Baken van rust in een wankelende wereld
Het beeld dat Torsten Körner en Matthias Schmidt van Angela
Merkel schetsen is van een Duitse Gründlichheit, maar haalt het niet bij het portret
dat Britta Hosman van haar maakte voor Tegenlicht. Frau Merkel is aansprekender door personen die Hosman sprak zoals
de vroegere lerares Russisch en twee biografen. Het beeld dat daaruit
tevoorschijn komt verschilt niet veel met dat uit de Britse productieAngela Merkel – the unexpected. De vrouw
die later vandaag zal weten of ze voor een vierde termijn de politieke baas van
Duitsland en daarmee ook van het Westen zal worden, is zowel bescheiden,
beminnelijk als standvastig. De documentaire is opgehangen aan drie uitspraken
van Niccolò Machiavelli, die haar op haar pad lijkt te steunen.
De eerste luidt: Een veelvoorkomende fout van mensen bij
goed weer is geen rekening houden met storm. Onder de reeks personen die
Torsten Körner en Matthias Schmidt ondervroegen is Heribert Prantl (1953) van
de Süddeutschen Zeitung. Hij noemt de uitspraak die Merkel in oktober 2015
tijdens het hoogtepunt van het vluchtelingencrisis deed, namelijk om de grenzen
open te stellen, een emotionele. Dat zorgde volgens de commentator, in het
Nederlands vertolkt door Chris Kijne, tot instabiliteit bij een vrouw die
eerder bekend stond vanwege haar stabiliteit. De vraag daarbij is hoe zij aan
haar rol als crisismanager gekomen is. We zien beelden van de jonge Merkel in
een praatprogramma met Günter Gaus, maar het antwoord op die vraag wordt ons onthouden.
Ze zegt wel zelf in een exclusief interview met de documentairemakers dat haar
politieke carrière snel verliep. Van natuurkundig onderzoeker vloog ze na de
val van de Muur in sneltreinvaart naar de top van de politieke macht. We zien
beelden van het vlijtige meisje van Helmut Kohl zoals ze genoemd werd in de
tijd dat ze minister van milieu was in zijn regering en het onderspit dolf met
een wet tegen milieuvervuiling. Dat beschouwde ze als een persoonlijke nederlaag
maar het heeft haar geleerd om te onderhandelen, in 1999 bleek dit door de
manier waarop ze de steekpenningenzaak rond Kohl onderzocht en tot een goed
einde bracht, die haarzelf aan de top bracht. Achtergrond van haar beslissingen
is haar ervaring in de DDR waar haar vader, die predikant was en in de gaten
gehouden werd.
De tweede uitspraak van Machiavelli luidt dat iedereen ziet
wat je lijkt te zijn, weinigen weten wie je echt bent. Merkels politieke
loopbaan begon al in de DDR. Na de val van de Muur sloot ze zich aan bij de
Demokratischer Ausbruch die later opging in het CDU. Ze maakte de eenwording
van de twee Duitse staten van dichtbij mee en deed in 2005 een machtsgreep door
alle andere kandidaten voor het bondskanselierschap uit te schakelen. De
kritiek van de toenmalige bondskanselier Schröder van de SPD die niets in haar
zag, wist ze rustig te pareren. Tien jaar later stuitte ze echter op grote
tegenstand tegen haar milde vluchtelingenbeleid, maar ze nam daar geen afstand
van. Haar politiek bestaat uit het nemen van kleine stappen. Daardoor oogt ze
respect op het wereldtoneel. Ze blijft zoveel mogelijk buiten het politieke
geharrewar.
De derde uitspraak van Machiavelli luidt dat een heerser die
een sterke stad bezit en geen haat opwekt niet aangevallen kan worden. Merkel
is een stille bemiddelaar, maar laat zich ook niet kisten. Ze is een baken van
rust in een wankelende wereld. Tijdens de bankencrisis stelde ze de kleine
Duitse spaarders gerust. De manier waarop ze haar handen in een rechthoek
houdt, straalt bescherming uit. In het zuiden van Europa was ze minder geliefd
door haar harde opstelling rond de euro. De Britse historicus Timothy Garton
Ash zegt dat ze met meer redenaarstalent minder weerstand had opgewekt. De
toenmalige vice president Lothar de Maizière verwijt haar een gebrek aan visie.
Ze hakt geen knopen door maar pulkt er alleen aan. Van de crisis in 2015 heeft
ze veel geleerd zegt ze zelf. Ze had vroeger al op school moeite om over de bok
te komen, maar is vastberaden om problemen rond de euro, de buitenlandse
politiek en de de vluchtelingencrisis op te lossen. Haar vroeger schoolleraar
is zeer over haar te spreken maar stemt niet op haar. Toch zou het voor de
wankelende wereld goed zijn als ze nog een ambtstermijn zou aanblijven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten