Het gewone leven is anders dan de nationale ideologie wil doen geloven.
Als politicoloog en slavist kent Peter Vermeersch Oost
Europa goed. Een ontmoeting met een Kosovaarse vrouw in zijn woonplaats Brussel
was de aanleiding om naar voormalig Joegoslavië te gaan en het boek Ex te schrijven, dat de ondertitel Over een land dat zoek is draagt.
Hij trof de Kosovaarse vrouw zo’n beetje bij zijn voordeur. Zij
vertelde dat haar man ooit was vermoord in opdracht van de Servische geheime
dienst die los van Joegoslavië opereerde. De Albenese woonde ook nog in de Albaniëstraat.
Haar toenmaals dertien jarige dochter wist niet dat haar vader politiek actief
was en voor een onafhankelijk Kosovo streed. Haar aangrijpend verhaal was
aanleiding voor Vermeersch om de toestand in voormalig Joegoslavië te peilen, zo’n
twintig jaar na de burgeroorlog.
Volgens Vermeersch hebben wij alleen nog aandacht voor
spektakel. De drama’s in het nieuws volgen elkaar in snel tempo op. De dag van
gister wordt alweer snel vergeten. In het gewone leven gebeurt echter genoeg om
over te schrijven. Zo sprak hij een werk- en dakloze Servische kunstenaar die dakwerker
was geworden om de economische malaise te overleven. Hij noemt zichzelf dan ook
correspondent van het gewone leven.
Wim Brands vraagt of men elkaar daar nog steeds haat.
In cafés wordt veel gelachen, antwoordt Vermeersch, maar als
de Raki begint te werken komt opeens het drama weer boven, dat nog altijd
speelt omdat de bevolkingsgroepen van hogerhand tegen elkaar worden opgezet,
zoals in Bosnië. Op Twitter probeert men het gemeenschapsgevoel weer terug te
krijgen, op het zogenoemde #Tweetoslavia,
maar het is treurig dat van bovenaf een eng nationalisme wordt geïnjecteerd en
dat er een nog zo enge herinneringspolitiek wordt gevoerd.
Brands concludeert dat het een somber verhaal is geworden.
Vermeersch schetst de toestand als humor op een bedje van
tragiek. Hij vertelt over een gemartelde Kosovaarse zoon van een apotheker die
tijdens de foltering in Servië een lachstuip kreeg en daarover stoer vertelde
ondanks de pijn die hij geleden had.
Brands refereert aan het feit dat Vermeersch in 2009 met David
van Reybrouck het project De Europese
grondwet in verzen deed. Hij vraagt Vermeersch wat de les voor ons in
Europa zou kunnen zijn.
Vermeersch vindt dat een moeilijke vraag. Er is een verschil
tussen het leven van alledag en het collectieve niveau waarop de complexe
feiten vereenvoudigd worden, zoals dat gebeurt in de nationalistische
spierballentaal.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten