Het korset van de tweestrijd
Argos TV kijkt terug op de afgelopen verkiezingen, met name
wat betreft de rol van de media daarin. Het onderzoeksprogramma stelt dat de
verkiezingscampagne steeds meer een wedstrijd wordt tussen twee personen. Het
premiersduel is niet nieuw. Wiegel of misschien meer nog Van Agt en Den Uyl
stonden al lijnrecht tegen elkaar, net als Kok en Lubbers, Bos en Balkenende.
In 2010 stonden Cohen en Rutte tegen elkaar en in 2012 waren dat eerst Rutte en
Roemer, tot de laatste werd ingehaald en opzij gezet door Samson.
De Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling stelt in haar
rapport Ontsnappen aan Medialogica (2006) dat de regels van de media
ondergeschikt moeten zijn aan die van de politiek. Dus geen entertainment in
plaats van een politiek debat. Frits Wester van RTL zegt echter dat een
verkiezing een wedstrijd is waarin iedere partij groter wil worden. Ook Bram
Schilham van de NOS zie het als een krachtmeting. Volgens Rob Wijnberg van NRC
Next werkt nu eenmaal zo ons mediasysteem. Men kijkt naar elkaar om te zien wat
het nieuws is en praat elkaar na. Dagelijkse peilingen helpen hen daarbij. Het
is van de gekke om na elk debat een winnaar aan te wijzen.
Argos analyseerde dat er de laatste jaren in de media in
toenemende mate interesse is voor een wedstrijd. Vooral in de laatste fase van
de verkiezingscampagne. Ook politieke partijen hebben daar voordeel bij. De
sparringpartners VVD en SP besloten hun kruit droog te houden tot de debatten
op televisie. De optredens in zaaltjes maken al geen deel meer uit van de
campagne. In 1981 konden Van Agt en Den Uyl in Brandpunt nog een uur lang met
elkaar van gedachten wisselen.Tiny Kox van de SP zegt dat we schijnbaar hebben
vastgesteld dat het saai is om anderhalf uur lang naar twee politici te
luisteren. One-liners leveren spannender televisie op. Jeroen Pauw zegt
daarover dat politici moeten aantonen dat ze snel kunnen reageren en zich niet
het kaas van het brood laten eten. Dat gevatheid ook een belangrijke kwaliteit
is.
Op 26 augustus j.l. ging het in het Premiersdebat van RTL
tussen Roemer en Rutte, die beiden in de peilingen rond de dertig zetels
stonden. Op een vraag van Roemer daarover zei Rutte dat de VVD tegen een
verhoging was van de eigen bijdrage in de zorg. Hij kapte daarmee een van
tevoren bedacht kritisch betoog van Roemer af, die met zijn mond vol tanden
stond. Vervolgens verloor Roemer steeds meer zetels.
Nel Ruigrok, hoofd onderzoek van de Nederlandse
Nieuwsmonitor, zegt dat de misser van Roemer een belangrijk moment werd in de
media, waardoor Samson in het gat kon springen.
In het debat bij Knevel en Van de Brink op 30 augustus j.l.
begon men meteen weer over de fouten van Roemer. Samson pakte Rutte aan met de
uitspraak: Meneer Rutte, nu doet u het weer.’ Een voltreffer.
Op 10 september gingen Rutte en Samson met elkaar in debat
in Nieuwsuur. Pauw spreekt van een toevalstreffer, omdat de afspraken al lang
van tevoren vastliggen. Ook op de verkiezingsdag zelf gaat het er vooral om wie
de grootste partij werd, terwijl er 150 zetels te verdelen waren en het ging om
een nieuwe coalitie-regering. De keuze van de gewenste minister-president
bepaalt de uitslag, zegt Rob Wijnberg. Journalisten schuiven de eigen
verantwoordelijkheid voor de gang van zaken van zich af. Het gaat volgens Nel
Ruigrok niet om inhoudelijke argumenten. De kiezer laat zichzelf verleiden tot
een strategische stem.
Inmiddels valt te vrezen dat bij ongewijzigd beleid de waan
van de dag en de beeldvorming door de media een steeds groter stempel gaan
drukken op de toch al kwetsbare democratie.
Dank, die uitzending heb ik gemist. Overigens was het Roemer die gelijk stelde: nu doet ie het weer. En die werd eerder door Frits Wester twee keer de mond gesnoerd om vervolgens Samson daarover ruim aan het woord te laten. Zo zat het, maar dat werd nergens vermeld. Vervolgens werd er op tv wat gewauweld over de tactiek van Reagan en het "ware" verhaal van de kant van Rutte kwam pas zo'n tien dagen later naar boven.
BeantwoordenVerwijderen