Is dit alles?
Niet alleen in de Nederlandse politiek doet men aan
herbronnen, het opnieuw zoeken naar de wortels van de overtuigingen, ook in
China houdt men zich daarmee bezig. Althans een groepje studenten onder leiding
van professor Zeng Yi in Shanghai. In deze documentaire volgt Marije Meerman
een aantal studenten, maar ze begint met de enorme woonblokken van Shanghai die
meteen de vraag oproepen of dit nou alles is.
China heeft zich in korte tijd ontwikkeld van een agrarische
samenleving met hechte familiebanden tot een industriële met kleine gezinnen,
met de bijbehorende problemen op het gebied van waarden en normen. Niet alleen
in de communistische partij heerst corruptie.
Studenten van verschillende richtingen aan de Fudan
universiteit, vaak enig kinderen van buiten de stad, komen samen in het huis
van professor Zeng Yi in Shanghai om het werk van Confusius te bestuderen. Zeng
Yi vindt de samenleving te pragmatisch.
Cheng Fulei studeert geschiedenis en houdt van de
persoonlijke benadering van de professor. Hij vindt dat de corruptie moet
worden aangepakt. Confusius benadrukt gerechtigheid. Hij vindt dat men zijn
positie in de maatschappij niet mag misbruiken. De overheid mag geen huizen van
mensen zomaar afbreken. Er is behoefte aan een normatief systeem. Hij wil
aansluiten bij het wereldbeeld van zijn voorouders. Hij is 27 jaar. Zijn ouders
willen dat hij op zijn dertigste kinderen heeft. Hij voelt zich doelloos en
schuldig. Leeft een mens voor zichzelf? In het proces van modernisering
veranderen de tradities. Ooit leefde hij in een rustig dorp met een zandweg,
inmiddels komt men daar om van de herrie. Dorpelingen vergelijken zich met
elkaar en daardoor is er jaloezie en roddel. In China is meer aandacht voor
rituelen dan in het Westen zoals wanneer je wat draagt en wanneer je wat
zegt.
Sun Wenwen doet literatuurwetenschappen en was verbaasd dat
iedereen bij de professor op de grond zat. Ze zit in de mensa en vindt het
belangrijk haar bord leeg te eten. Haar familie is dichtbij, maar de afstand
met hen is groot. De economische vooruitgang heeft een spirituele leegte
geschapen. Men is niet gelukkig. Er ontbreekt iets in het leven.
Shen Juen bezoekt in Gufu, Oost-China de begraafplaats van
de familie van Confusius, die van 500 voor Chr. tot in de moderne tijd leefde.
Hoewel het Chinese marxisme de officiële leer is, wordt het Confusianisme
gedoogd. Ooit werd een beeld van Confusius op het plein van de Hemelse Vrede
geplaatst, maar dat werd weer weggehaald. Ze denkt niet dat het ooit nog weer
terugkomt. Links en rechts betekenen in China iets anders dan in het Westen of
in de Sovjet-Unie. Rechts wil democratie en een markteconomie. Het
Confusianisme is een conservatieve stroming. Ze wil beginnen met
zelfontwikkeling, daarna de familie op orde brengen, vervolgens het land en dan
de wereld.
Lu Jiansong doet literatuurwetenschappen. Het gaat hem om harmonieuze
relaties. Gewone mensen leren de klassieken niet meer, maar het gaat om het in
praktijk brengen van de principes. In het Westen is men onafhankelijker, in
China ligt meer nadruk op plichten. Hij is inmiddels getrouwd en gaat voor
eigen succes. Romantisch samenwonen is niet mogelijk in China. Men krijgt een
relationeel netwerk opgelegd. Samen met zijn vrouw gaat hij naar zijn ouders in
Jiaxing in de provincie Zhejiang. Zijn vader bespuit de gewassen en wil dat
zijn zoon ook boer wordt, dan heeft hij een basis, maar Lu kiest voor
hoofdarbeid, al vindt hij kinderlijke gehoorzaamheid wel een belangrijke
waarde.
Hoogleraar Ding Yun onderwijst westerse filosofie. In China
gaat het meer om het geweten en de ethiek, doceert hij. Ik vond het verbazend
te zien dat de Chinezen zich zo verdiepen in Kant en Plato.
De uitzending werd
gemaakt door Marije Meerman in samenwerking met Ying Zhu, professor aan CUNY,
New York, die schrijft over de hedendaagse Chinese samenleving & media.
Marije tekende eerder voor de uitzending Google versus China
Hier
meer informatie op de site van Tegenlicht, ook met foto’s van de genoemde studenten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten