Een schrijver die niet weet waar hij zichzelf gelaten heeft
Wim Brands stapt naar het Internationaal Instituut voor Sociale
Geschiedenis in Amsterdam, waar Eva Rovers al twee jaar aan een biografie over
Boudewijn Büch (1948-2002) werkt, die in 2016 moet verschijnen. Ze heeft daar de
beschikking over diens persoonlijk archief.
In de werkkamer waarin ze Brands ontvangt staat een kwart
van dit persoonlijk archief in dozen. De correspondentie aan Büch heeft ze al
doorgenomen, de correspondentie van Büch voor een groot deel. Daarvoor gaat ze
de deur uit om de briefschrijvers te interviewen. Ze vindt de brieven aan Büch
interessanter dan de brieven van hem omdat in die eerste een beeld verschijnt
hoe men hem ervaarde. Jeroen Brouwers vreesde dat hij de kant opging van Goethe
die ook niet meer het verschil wist tussen waarheid en leugen. Zijn eigen dagboeken
zijn niet letterlijk te nemen, maar soms zeer persoonlijk en ontwapenend en dat
intrigeert haar.
Brands wijst op het autobiografische boek Weerzien dat in de kast achter Rovers staat
en waarin een ander beeld van hem oprijst dan uit zijn archief blijkt.
Rovers zegt dat Büch een spel speelde met feit en fictie,
dat hij overal een verhaal van maakte. Zijn leven was niet tragisch vanwege
zijn zogenaamde opname in een jeugdpsychiatrische inrichting of de dood van
zijn vermeende zoontje, maar omdat hij het zichzelf erg moeilijk maakte en daardoor
vereenzaamde. Büch kon moeilijk duidelijk maken hoe hij het leven ervaarde en
vergrootte daarom zijn ellende, zoals door een akelig verblijf in een
vakantiekolonie te veranderen in een langdurige opname in een jeugdkliniek.
De correspondentie met zijn onvoorwaardelijke vriend Harry
Prick neemt een grote plaats in het archief in. Prick schreef Een andere Boudewijn Büch (2005, zie foto), waarin hij schrijft dat hij de
verzinsels van Büch doorzag. De dood van de zoon van Büch schokte hem evenwel. In zijn
brieven uitte hij zijn plaatsvervangend verdriet. Het werd nogal pijnlijk toen
bleek dat het verhaal niet klopte. Büch nam meer afstand, zegt Rovers.
Brands werpt op dat Büch een goed geheugen gehad moet hebben
om feit en fictie uit elkaar te houden.
Volgens Rovers had Büch een fotografisch geheugen, maar werd
hij soms ook door anderen gecorrigeerd. Ze vindt het psychologische label pseudologische
fantastica niet op zijn plaats. Ze heeft met een schrijver te maken had die zijn
verbeelding gebruikte.
Brands brengt de vele kritiek op Büch ter sprake, die de
schrijver opriep.
Rovers vindt dat veel gemaakte documentaires en boeken over
Büch te weinig recht aan hem doen. Ze zijn humorloos en kinderachtig in hun
oordeel. Met zijn vermenging van waarheid en leugen wist Büch veel mensen aan
zich te binden. Men hing aan de lippen van deze verhalenverteller.
Brands merkt op dat Büch in Een boekenkast op reis (1999), een uitgave van Privé-domein, zijn
eigen werk flauwekul vindt.
Rovers vindt het moeilijk te zeggen of dit clownerie is.
Büch weet soms niet meer waar hij zichzelf gelaten heeft. Hij vond een uitweg in
zijn reizen. De kinderlijke verbazing verliet hem nooit. Hij fantaseerde graag
om ergens te zijn waar hij niet kon zijn.
Rovers is haar werk niet beu. Iedere dag is een ontdekking.
Het is bijzonder om zo intiem met iemand te zijn. Een vraag aan hem heeft ze
niet, liever zou ze een avondje met hem op café gaan. Ze heeft nog geen titel
voor haar biografie. Ze zou met alle informatie die ze heeft een schaduwboek
willen schrijven dat In de schaduw van
blauw zou heten.
Een deel van de boeken van Büch staat in het Teylers Museum
in Haarlem. Eva Rovers vertelt vanmiddag over de bloemlezing Rond de wereld in 160 eilanden, die ze
samenstelde op grond van de eilandverhalen van de schrijver. Vanmiddag is in
Teylers ook het Büchkastje geopend.
Hier
het kritische artikel Een manisch
depressieve fantast van Rudie Kagie uit 2003 in Vrij Nederland over Büch,
gevolgd door diens interview met Harry Prick uit 2005 waarin Prick Büch diens
leugen over de dood van diens zoon niet vergeeft en een interview met deze zogenaamde
zoon van Büch uit 2004, die eerder doodverklaard werd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten