens wilde, wiens levensverhaal door Piet
de Rooy fraai beschreven werd in De
Nederlandse Darwin. Daarna insemineerde Ivanov Afrikaanse vrouwen met
apensperma en tenslotte vroeg hij Russische vrouwen om draagmoeder te zijn voor
een aapmens, maar daarmee viel hij uit de gratie van Stalin, net als
Sjostakovitsj, hetgeen door Julian Barnes prachtig verbeeld werd in de roman Het tumult van de tijd.
Ivanov kreeg geld los van de bolsjewieken die zijn plannen
als een ondersteuning zagen voor de onderbouwing van de evolutietheorie, de
Fransen zagen er een mogelijke rechtvaardiging in van hun beleid in de koloniën
waarbij de zwarte man een missing link in de ontwikkeling van de mens was en
staken hem ook geld toe. De resultaten waren echter niet echter over naar huis
te schrijven, maar echt weten we dat natuurlijk niet.
Bervoets baseerde haar roman op een proefschrift over het
onderwerp. Ze vroeg zich af waarom dat soort ideeën vroeger werd toegejuicht en
tegenwoordig niet meer. Een roman biedt een mogelijkheid om dat laatste nader
te onderzoeken. In Ivanov gaat het
over Felix die in de negentiger jaren van de vorige eeuw in New York studeert waar
een aidsepidemie heerst die volgens wetenschapster Helena Frank mogelijk
verband houdt met eerdere inseminaties. Deze mad scientist is een nakomeling
van Frankenstein en weet op die manier subsidie voor haar onderzoek te krijgen.
Wim Brands vraagt wat er interessant is aan het gedachte
experiment.
Volgens Bervoets kon ze daarmee voorbij gaan aan de ethiek
die altijd de grenzen van dit soort onderzoek vastlegt, al gebeurt er
tegenwoordig veel op dat gebied zoals de designer baby’s aantonen. Ze vindt het
boeiend om te zien welke invloed de technologie uitoefent op onze menselijke
relaties. Het zijn ontwikkelingen waarop zij geen duidelijk antwoord heeft.
Brands wil weten wat ze de meest interessante vraag vond
tijdens het onderzoek rond dit wetenschappelijke onderwerp.
Bervoets zegt dit de vraag is naar onze identiteit en waardoor
die bepaald wordt. Een mens is in verschillende hokjes in te delen met pijlers
zoals man vrouw, wit zwart, hetero homo, maar wat zeggen die echt over onszelf?
In hoeverre krijgen we die aangereikt door de maatschappij?
Brands moet denken aan Kristofer Schipper die hij ooit vroeg
of een 65 jarige vrouw nog een kind mag krijgen.
Volgens Bervoets mag dat omdat een man dat ook mag.
Brands zegt dat Schipper antwoordde dat hij niet weet wat
een mens is en daarover dan ook geen oordeel kan vellen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten