Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



vrijdag 1 maart 2013

Synchroniciteit (2013), documentaire van Jan Diederen



Franse oud-natuurkundige stellig over het bestaan van toeval

De documentaire Synchroniciteit opent met een zinsnede van Werner Heisenberg: ‘The same organizing forces that have shaped nature in all her forms are also responsible for the structure of our mind.’

Synchroniciteit houdt volgens de Franse natuurkundige Francois Martin (1946) een betekenisvolle relatie in tussen een subjectieve gedachte of wens en een uiterlijk substraat daarvan in de buitenwereld. Hij noemt als voorbeeld een vriend aan wie je denkt die opeens belt of een probleem waar je mee zit dat beantwoord wordt in een televisie programma. Aan het eind van de documentaire hoort hij van geluidsman Daan dat die, zoals in Parijs gebruikelijk is, een hangslot met hun namen aan een brug wil hangen om hun liefde te bezegelen met zijn vriendin Vera en vlak daarna een hangslot vond op een stoel in de metro.

Na zijn natuurkundige loopbaan, onder andere aan het onderzoeksinstituut CERN, bekeerde de ex-katholiek Martin zich tot de leer van de synchroniciteit, een term van Carl Jung. Na het lezen van het boek De wortels van het toeval: is toeval werkelijk toeval? (1973) van Arthur Koester, schreef hij het toneelstuk L’Astrominotaire. Daarna ontmoette hij op miraculeuze manier een poppenspeler die op zoek was naar een vergelijkbaar onderwerp. Zoiets altijd gebeurt altijd in perioden van crisis of creativiteit, zegt Martin. We weten niet waar het vandaan komt en het is niet te controleren. Mensen die zeggen dat toeval niet bestaat letten er niet op. Het gaat er niet om het te zoeken maar het ego of de wil los te laten of er open voor te staan. Hij ontkent het gevaar dat Diederen signaleert dat hij teveel betekenis aan zaken gaat toekennen. Martin zoekt de toevalligheden niet op maar laat ze gebeuren. Door verwachtingen los te laten en in het heden leven, leeft hij steeds meer in een synchrone wereld. 

Martin bezoekt een Tibetaanse tempel in Parijs en praat met een boeddhist over de overeenkomsten tussen boeddhisme en synchroniciteit. Beide nemen de onderliggende afhankelijkheid tussen geest en de omringende wereld aan. We zijn geen losstaande identiteiten. Alles en iedereen is met elkaar verbonden.  

Diederen zoekt ook anderen op zoals de Engelse Laura Buxton die op tienjarige leeftijd een ballon opliet met haar naamkaartje eraan die gevonden werd door een meisje met dezelfde naam in een ander gedeelte van Engeland. De meisjes verschilden erg wat betreft milieu en levensomstandigheden, maar waren beiden dierenvrienden. Ze maakten met elkaar kennis en werden vriendinnen voor het leven. Toen de BBC hen uitnodigde in de studio hadden ze, zonder dat van elkaar te weten, beiden een cavia bij zich van dezelfde kleur.

Francois loopt met zijn oude moeder door de boomgaard. Zij gelooft meer in de Voorzienigheid dan in het toeval: profidence in plaats van coincidence, maar wellicht is dat hetzelfde.

Diederen bezoekt met Martin het onderzoeksinstituut Cern bij Geneve. Hij krijgt daar de nieuwste informatie over de botsingen van atomaire deeltjes. De kwantumverstrengeling kan hij het beste uitleggen aan de hand van twee dobbelstenen, die van elkaar losgeschoten zijn. Ook verwijderd van elkaar vallen ze op dezelfde vlakken. Zo is het ook met geliefden of mensen die emotioneel dicht bij elkaar zijn. Hij komt ook met voorbeelden over één-eiige tweelingen die los van elkaar dezelfde ervaringen hebben. In Finland kreeg zo'n paar, tot verbijstering van de hulpverleners, een uur na elkaar hetzelfde dodelijke ongeluk.

Een boeiende materie, zeker voor wie er open voor staat. Hier de uitzending, alleen in Nederland te bekijken.

4 opmerkingen:

  1. Robert Kruzdlo1 maart 2013 om 13:57

    Ik moest hier aan denken:In een geval wachten twee mannen, Jan en Piet op het resultaat van hun sollicitaties voor dezelfde baan. Elk van beiden heeft een euro op zak zitten. Jan heeft voldoende redenen om te geloven dat zijn concurrent, Piet, de baan zal krijgen en ook weet hij dat Piet die euro op zak heeft. Hieruit besluit Jan dat "de persoon die een euro op zak heeft de baan zal krijgen." Jan is er echter niet bewust dat hijzelf ook een euro op zak heeft. Wanneer de uitslag bekend wordt gemaakt, blijkt het dat Jan de baan krijgt. Jan was dus fout in zijn overtuiging al zou Piet de baan krijgen. Jan heeft echter wel in dit geval een gerechtvaardigde en ware overtuiging dat de persoon met de euro in zijn zak de baan zal krijgen en men zou dus - volgens de definitie - moeten toegeven dat hij de kennis over de winnaar bezat. Gettier wijst erop dat men hier desondanks niet kan spreken alsof Jan weet dat de man met de euro op zak de baan zal krijgen, want Jans geloof refereert aan de muntjes in de zak van Piet en niet van hemzelf. Dit voorbeeld, samen met verscheidene anderen toont volgens Gettier aan dat de traditionele definitie onvolledig is omdat de overtuiging van de persoon in kwestie hier enkel klopt door toedoen van geluk. Wiki

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Een moeilijk te begrijpen voorbeeld, Robert. Ik begrijp dat je de Amerikaanse kennistheoreticus Edmund Gattier aanhaalt, die zich interesseerde voor de vraag wat kennis precies is. Ik denk dat Francois Martin zich hier minder druk over maakt. Door open te staan voor het toeval wordt hij geleid langs een weg die voor hem de beste is.

      Verwijderen
    2. Wat Jan denkt, doet er niet toe. Het gaat erom wat hij voelt. Juist door te denken dat Piet de baan kreeg wakkerde hij het gevoel dat hij de baan zou krijgen aan. Hetzelfde zou kunnen gelden voor het al dan niet krijgen van een ziekte. Juist door verstandelijk te ontkennen dat je mogelijk een ziekte hebt, maak je de waarschijnlijkheid dat je hem hebt groter. Dit klinkt waarschijnlijk vrij onzinnig. Ik ben daarom ook blij dat ik anoniem reageer :)

      Verwijderen
  2. Robert Kruzdlo2 maart 2013 om 11:05

    Klopt Rein, dat deed ik inderdaad. Dank voor je antwoord. Ik heb even gespeeld met Francois. Kijk maar.

    http://www.trouw.nl/tr/nl/4468/Schrijf/campaign/item/detail/1833028/48581/Wikitaxis-29.dhtml

    De overige Wikitaxis zijn geschreven onder heteroniemen.

    BeantwoordenVerwijderen