Solidair met de onderkant
Vanwege het thema Hoezo armoede? zit Wim Brands in
het geldmuseum in Utrecht. Onder de noemer: we werken harder en we worden
armer, ontvangt hij Will Tinnemans en begint meteen over diens vader, een
Limburger uit 1912, een tijd dat het nog niet vanzelfsprekend was om te gaan
studeren. Na een periode als herdersjongen, dat te eenzaam bleek, werd hij als
boerenknecht te werk gesteld. Thuis waren ze met vijftien kinderen (het gezin
van zijn vader bevatte dertien kinderen), maar werd getypeerd door een
vooruitgangsgeloof. Anders dan nu geloofde men dat de toekomstige generaties
het beter zouden krijgen.
Eerder maakte Tinnemans portretten van werkende armen.
300.000 mensen zijn aangewezen op een arbeidsmarkt die niet op hen is
ingesteld. De personen bij wie hij over de vloer kwam hadden vaak pech gehad,
in de zin van ziekte of scheidingen.
Brands komt terug op Voor jou tien anderen, dat als
ondertitel heeft: Uitbuiting aan de
onderkant van de arbeidsmarkt. Hij
haalt het boek Diplomademocratie
aan van Mark Bovens. Vroeger volgde men de vader op, al was er in katholieke
gezinnen een uitzondering voor de oudste zoon die priester werd, zoals ook de
broer van Tinnemans. Daarna kwam de diplomademocratie, waarin men een diploma
nodig heeft om een gewenste baan te verwerven. De onderkant van de samenleving
is niet meer vertegenwoordigd in het politieke electoraat, maar is voor hen ook
niet interessant.
Terwijl de groep groeiende is, merkt Brands op, een het
vooruitgangsgeloof van de vorige generatie mist.
Tinnemans stelt dat in plaats van solidariteit met elkaar
de nadruk is komen te vallen op zelfredzaamheid, terwijl dat voor werkende
armen geen soelaas biedt. Ze sloven zich uit en ontvangen geen redelijke
beloning.
Wat te doen? vraagt Brands.
Het zou goed zijn de belofte aan hen na te komen dat wie
werkt daarvan ook kan leven. Dat kan door het vangnet terug te brengen middels
een lagere belasting.
Of het uitstellen van het terugbetalen van schulden? vraagt
Brands die zich opeens als een econoom ontpopt.
Dat lijkt Tinnemans gevaarlijk. Het is beter de
inkomstenbelasting te verlagen voor de mensen aan de onderkant.
Komt het vooruitgangsgeloof weer terug?
We hebben onszelf overtroffen, meent Tinnemans, maar
inmiddels moeten we een pas op de plaats maken en nadenken over de samenleving
die we geschapen hebben.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten