Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



maandag 18 september 2017

Wytske Versteeg over Grime, VPRO Boeken, 17 september 2017


Woorden geven aan het onvanzelfsprekende

Het is alweer bijna vier jaar geleden dat Wytske Versteeg tegenover Wim Brands zat om te praten over haar roman Boy. Brands vertelde toen dat ze ooit de jongste gast was die bij hem aan tafel zat. De tijd na Boy besteedde ze aan de roman Grime. Jeroen van Kan voelt haar daarover aan de tand.

Van Kan begint met een korte inleiding op de inhoud, omdat de luisteraar de draad van het verhaal gemakkelijk kwijt kan raken. Het speelt zich af rond vier personen die in een huis wonen nabij het onderwijsinstituut Shelterwood. Verteller Nino onderzoekt een gebeurtenis tijdens hun laatste maanden samen in dat huis. Vervolgens vraagt Van Kan hoe het boek haar bezocht heeft.
Dat is de vraag, zegt Versteeg meteen. Het begint vaak met een setting. Ze hoorde een verhaal over een student die in een huis woonde waarin twee meisjes om de beurt thuis kwamen om in huilen uit te barsten. Ze zochten bescherming bij de student.

Van Kan noemt de andere personages: de getroebleerde Syrin, de net zo getroebleerde Michael, die een vriend van Nino is en de doodgewone Sophie.
Versteeg zegt dat het er niet toe doet hoe de relaties zijn ontstaan, want het is een proces van jaren waarin de verhoudingen zich in haar hoofd ontwikkelden.    

Van Kan zegt dat angst een grote rol speelt in de roman. Hij vraagt of dat gewoon bij het leven hoort of dat zij dat wilde exploreren.
Versteeg zegt dat een schrijver de wereld inademt en dat onderwerpen die spelen in het boek terecht komen, zoals over de betrouwbaarheid van de waarneming. Grime is een modern spookverhaal. Ze houdt zelf niet van het genre, maar vindt het belangrijk om een onderwerp te behandelen waar we geen woorden voor hebben. Grime is een spookgedaante die Syrin achtervolgt en niet helemaal duidelijk wordt. Door het maken van een film proberen de vier hun angst te verbeelden.

De film heeft volgens Van Kan de angst niet onschadelijk gemaakt.
Versteeg antwoordt dat dit niet aan de verbeelding ligt. Als zij die in een roman onschadelijk zou kunnen maken, hoefde ze verder niet meer te schrijven. Ze vertelt dat Grime gebaseerd is op een waargebeurd verhaal over een figuur op internet die Slenderman heette en een boeman was. Er werd in fora over hem gesproken en twee meisjes van dertien of veertien jaar, dus nog in de gelovige leeftijd, geloofden dat hij echt was en probeerden bij hem in de gunst te komen en vielen daartoe zelfs een klasgenoot van hen aan. Versteeg vroeg zich af hoe iets onbestaands zoveel invloed kon hebben.

Op de vraag van Van Kan of zij richting kon geven aan de personages, die de normaliteit uit het oog verliezen, antwoordt zij dat die hun eigen leven leiden. De schrijver houwt als een beeldhouwer de vorm uit die al in het materiaal zat.

Van Kan vraagt over de rol van de normale Sophie.
Versteeg zegt dat zij de meest tragische figuur is, maar dat haar rol kleurloos is omdat ze niet wordt gezien door verteller Nino, opgesloten als hij zit in zijn queeste. Het schrijven vanuit een onbetrouwbare verteller bevalt haar wel. Een schrijver die een verhaal verzint en daarin eerlijk probeert te zijn, steekt af bij de leugens in het alledaagse leven. Dat is voor haar geen programma maar geeft haar wel een reden om te schrijven. De meeste mensen hebben het niet nodig om een kleine wereld te scheppen waarin ze de verbeelding hun gang kunnen laten gaan. Daartoe moet er iets zijn dat niet vanzelfsprekend is.

Dat laatste deed me denken aan de dood van Wim Brands. Een onvanzelfsprekendheid die vooral in zo’n gesprek toch weer de aandacht opeist.  

Hier een leesfragment op de site van Athenaeum Boekhandel, hier de site van Versteeg, hier mijn bespreking van de eerste helft van Boy, hier mijn verslag van het gesprek dat Wim Brands met Versteeg over Boy had.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten