Filmrecensie: Buongiorno, notte (2003), Marco Bellocchio

Sterk persoonlijk drama rond ontvoering Aldo Moro

Buongiorno, notte vertelt het verhaal van de ontvoering in 1978 van de Italiaanse christen-democratische leider Aldo Moro door de Rode Brigades, maar op een hele bijzondere manier, vanuit het oogpunt van Chiara (zie foto), een van de leden van deze groep. Door de focus op haar te houden, maakt de kijker een omslag mee in het denken over politiek terrorisme.

De film begint fraai met het bezichtigen van het appartement waarin men Moro gevangen gaat houden. De makelaar vraagt de 23-jarige knappe Chiara en haar zogenaamde vriend Ernesto naar het kind dat hier ongetwijfeld geboren gaat worden. Chiari knikt. Ernesto schat inmiddels de ruimte waarin men Moro zal opsluiten.

Samen met Primo en Marciano timmert hij boekenkasten die het hok van Moro uit het zicht moeten houden. Chiara wordt lastig gevallen door buren die een en ander van haar willen: even oppassen op een baby of meelopen naar de tuin omdat er een laken van boven naar beneden gevallen is.

Chiara houdt het contact met de buitenwereld. Ze werkt op een ministerie en neemt op de terugweg de kranten mee. Bij de deur werpt ze haar ring in een pot. De ontvoerders kijken naar de televisie en zijn teleurgesteld dat de bevolking niet in opstand komt tegen de gevestigde orde. Als de regering zelfs geen concessie wil doen, gaan ze over tot een harde tactiek. Ze veroordelen Moro na twee maanden tot de doodstraf.

Op haar werk heeft Chiara contact met Enzo, een jongeman die veel interesse in haar heeft. Hij heeft een script geschreven, getiteld Buongiorno, notte over de ontvoering van Moro waarin zij een belangrijke rol speelt. ‘Verbeelding heeft nog nooit iemand gered,’ zegt ze. Ze raakt echter steeds meer begaan met het lot van de ter dood veroordeelde. Haar overleden vader was ook een overtuigd communist, maar koos voor het stakingsmiddel en niet voor terreur.  

Tenslotte komt Chiara, die steeds vaker door het kijkgaatje een blik op de ontvoerde politicus ook daadwerkelijk met hem in contact, al is het van achter de deur. Hij vraagt zijn ontvoerders wat ze vinden van een brief aan de paus. Chiari moet huilen, niet vanwege ontroering maar uit woede, zegt ze omdat de andere ontvoerders naast haar staan.

Er zit veel spanning in de film, van een laag overkomende helicopter tot een inval van de politie op het ministerie waarbij Enzo wordt opgepakt. Ook de meningen van de ontvoerders zijn niet eensluidend. Boeiend zijn de dromen die Chiara heeft over Moro die vrij door de kamer loopt, net als de discussies die Moro met zijn ontvoerders voert, over de politieke strijd tot de waarde van het leven aan toe. Mooi is het strijdlied dat wordt aangeheven tijdens de herdenking van de vader van Chiara. Net zo mooi is het nummer Shine on you crazy diamond van Pink Floyd dat klinkt nadat het tribunaal uit onmacht het finale oordeel over Moro heeft uitgesproken.

Tijdens de film bedacht ik dat het jammer is dat de uitkomst bekend is. In Buongiorno, notte echter wordt de dood overstegen. Waarmee wordt aangetoond dat een politieke film ook heel poëtisch en menselijk kan zijn. Niet in de laatste plaats door de geweldige, fijngevoelige rol van Maya Sansa (1975) als Chiara. 

Hier  de trailer

aangepast 10:14 uur.