De Tax Free Tour, Tegenlicht, 25 maart 2013

Krijtstreepmaffia bestuurt de wereld

Tegenlicht gaat op pad. Het maakt een ontdekkingsreis naar de financiële schaduwwereld in een belastingvrij universum. Een wereld waarin niets is wat het lijkt. Waar het handelen onzichtbaar is. Terwijl de burgers in Europa zwaar gebukt gaan onder de crisis, stroomt het multinationale kapitaal vrij door de landen, als water op zoek naar het laagste punt, daar waar het belastingklimaat het gunstigste is.

Men komt om te beginnen Apple tegen dat Ipads laat maken in China, omdat dat daar goedkoper is. Men verkoopt ze voor vijfhonderd euro, geeft vijftig euro aan het Chinese bedrijf en sluist de rest van het geld weg naar belastingparadijzen, waardoor men in de Verenigde Staten nog maar 1.9% belasting hoeft te betalen. Tel uit je winst.

In Londen doet William Brittain-Catlin (zie foto) onderzoek naar de geldstromen van de offshore economie. Die term behelst wat anders dan offshore boren naar gas waarvan het bekend is. Het slaat op het sluizen van geld naar belastingvrije havens, waar een expat gezin zich thuis voelt. Er zijn er heel wat van op de wereld, zoals in Dubai, Zuid-Korea en straks wellicht ook in de buurt van Mombassa. Hampstead, Londen is een wereld van rijken waarin geld onzichtbaar is, net als de bewoners. Slechts 0,14 % van de mensheid bezit 95 % van het offshore kapitaal.

Brittain - Catlin spreekt over de Cyprus sandwich, die een onduidelijke inhoud heeft en niet rationeel verklaard kan worden. Geld kan overal naar toe. De regels zijn overal verschillend. Men maakt gebruik van de mogelijkheden. Apple stuurt zijn winst via Nederland en Ierland naar de Virgin Islands. Double Irish with a Dutch sandwich is een andere constructie.

In New York bestudeert James S. Henry de geldstromen, die hij vergelijkt met een zwart gat waar het kapitaal in verdwijnt. Over tien procent van de wereldwelvaart wordt geen belasting betaald. Nederland vormt een belangrijke schakel in het geheel vanwege de lage belasting op intellectueel eigendom. De onderzoeksjournalisten Eikelenboom en De Groot brengen de kapitaalstromen in kaart. Wallmart is in ons land gevestigd vanwege financiële redenen, al is het alleen op papier, als een zgn. brievenbusfirma. Ze kijken uit op het gebouw van Intertrust, waarin vennootschappen als Gazprom en BBC World gevestigd zijn, maar zij worden daar de toegang geweigerd.

De Engelsman Richard Murphy kent als voormalig accountant bij KPMG die wereld als geen ander. Bankiers, advocaten en accountants spannen vormen een krijtstreepmaffia. De vier grote accountantskantoren waaronder KPMG en Ernst & Young (werkt Balkenende daar niet?) maskeren de werkelijkheid door een voorzichtig taalgebruik te gebruiken als neutrale belasting of optimale winst, waarmee in beide gevallen géén belastingafdracht mee wordt bedoeld.  

Euro-parlementariër Eva Joly was al eerder te zien. Ze houdt zich bezig met het belastingparadijs Cyprus. Accoutants kwamen ermee weg toen de banken omvielen. Ze worden zelf niet gecontroleerd, maar eerder gesteund door de EU.

Het mooiste van de uitzending was een onderzoek in het Britse parlement op 12 november j.l. waarin eigenaren van Starbucks en Amazon worden ondervraagd over ontdoken vennootschapsbelasting. De voorzitster voelt de heren stevig aan de tand. Advocaten zorgen voor geheimhouding, Starbucks betaalt belasting in Nederland omdat die daar lager is, Amazon ontduikt de belasting op legale wijze, maar ten koste van boekverkopers die wel gewoon hun belasting afdragen. Hetzelfde geldt voor Ikea en Coca Cola. Boycot hen! Bestel niet bij Amazon, maar ga naar de lokale boekwinkel!

Hier heel veel meer over deze schokkende uitzending, de medewerkers en hun publicaties.