Slaapkamers (2014), documentaire van Pieter Kramer

Boeiend inkijkje in Nederlandse intieme relaties anno 2014

De vijfdelige serie Slaapkamers geeft een boeiend inkijkje in de intimiteit van relaties in Nederland. Pieter Kramer sprak met heel verschillende levenspartners die naast elkaar in bed openhartig over hun verhouding praten. Hoe gaan partners anno 2014 met elkaar om, ook in bed? Wat zijn kenmerkende patronen? Kramer Dat elke aflevering heel snel voorbij ging, zegt veel over de inhoud. Ik was van plan om dit verslag in een bepaalde vorm te gieten, maar ben daarin niet geslaagd en geef de inhoud daarom sec door.

I

Een Rotterdams sprekend ouder echtpaar dat al 34 jaar samen communiceert volgens Janny, die de broek aan heeft, weinig met elkaar. Ze ergert zich eraan dat Leen altijd hardop de krant voorleest. Vrouwen willen praten, zegt ze. Leen is blij dat ze samen dat afwas doen, want anders zouden ze helemaal niet praten. Hij vindt dat hij het met Janny heeft getroffen. Ze kunnen niet met, maar ook niet zonder elkaar.  

Verpleegkundige Odra (61) en wiskundige Mick (64) gaan al 43 jaar voorzichtig met elkaar om. Ze zijn dan ook behoorlijk anders. Sinds Mick met pensioen is, moet Odra eraan wennen dat hij de hele dag thuis is. Ze rammelt aan de boom, zoals Mick het noemt, als ze aandacht tekort komt. Tegelijk wil Odra accepteren dat Mick anders is. Ze kan ervan genieten als hij liefdevol omgaat met haar moeder. Ze genieten van samen wielrennen.

Tussen buschauffeur Sophie (45) en Peter (30) bestaat een groot leeftijdsverschil. Zij leerde hem kennen op de bus, omdat hij foto’s van bussen maakte. Ze raakten bevriend, werden collega’s en trouwden met elkaar op verzoek van Peter hoewel hij niet goed kan uitleggen wat hem aantrok in Sophie. Hij heeft een stoornis in het autistische spectrum en trekt soms een zuur gezicht, waarop zij dan de achterliggende reden uit hem moet trekken. Hoewel hij een boek vol gebruiksaanwijzingen is en hij niet anders kan, waardeert zij zijn echtheid.  

De jongeren René (29) en Marileen (25) zijn drie jaar samen. Ze praten in psychologische termen als connected zijn of dedication en staan gevoelsmatig dicht bij elkaar. Marileen is driftiger dan René die zijn woede wegstopt tot hij ontploft. Volgens Marileen is het geheim van een goede relatie dat men de donkere zijden van de ander accepteert. Tijdens het vrijen komt er wel eens iets bij haar los, waardoor haar gevoelens zich verdiepen. René hecht steeds meer waarde aan zijn trouwring en doet hem niet meer af.  

II

Paul (92) zingt in een omroepkoor en trouwde een sopraan. Na haar dood in 2005 legde hij het aan met hun collega Berna (75), die als vrijgezel wel eens contact had met het stel. Paul had al in de gaten dat hij goed lag bij de dames. Daardoor durfde hij avances te maken naar Berna. De liefde voor de muziek bindt hen. Ze zingen dan ook in bed. Ze sliepen voor het eerst samen na hun trouwdag en vreeën aarzelend. Ze moesten elkaar nog ontdekken. Paul vindt het jammer dat hij tegenwoordig niet zo gemakkelijk meer een erectie krijgt, maar Berna vindt dat niet erg. Ze gaan wel elke ochtend samen onder de douche.

Het homostel Sander en Sandor, respectievelijk kaal en met hanekam, voerde chatgesprekken met elkaar waarbij het meteen klikte. Deze dertigers doen alles samen, vooral ook omdat Sandor het moeilijk alleen kan zijn. Volgens Sander heeft Sandor veel bevestiging nodig, maar Sander wil hem die graag geven. Hij fietst na vier jaar nog altijd snel uit zijn werk om bij vriend te zijn. Hij had niet van zichzelf gedacht dat hij zou trouwen, tot hij zich realiseerde dat hij ook zelf invulling aan die dag kon geven. Hun eerste ruzies gingen over seks.

De Iraanse Mojtaba en Katherine, allebei vijftig jaar oud, komen uit verschillende sociale klassen. Moji, zoals Katherine haar man noemt, kwam uit de arbeidersklasse en durfde het elitaire meisje waarop hij verliefd was, pas na vier jaar aan te spreken. Het lidmaatschap van de communistische partij bracht hen samen. Moji herinnert zich nog fysiek het gevoel toen hij voor het eerst haar hand vasthield. Katherine vertelt lachend over de witte doek met bloed die zij tijdens de huwelijksnacht aan de familie diende te overhandigen. Daartoe maakte ze een wondje op de binnenkant van haar bovenarm. Ze kregen twee kinderen en zijn met valse paspoorten gevlucht na de islamitische revolutie, eerst Katherine met de kinderen omdat samen vluchten te duur was. Acht maanden later volgde Moji, die zich na twintig jaar voor het eerst weer veilig voelde. Zijn kinderen wilden hem niet loslaten na het weerzien. Hun gezamenlijke geschiedenis versterkte hun band, die ook duidelijk zichtbaar is bij deze lieve mensen.   

Gerrit (62) en Hanny (58) zijn veertien jaar samen nadat ze scheidden van hun wederzijdse partners die respectievelijk erg dik en gehandicapt waren. Voor die tijd vormden ze een viertal vormden. Gerrit en Hanny vreeën al in het geheim en beëindigden hun huwelijk nadat ze hun kaarten open op tafel legden en die niet geaccepteerd werden. Om de kosten te betalen kweekte Gerrrit wiet in de aangeboden flat, maar een politie-inval maakte daar een eind aan. Hanny moest brommen en Gerrit, die moeilijk alleen kan zijn, had het daar erg moeilijk mee. Hij vraagt haar al mee als hij zijn band moest oppompen. Hanny vrijt het liefst om zes uur in de ochtend, maar Gerrit heeft liever eerst een kop koffie en een sigaret.

III

De vijftigers Sonja en Leo schelen één jaar, zijn al acht jaar samen en leerden elkaar via internet kennen. Leo was al vijf keer getrouwd geweest dus Sonja vroeg zich af wat ze zich op de hals haalde. Leo wilde eerst niet trouwen maar deed later toch een aanzoek. Ze versmolten alle eerdere trouwringen. Sport verbindt hen. Om hen heen hangen erotische portretten en beeldjes van gespierde figuren. Seks is goed voor de buikspieren, zegt Leo. Daarom doen zij het minstens twee keer per dag. Romantiek nieuw voor Leo. In eerdere huwelijken waren de vrouwen altijd jonger en had hij - een portier - weinig overeenkomsten met hen op het persoonlijke vlak. Leo zegt dat zijn autistisch trekje door Sonja afgesleten is. Hij is gevoeliger geworden, maar mist wel zijn vaste eet- en trainingspatronen.  

Nico (57) is al 45 jaar samen met Henny (65). Ze hebben een crisis overleefd. Voor Henny was de relatie niet zo vanzelfsprekend, maar Nico bagatelliseert graag. Hij vond het vroeger vreselijk om hongerig thuis te komen met al het kinderspeelgoed nog over de vloer. Omdat Henny onbereikbaar was schreef hij haar brieven dat hij zich een kostganger en miskend voelde. Henny leest de brieven voor. Nico speelt op de gitaar het lied waarmee hij zijn aanzoek deed en bracht dat ook op de bruiloft ten gehore. Henny zegt dat ze beiden ijdel zijn, dat zij zichzelf beloofde dat ze altijd haar trouwjurk zou blijven passen. Nico doet veel aan sport omdat hij zuinig op zijn lijf wil zijn. Henny is netter geworden, Nico soepeler.

De dertigers Arno en Tonny zijn bijna dertien jaar samen. Arno komt moeilijk uit zijn woorden. De eerste kus van Arno was geen succes maar Tonny begeleidde hem op seksueel en ook op maatschappelijk gebied, want tijdens hun verkering zat Arno in de gevangenis vanwege criminele activiteiten. Tijdens de briefwisseling leerden ze elkaar beter kennen, ook door de erotische fantasieën die Tonny beschreef. Tonny ging voorbij aan de mening van de familie en gaf de hoop niet op. De trouwdag was de mooiste dag van hun leven. Helaas konden de ouders van Arno er niet meer bij zijn. Voor Tonny is Arno een lieve man, sinds hij zijn wilde haren kwijt is en het beest in hem getemd. Arno kan niet zonder haar. Er voor elkaar zijn, is hun motto. Seksueel is het nog steeds ontdek je plekje maar ze doen ook wel eens een rollenspelletje.

IV

De Ghanese Mambee (46) en haar leeftijdsgenoot Peter zijn vier jaar samen. Na haar scheiding wilde Mambee geen donkere man meer, want dat leidde tot communicatieproblemen. Toen Peter eens niet wist hoe een parkeerschijf werkte en Mambee hem hielp was het meteen aan. Mambee denkt dat het gebed van de pastoor daarin meehielp. Ze is nogal dwingend en doodsbang dat Peter vreemd gaat, maar hij heeft daar vanwege hun goede seks geen behoefte aan. Hij ging mee naar Ghana om haar familie te ontmoeten en versterkte daarna ook de band met zijn eigen familie.

De getrouwde Berry (53) zocht een secretaresse voor zijn bedrijf en kwam aan Odeke, die al een zoon had. Een half jaar lang maakte Berry haar het hof. In een multomap tekende hij haar voorkeuren en zijn strategieën op. Odeke viel op zijn sexy stem. Na negen maanden vreeën ze. Omdat de vroegere man van Odeke vreemd was gegaan, wilde zij in een zelfde soort situatie terecht komen. Berry was niet erg gelukkig getrouwd en zijn vrouw daarom aan de kant. Na een burnout van Berry volgden ze een ontwikkelingstraject. Inmiddels zijn ze 24 jaar samen. Door te trouwen verdiepte zich bij Odeke het gevoel van verbondenheid.

Hannah (25) en Jeshaja (26) vormen een knus stel dat drie jaar samen is, ook om het joodse erfgoed door te geven. Hun wederzijdse overspel heeft hun relatie opengebroken, maar ze hebben nog steeds wel ruzies. Voor trouwen en kinderen is het nog te vroeg, zegt Jeshaja op een wat gemaakt toontje.  

Frans (74) en Tonnie (72) zijn al 56 jaar samen. Toen ze vijfentwintig jaar getrouwd waren kreeg Frans de kriebels. Tonnie stelde hem voor de keuze waarop hij terugkrabbelde zonder hulp van een psycholoog. Tonnie realiseerde zich dat ze hem te weinig aandacht schonk. Ze zeggen dat ze het leuk hebben, al klinkt dat nogal afstandelijk. Frans wil eerder doodgaan dan Tonnie omdat hij niet kan koken en hij niet dagelijks een restaurant kan betalen.

V   

Henny (36) en Heidi (43) kennen elkaar vijftien jaar. Zij vroeg hem ten huwelijk toen hij nog een broekie was, dus hij moest eerst met zijn ouders overleggen. Seks is onbelangrijk voor einzelgänger Heidi, die in het verleden erg gekwetst werd. Henny vindt het echter soms wel nodig. Omdat Heidi last heeft van endometriose gebeurt het weinig. Henny merkt besmuikt op dat er ook nog wel andere mogelijkheden zijn. Omdat Heidi een kinderwens had en het op een natuurlijke manier niet lukte, probeerde ze drie keer ivf, maar tevergeefs. Heidi zocht veel negatieve aspecten van kinderen. Voor Henny was dat geen reden om Heidi te verlaten. Hij geniet van zijn neefjes. In de slaapkamer hangen veel portretjes van babies, maar de honden en de katten zijn waardige vervangers. 

Marga (49) en Paul (50) zijn 34 jaar verbonden in het geloof. Toen Marga heel jong op het kerkaltaar knielde, vroeg ze zich af of Paul wel een goede man voor haar zou zijn, maar ze werd niet bedrogen. In zijn werk in het onderwijs is hij omringd door vele vrouwelijke collega’s, maar hij is Marga trouw. Seks staat voor hen niet tegenover het geloof maar is iets kostbaars. Eerst lukte het Marga niet om zwanger te worden, maar ze aanvaardden hun lot en hielpen anderen die het moeilijk hadden, hetgeen hen sterker maakte.

Jan en Helene (beide 44) zijn vijf jaar samen en willen het liefst bloot trouwen. Jan zit met een ontbloot bovenlijf in bed en de blondine Helene draagt een sexy bovenstukje. Helene had veel eerdere relaties, maar voelde dat ze bij Jan wilde blijven. Omdat hij zo groen was als gras kon ze hem op seksueel gebied kneden, maar kende hij zelf ook nog enkele nieuwigheidjes. Helene wil geen kinderen en Jan liet zich steriliseren. Helene zegt dat ze een spoor van gesteriliseerde minnaars achterliet maar ziet zichzelf met Jan wel oud worden.   

Martin (31) en de één jaar jongere Willemijn zijn acht jaar samen. Het plezier van de seks was bij hen snel over omdat Willemijn meteen zwanger raakte. Martin maakt in bed contact met haar dikke buik, wilde het traditionele pad volgen van trouwen en een kindje, die hun samenzijn bezegelt. Ze zijn wat kinderlijk en weten dat zelf ook. Ze willen graag vriendjes van elkaar zijn en gaan straks vader en moedertje spelen.

Inge (41) en de een jaar jongere, expressieve Renate zijn elf jaar samen en hadden dezelfde ideale man op het oog als donor voor hun kinderen. Zijn vriendin zag dat echter niet zitten en zelf had hij er ook moeite mee. Na een hele omweg langs andere bekenden en onbekenden, ook online, hetgeen bij de vrouwen veel weerzin oproept, was hun ideale man toch beschikbaar omdat de relatie met zijn vriendin uit was. Ze vertellen over het potje met sperma dat hun man vulde terwijl hij reclamefolder van de Hünkemöller inkeek. Porno zou zijn gift onteren. Anders dan Renate vroeg Inge in de apotheek luidkeels om een inseminatiekit. Na de bevallingen is hun seks minder maar de intimiteit groter. 

Slaapkamers kent mooie details. Natuurlijk van de interieurs met soms vreselijke trouwfoto’s, maar bijvoorbeeld ook van de lege verjaardagskalender van Heidi en Henny uit aflevering V. Intieme relaties zijn er in alle soorten en maten met afstandelijkheid en verbondenheid als tegenpolen van elkaar. Ik had het idee dat het pas in de laatste aflevering meer over seks ging, maar misschien was dat toevallig. Ontroerend vond ik het portret van Mojtaba en Katherine.