Europa is als een vader die zijn verwende kinderen
teleurstelt
Pieter Jan Hagens, de presentator van deze Buitenhof
uitzending, vertelt dat hij, in de aanloop naar de Europese verkiezingen,
vanmiddag een verkennend gesprek voert tussen Herman van Rompuy (1947, zie foto), die
voorzitter is van de Europese Raad en schrijver Arnon Grunberg (1971).
Het is een verademing om een schrijver tegenover een
politicus aan de tafel te zien zitten. Het toont aan dat een schrijver meer kan
zijn dan alleen een bedenker van een particulier verhaal, maar zich ook kan bezighouden
met de wereld om hem heen. Grunberg toont zich in het gesprek een bekwaam
partner van Van Rompuy, die natuurlijk de rol van de voorstander van Europa speelt.
Het gesprek begint met de vraag van Hagens naar hun
opvatting over Europa.
Grunberg voelt zich in New York, dus buiten het werelddeel
zelf, pas echt een Europeaan.
Van Rompuy heeft zijn liefde voor Europa meegekregen bij de jezuïeten,
die overal in Europa huisden en dus een natuurlijke verbondenheid met Europa
hadden. Hij noemt meteen de politieke eenwording nodig om de Euro te zekeren en
ziet een bewijs van de kracht in de Europese idealen in de bevlogen demonstraties
afgelopen winter in Kiev.
Grunberg heeft een wat nuchterder idee over deze liefde voor
Europa: men wil graag een uitreisvisum.
Hagens brengt de weerzin van de Eurosceptici in op een
manier die duidelijk maakt dat hij van de Avro is. Hij toont zich een
spreekbuis van allen die moeite hebben hun nationalistische gevoelens op te
geven.
Grunberg ziet de weinige steun voor Europa als een imago
probleem van de politiek, een verkapt nationalisme en ten derde als een weerzin
tegen de vreemdeling.
Van Rompuy verwerpt het begrip weerzin en spreekt liever van
een gebrek aan enthousiasme. Hij noemt drie zaken die voor Europa pleiten: een grote
meerderheid van het Europees parlement is voor Europa, niemand wil niet terug
naar de situatie van vroeger en het vertrouwen in de nationale overheid is niet
groter dan in Europa. De weerzin die men ten aanzien van Europa koestert is een
ingewikkeld verhaal en heeft te maken met algemene verschijnselen van angst en
onzekerheid en met de ongeïnteresseerde manier waarop nationale politici de Europese
zaak uitdragen. Hij doelt niet specifiek op Rutte maar prijst de Duitsers die
de Europese waarden koppelden aan hun eigen belangen.
Hagens gaat verder over de angst die bij burgers speelt.
Grunberg vindt die angst absurd. Het leven is nu eenmaal tragisch.
Hij ziet Europa in psychoanalytische termen als een vader die door zijn kinderen
teleurgesteld wordt.
Van Rompuy erkent dat Europa met zijn nadruk op openheid geen
beschermend gevoel geeft.
Op de vraag van Hagens naar de weerzin tegen de massieve
instituties, antwoordt Van Rompuy dat alle Europese beslissingen gesanctioneerd
worden door de lidstaten.
Grunberg meent dat Europa meer de vrede moet benadrukken die
al sinds zeventig jaar in ons deel van de wereld heerst.
Van Rompuy gebruikt de term ‘stok achter de deur’ nodig om de
muntunie in stand te houden, hetgeen volgens Grunberg niet zo’n gelukkige term
is en anti reclame voor Europa. Hijzelf brengt de vele vluchtelingen in die op
weg naar Europa in de Middellandse Zee sterven.
Van Rompuy heeft daar geen passende oplossing voor. Hij wil
de ontwikkeling in de landen waar deze vluchtelingen vandaan komen bevorderen
maar heeft daar weinig middelen toe.
Hagens vraagt tenslotte naar het tempo van de eenwording.
Volgens Van Rompuy is de eenwording in het belang van de
Europeanen en dienen twijfelaars door de nationale politici over de streep
getrokken te worden om volgende week voor Europa te stemmen.
Op Twitter werd er op gewezen dat er helaas geen anti
Europeaan was uitgenodigd. Dat was het debat ten goede gekomen. Grunberg merkte
op dat er ook sceptici van linkerzijde zijn, zoals Marcel van Dam die in de
Volkskrant zijn twijfels over het Europese project verwoordde. Helaas ging
Hagens niet in op deze vorm van kritiek. Het gesprek was interessanter geweest
als er zo iemand van links bij had gezeten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten