Deze, helaas alweer laatste, aflevering van Tegenlicht in 2013 gaat over
zelf bouwen. Mensen die, vaak op grond van financiële motieven, zelf hun huis
bouwen. De crisis is daarbij bondgenoot. Adri Duivensteijn, voormalig wethouder
te Almere, heeft er een mooi verhaal bij. Hij vergelijkt deze tijd met 1673
toen de Amsterdamse grachtengordel gebouwd werd (zie foto). In die tijd zat zeventig
procent van de bouwkosten in het materiaal, inmiddels is dat nog maar twintig
procent. De nieuwe huizenbouwer is geen consument maar een producent, die samen
met anderen een nieuwe gemeenschap en een andere samenleving uit de grond
stampt.
In de intro spreekt men van een ommekeer in de bouwwereld.
De periode van Vinex uitrol is voorbij. Men bouwt zelf zijn huis op door de
gemeente beschikbaar gestelde kavels. Daardoor zorgt men zelf voor invulling
van de publieke ruimte. De eigen kracht van burgers is in Den Haag nog niet ontdekt,
zegt Duivensteijn. Hij kreeg het een keer aan de stok met minister Donner die niet
wilde afwijken van het Bouwbesluit, maar tenslotte vonden ze een oplossing door
het gewraakte woonobject als experiment te benoemen.
Door het zelf bouwen wisselen bewoners informatie uit, net
zoals hondenbezitters dat doen. Serge en Alexandra doen het in Almere helemaal
zelf, omdat een aannemer te duur is. Dat kan omdat Serge zzp-er is en een
slappe tijd beleeft. Ze slapen beneden omdat het daar koeler is en boven hebben
ze meer uitzicht. Wat betreft de ramen hebben ze rekening gehouden met
zichtlijnen. Jacqueline Tellinga houdt toezicht op het bouwproces.
In Amsterdam Noord loopt Frank Alsema rond op zijn kavel. De
grond zou eigenlijk door een projectontwikkelaar bebouwd worden maar die kreeg
zijn plannen niet rond. Frank is bezig alle bouwelementen voor zijn huis te
verzamelen en laat op grond daarvan een architect op zijn droom los. Ze tonen
een maquette die flexibel is. Misschien komt de vader van Frank inwonen, misschien
gaat hij een deel verhuren of zelfs verkopen. Frank wil ook meedoen aan buurtvernieuwing
inclusief kunstwerken. Els Daems van de gemeente Amsterdam zegt dat zelfbouwers
veel kennis en ervaring meebrengen. Op de vraag van de interviewer of er geen
tweedeling ontstaat, antwoordt Daems dat zelfbouwers vaak niet rijk zijn, maar
wel avontuurlijk en dat de overheid daar fris bij blijft.
Peter Hermans zette in Almere een woning neer zonder ramen
op de bovenverdiepingen. Het licht valt door het dak naar beneden. De voorgevel
is van lichtdoorlatend materiaal gemaakt. Donner maakte bezwaar op grond van
het Bouwbesluit dat ramen eist. Daarna werd het als een experiment aangemerkt. Duivensteijn
zegt dat de woning daarmee een doorbraak vormde.
Een aannemer ziet dat met het zelfbouwen zijn wereld
verandert. Het is minder eenvormig en het vraagt meer vakmanschap, ook van een
architect. Duivensteijn bepleit dat de gemeente zelf meer grond, die in bezit
is van allerlei belangengroeperingen is, in handen krijgt om die aan zelfbouwers
beschikbaar te stellen. Dan kunnen ook mensen met een beperkt budget daarvoor
in aanmerking komen. Projectontwikkelaar Olaf Vreugdenhil begroet het nieuwe
bouwen als een boer met kiespijn. In Almere zet stedenbouwkundige Winy Maas
daarentegen project Oosterwold op, dat op een slimme computergestuurde manier door
de mensen zelf ontworpen wordt. Door tient meters rond de kavels vrij te houden,
ontstaat een verrassend patroon van openbare ruimte. Men gaat ook zelf zorgen
voor de water- en stroomvoorziening.
Hier
meer over de uitzending, vanavond gaat het verder in Pakhuis de Zwijger.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten