De mens is geen appendix van de machine
De automatisering komt in een nieuwe fase. Door robots en
computers verdwijnen steeds meer banen. Daarmee verandert ook de verhouding
tussen wat we doen en wie we zijn.
Deze machtig interessante materie, onder regie van Kasper
Verkaik, begint met Ruud Kok, een oudere manager van Post.nl die enige tijd
geleden zijn ontslag heeft genomen bij zijn werkgever en inmiddels werk doet
naar zijn hart. Hij toont een oude brief van de PTT, gericht aan zijn vader,
waarin hijzelf de opleiding tot postbesteller mag gaan doen. Zijn vader zei dat
zijn kostje gekocht was. Zonder al te veel narigheid had hij zekerheid van baan
en inkomen en op het eind een mooi pensioen. Inmiddels staat Kok voor de
gesloten poort van het terrein waar hij vele jaren de post sorteerde. Dat
gebeurt inmiddels in een immens groot gebouw waar de factor arbeid steeds meer
wordt teruggedrongen. Kok voelt zijn posthart nog kloppen.
Andrew McAfee is econoom bij het MIT en schreef het boek The second machine age, waarin hij stelt
dat, net als tijdens de Eerste Industriële Revolutie de spierkracht, nu de beperkingen
in de denkkracht doorbroken worden, hetgeen meer welvaart en minder gezwoeg
oplevert. In zijn stad Boston zijn veel start-ups met robotica. Na de
ontwikkelingen in de industrie moet nu de dienstensector aan de robot. Medische
diagnostiek wordt beter door een computer gedaan dan door een dokter. McAfee
zegt dat de ontwikkelingen in sneltreinvaart door gaan en dat we nog niet
kunnen bevatten hoe onze wereld er over tien jaar uit ziet (lees daarvoor Slaap zacht, Johnny Idaho). Een robot
helpt het medisch personeel met het aan- en afvoeren van materiaal. Een
onderzoeker op Harvard zet robots in om nieuwe toepassingen te laten uitvoeren.
John Schattorie van Deloitte schat op basis van een
onderzoek uit Oxford dat er in Nederland in tien jaar tijd zo’n twee tot drie miljoen
banen verloren gaan. Dat is een derde van de huidige beroepsbevolking en dat is
nog maar een conservatieve schatting.
Volgens McAfee dienst het sociale contract dat tweehonderd
jaar heeft standgehouden te worden herzien. De ontwikkeling moet met veel beleid
ondersteund worden om een scheve maatschappelijke verdeling met meer criminaliteit
te voorkomen. De verandering heeft ook impact op het onderwijs. Waar vroeger
vaste vaardigheden en gehoorzaamheid worden gevraagd, is het nu belangrijk dat
men zelf nadenkt. Op de Eliot school in Boston leert men de kinderen programmeren
en opdracht uitvoeren in het roboticalab. Het zou de skills moeten opleveren die
in de onzekere toekomst nodig zijn.
Marjolein te Honte is strateeg van uitzendbureau Randstad en
ziet dat het werk in het middensegment verdwijnt. De angst voor het verlies van
inkomen zit de positieve ontwikkeling naar nieuwe beroepen in de weg. Ze zegt
dat men banen gaat stapelen en dat de identiteit niet meer in het beroep zit. Een
kapper is iemand die kan knippen en die vaardigheid ook elders kan inzetten. Anke
Hans (zie foto) is notificatiefilsoof, schreef een handleiding voor de etiquette van het smartphone
gebruik en werkt daarnaast freelance als tekstwerker. Met haar taalgebruik is
niets mis. Ze wil niet de appendix van een machine zijn. Ruud Kok is ultraloper,
werkt als sportmasseur en is daarnaast een pedicure praktijk begonnen met
medische pedicure en podologie als uitdaging voor de toekomst. In Eindhoven
doet disorganizer Ger van Drunnen onderzoek naar de opvatting van personeel van
Bosch over hun werk om innovatie te stimuleren. Vroeger al zag hij zaken in de organisatie
van zijn bedrijf die vragen bij opriepen die pas in deze tijd opgepikt worden. Hij
was als het ware zijn tijd vooruit.
Helaas kwam nauwelijks de kwestie aan de orde om inkomen en
werk te ontkoppelen, al deed McAfee een poging het leed van werklozen te
verzachten door het heffen van een negatieve inkomstenbelasting.
Hier
meer informatie op de site, vanavond is de meet-up in Pakhuis de Zwijger, hier
mijn bespreking van Slaap zacht, Johnny
Idaho.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten