Onder het motto Verdieping,
verbondenheid en verse soep kwam men afgelopen zondagmiddag bijeen in de Grote Kerk in Alkmaar om invulling te geven aan een verlangen,
dat vroeger door de kerk vervuld werd. De muziek wordt verzorgd door De Kift en
de stijlvolle presentatie is in handen van Leoni Jansen, die het massaal
toegestroomde publiek verteld dat een dominee blij zou zijn geweest met zo’n
opkomst.
Van God los is het
thema op deze eerste Zin op Zondag. Domineeszoon
Freek de Jonge bijt de spits af met een preek over de dag dat hij van zijn
geloof af viel. Dat was op Eerste Paasdag 1956. Het wordt een sappig verhaal in
de stijl van Gerard van het Reve met een belangrijke plaats voor het nummer Rock around the clock. Tijdens de
kerstsamenzang buiten de kerk in Zaandam werd de groep gelovigen gestoord door
een stel dat hard dat rocknummer draaide. Dominee De Jonge kon het gevaar nog
indammen met een goed gesprek, maar toen zoon Freek zelf het plaatje draaide
zag hij de ondergang van de wereld naderen. Het onheil gaat verder als vader
een verzoek krijgt om voor de Avro radio de ochtendwijding te verzorgen. Freek
gaat mee en ziet een bromvlieg in de studio die hij voor de satan houdt. Hij grijpt
in maar verstoort de opname waarop eerder dan verwacht de Arbeidsvitaminen worden
ingezet en wel met Rock around the clock. Freek en zijn vader stappen
gedesillusioneerd op de trein. Het voorval brengt Freek op de uitspraak dat wij
lijden en dat dat maar goed is ook omdat wij als anders geen existentiële
vragen zouden stellen. Hij illustreert dat aan de hand van een ervaring in
Frankrijk waar hij een tweede huis heeft. Omdat de slootkant nodig gemaaid
moest, leende hij een zeis van een simpele oude boer uit de buurt. Die
waarschuwde hem de zeis zo weg te hangen dat de dood er niet bij kon. Toen Freek
hoorde dat de boer overleden was, meende hij dat het kwam omdat hij diens
waarschuwing vergeten was. Later bleef hij zoekende naar een oplossing voor de
leegte. Hij ziet zichzelf als iemand die zijn ervaringen moet doorvertellen. Wie
zijn lijden vormt geeft geeft zin aan het leven, aldus besluit hij zijn
betekenisvolle en tegelijk hilarische preek.
Na een kort gesprekje van Leonie met een bandlid van De Kift
over hun teksten die ze uit de wereldliteratuur halen, volgt er een Ronde
kuipjes gesprek met de pas gepensioneerde
hoogleraar sociologie Bart van Heerikhuizen, schrijfster Désanne van
Brederode en Freek de Jonge.
Leonie vraagt hen naar hun gelovigheid. Bart is opgevoed in
een humanistische traditie en atheist, Désanne katholiek opgevoed en kerkelijk
en Freek weet het niet zo goed. Hij refereert aan het tweede gebod om geen beeld
van God te vormen, al bindt je daar natuurlijk geen gemeente mee. Hij vindt dat
het verhaal moet dwingen tot nederigheid en betreurt het dat we van een
mysterie - in een probleemmaatschappij zijn beland, waarin voor elk probleem
een oplossing wordt gezocht, met als gevolg dat we steeds meer problemen krijgen.
De lol wordt uit het spel gehaald. Pas het verlangen naar transcendentie maakt
iemand tot mens die het lijden aan kan. Volgens Bart is verbondenheid met
elkaar belangrijk maar hoeft de moraal niet ontleend te worden aan het geloof.
Zelf is hij achtste generatie atheïst en zijn dochter betaalde de
kerstbomenverkoper terug voor een blauwspar die ze de nacht ervoor ontvreemd
had.
Désanne ziet vaak een schijnverbondenheid en een behoefte
van mensen daar tegenop te komen, zoals Maarten Luther deed. Freek vraagt zich
tenslotte af hoe de woede van de bevolking beheersbaar te houden zonder god of
duivel. Leonie vindt dit een mooi onderwerp voor de volgende Zin op Zondag in februari
Columnist van het Noord-Hollands Dagblad en universitair
docent biologie Nico van Straalen sluit de middag af met de column Godsschot over
de relatie tussen wetenschap en religie. Hij zegt daarin dat het boeiend is als
men over het schot heen kijkt. Als mens doet hij niet anders.
Daarna zingt de kerk uit volle borst mee met een
geactualiseerde versie van Er is leven na
de dood van Freek en De Kift, waarna de pompoenwortelsoep wacht.
Wellicht is Zin op
Zondag een van de plekken waar de verbondenheid, die in de maatschappij zo
ver te zoeken is, kan opbloeien. Het was in ieder geval een uitstekende start
van dit initiatief.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten