Bijzonderheden over tumoren
In deze lichtvoetige uitzending van Radiolab Blogland gaat het over een zwaarwichtig onderwerp: beroemde
tumoren. Om te beginnen komt de tumor van de Amerikaanse president Ulysses Grant
aan de orde. Die wordt in een museum in Washington D.C. bewaard in een
sigarenkistje. Niet toevallig. Grant rookte twaalf sigaren per dag tot hij in 1885
aan keelkanker overleed.
Vervolgens spreekt de Hollandse fotograaf Christo Baars die
in de negentiger jaren naar Tasmanië ging om daar de Tasmaanse duivel te
fotograferen. Dat zijn zwarte beesten ter grootte van een wolfshond die zich
voedden met dode kangaroes. Tijdens Pasen 1996 waren ze bijna allemaal
verdwenen. Op een van de laatste foto’s zag Baars een gezwel op de snuit.
Wetenschappers konden niets vinden, tot een geneticus ontdekte dat de tumoren
allemaal het zelfde waren. Ze sprongen over als de duivels elkaar beten,
bijvoorbeeld tijdens de paring.
Een wetenschapper legt uit dat kanker niet begint bij een
cel, maar dat het een gevecht is om ruimte. Bij het kopiëren ontstaan fouten en
die zorgen voor vergiftigde mutaties die zich door het bloed verspreiden. Door
chemotherapie kan dat proces vertraagd worden, maar daarna gaat het weer verder.
Bij de Tasmaanse duivels werkt het immuumsysteem minder goed door inteelt.
Tumoren kunnen ook iets goeds betekenen. Neuroloog Orrin
Devinsky vertelt over een man die een orgasme kreeg bij het zien van veiligheidsspelden.
Nadat de tumor verwijderd was, miste hij deze sensatie. Een kloosterzuster
kreeg door een tumor migraine aanvallen waarbij ze God zag. Moest men de tumor
bij haar verwijderen? Volgens Devinsky hangt het ervan af of die goedaardig is
en of die stabiel blijft. Nadat de tumor bij de zuster verwijderd was, werd haar
leven een stuk vlakker.
Rebecca Skloot schreef The
immortal life of Henrietta Lacks (2010) over een vrouw uit Baltimore die overleed
aan baarmoederkanker. Ze ontdekte het gezwel zelf in de badkuip. Medicus George
Gey zette het in een bord. Zijn assistente Mary Kubicek gaf het voedsel waarna
het bleef groeien. Deze zogenaamde HeLa cellen werden in de jaren vijftig gebruikt
om een vaccin te ontwikkelen tegen polio en later ook andere ziekten. Hij werd
zelfs de ruimte in gestuurd. Het was zo sterk dat hij zelfs op stof kon
vliegen. Rebecca kwam in contact met Deborah, de dochter van Henrietta, die in
de jaren twintig in Virginia geboren werd. Ze was de tiende van elf kinderen,
erg knap en ze verfde haar nagels rood. Ze stierf onder vreselijke pijn.
Deborah vond het een vreemd idee dat er klonen van haar moeder rondliepen. Ze
had het er moeilijk mee. Haar neef Gary nam zingend en prekend haar last weg.
Ze bezochten het laboratorium waar de cellen van Henrietta bewaard worden, Deborah
pakte ze op en fluisterde ze toe dat ze beroemd was. Vorig jaar ontleedde een
Duitse wetenschapper het genoom van Henrietta. Deborah en haar familieleden van
de leerden in een genetisch intstituut in Baltimore over de kans op ziekten in
de familie. Later bezweek Deborah aan een hartaanval in haar slaap. De derde en
vierde generatie Lacks kwam overal in het nieuws in de Verenigde Staten. Rebecca
zegt dat Deborah blij zou zijn geweest met deze belangstelling.
Hier
de site van Radiolab Blogland met meer info over deze aflevering over beroemde
tumoren. De lichte toon en de grappige geluiden tussendoor maken de uitzending
sprankelend.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten