Regisseur waagt zijn leven om bijzonder moment vast te
leggen
La soufrière is een enorme vulkaan op het voormalige Franse eiland
Guadeloupe, die in 1976 dreigde uit te barsten ofwel te ontploffen, waardoor de
bevolking van de nabijgelegen stad geëvacueerd werd. Een boer weigerde zijn erf
op de vulkaanhelling te verlaten. Werner Herzog las hierover in de krant, belde
met een geluids- en een cameraman en vertrok met hen spoorslags naar de Carraïben
voor een reportage zoals hij het zelf noemt, die de ondertitel Wachten op een onafwendbare ramp draagt.
Ik moest zelf meteen denken een de fascinerende tweedelige BBC documentaire
Krakatoa over de gelijknamige vulkaan die in 1883 explodeerde.
Herzog zegt dat het in de zomer van 1976 overal in de wereld
beefde. Wetenschappers verwachtten een explosie van La soufrière waardoor het
stadje Basse Terre met 17 duizend inwoners onder dwang ontruimd werd. Herzog
stelt vast dat dit in allerijl gebeurd moet zijn, want ergens stond de
televisie nog aan. Hij filmt een zwijn dat met haar kroost op straat staat en
vindt het wel rustig zonder ordehandhavers, al doet de stilte spookachtig aan.
Met zijn crew gaat hij op weg naar de achtergebleven boer
die in de buurt van de krater woont. Ze kunnen eerst niet verder vanwege een
roadblock en op de alternatieve route komen ze terecht in een zwavelwolk, maar
als de wind draait kunnen ze toch hun weg vervolgen. Te voet volgen ze de
elektriciteitsdraden die door geologen naar de krater gelegd zijn. De cameraman
vergeet ergens zijn bril maar die kunnen ze wellicht de volgende dag ophalen,
als ze dan ten minste nog leven. Herzog vertelt over een explosie in1902 op het
eiland Martinique waar de stad Saint Pierre met 32 duizend mensen totaal verwoest
werd. De gouverneur had hem opgeroepen niet te vertrekken waardoor iedereen de
dood vond op de gevangene Cyparis na die opgesloten zat in een cel onder de
grond. Hier zijn de voortekenen niet anders.
Herzog komt aan bij de boer die buiten slaapt, met een kat
bij zijn hoofdeinde. Hij zegt dat hij platzak is en op de dood wacht. Bang is
hij niet, iedereen komt aan zijn eind en zin om te verkassen heeft hij niet. Terug
in Basse -Terre treft Herzog een man die zegt dat hij misschien de volgende dag
naar Pointe à Pitry gaat waar zijn vijftien kinderen wonen, maar later toch ingaat
op het voorstel van Herzog om met hen mee terug te gaan.
Nogal onderkoeld zegt Herzog dat de vulkaan niet explodeerde
en dat de mensen langzaam weer terugkeerden. Voordeel van de dreigende ramp was
dat de armoede onder de bevolking door de media-aandacht aan het licht kwam.
Zijn film vond hij iets bespottelijks hebben.
Frank Westerman vertelt tegen Sarina Vitta (De Eyeopener, 10
oktober 2015) dat hij bezig was met zijn boek Stikvallei toen hij op deze documentaire stuitte. De vulkanoloog
Haroun Tazieff was de enige die voorspeld had dat La soufrière niet zou
uitbarsten. Westerman roemt de wijze waarop Herzog zijn leven waagde. Hij zeg dat
Herzorg het moment. Westerman voelt zich als docuschrijver verwant met Herzog.
Hij vindt het mooi zoals Herzog zichzelf in de documentaire als vertellend
personage neerzet. Vitta vraagt naar de gelijkenis tussen het godsgeloof van de
boer en de ervaring die Westerman zelf beschrijft in Ararat, toen hij op
elfjarige leeftijd door een kolkende beek werd meegenomen en weer op de oever
gekwakt. Westerman dankte toen God maar heeft het geloof in het absolutie
inmiddels ingeruild voor het geloof in de mythe, waar hij in Stikvallei vaak op
terugkomt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten