Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



zondag 19 november 2017

Theaterrecensie: Ophelia, Veenfabriek, Toneelschuur, 18 november 2017


Overrompelend kijk- én luisterspel over de liefde die niet te bevatten is

Ophelia is een deerniswekkend personage uit Hamlet van Shakespeare en over haar valt niet veel meer te zeggen, dan dat ze haar liefde voor de prins van Denemarken met de dood moet bekopen, maar des te meer treft ons haar lot. Dat gebeurde ook bij componist Berlioz die zo laaiend was over de vertolking van haar rol door de Ierse Harriet Smithson, dat hij daaraan een symphonie wijdde, de Symphonie Fantastique en een relatie met haar aanging. In de versie van  Veenfabriek, die daaraan nog eens een eigentijdse dimensie aan toevoegen, trekt Jacobien Elffers als een waanzinnige de aandacht naar zich toe en wordt daarmee steeds krachtiger terwijl haar tegenspelers in de rollen van Hamlet en Berlioz steeds meer terrein kwijtraken.

 Het publiek wordt in de stemming gebracht door een opwekkende rede van Phi Nguyen die preludeert op zijn rol als Hamlet en zijn twijfel aan de echtheid van het bestaan. Zekerheid kan ook Phi niet geven, maar wij kunnen ons wel proberen in te leven in de wereld van Berlioz ten tijde van de uitvoering van Hamlet op 11 september 1827 in Parijs. Na een prachtige ouverture van de Symphonie Fantastique op viool en piano, vertelt Roland Haufe, die de rol van Berlioz speelt, over de toestand van de maatschappij in die dagen. De datum doet ons meteen denken aan de rampen die de moderne maatschappij treffen. Een kleine twee eeuwen geleden werd net zo goed aan de menselijke rede geknaagd.  

 Zoals Phi al voorspelde, is het ondoenlijk om Ophelia met een rationele blik te bekijken. De wijze waarop de hoofdpersoon de rollen uit de Hamlet van Shakespeare in 1660 en 1827 vermengt met haar eigen bestaan als actrice kan niet doorgrond, maar alleen ervaren worden. De inbreuken op de toneelteksten zijn talrijk om niet te zeggen dat ze de chaos juist willen bevorderen. Dit blijkt al meteen als Steven, die ook de broer van Ophelia speelt, namens musicus John komt vragen of Hamlet de bestaanskwestie al aan de orde heeft gesteld vanwege de cue die daarin verborgen lag voor de instrumentalisten.

Er wordt door de spelers veelvuldig gebruik gemaakt van de flessen wijn naast de vleugel. Ophelia heeft een eigen fles naast haar staan die haar gevoelens opzweept, haar wanhoop vergroot. Berlioz, die het zwaar te verduren krijgt met kritiek op zijn romantische werk en zijn rol als geliefde, zet zelfs de fles aan zijn mond. Te midden van alle emoties vormt het toneelstukje rond de dood van de koning dat halverwege wordt opgevoerd, een stijlbreuk met het geheel. Hoewel men daarmee verwijst naar Hamlet waarin dat ingelast wordt om de waarheid boven water te krijgen, blijft het bij de Veenfabriek een nogal flauwe toestand met veel rode vingerverf. Fraaier is de kanteling van de lichtbakken waarmee later een sfeer van waanzin op het toneel wordt opgeroepen.    

Van de musici van de vorige productie Raarr met Joep van der Geest als gastheer is alleen toetsenist Ton van der Meer overgebleven. In Ophelia, dat geregisseerd en deels geschreven werd door Joeri Vos, werd Van der Meer bijgestaan door violiste Vera van der Bie, gitarist John van Oostrum, harpiste Ruta van Hoof, fluitist Steven Ivo en blazer Bastiaan Woltjer, die ook voor de composities verantwoordelijk was. De instrumenten gaan een prachtig samenspel aan met de tekst en verdringen die als zij dat nodig vinden. Alleen tijdens de tirade van Ophelia in een besmeurde witte jurk tegen alles wat de liefde onmogelijk maakt (zie foto van Robert van der Ree), zoals de oppervlakkigheid van de sociale media in onze tijd, druipen ze af om tenslotte na het vertrek van onze gehavende heldin een droevig slotakkoord aan te heffen. Groots!

Hier een link naar de bronnen van de verschillende muziekfragmenten op Spotify, hier mijn bespreking van Raarrr.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten