Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



donderdag 2 november 2017

Theaterrecensie: Disconnect, M31Foundation, Toneelschuur, 1 november 2017


Sterke collectieve prestatie rond de verleiding van een transhumane wereld

Hoe zal het zijn als de technologie voortschrijdt en de mens daarmee verandert? Over die vraag hebben zich vele denkers en schrijvers gebogen met negatieve en positieve uitkomsten. In zijn inleiding op de conceptuele voorstelling Disconnect noemt dramaturg Florian Hellwig een groot aantal mensen waaronder twee schrijvers die beide een dystopische visie op de toekomst hebben, maar daarin tegenover elkaar staan. George Orwell zag vooral meer repressie ontstaan, Aldous Huxley voorspelde dat de mens juist aan zijn vrijheid ten onder zou gaan. Hellwig verklapt alvast dat Robin Coops, de bedenker van de voorstelling, een aanhanger is van Huxley wat diens visie op de toekomst betreft.

In die toekomst ontstaat een strijd tussen de mens van vlees en bloed en de mens die zijn lichaam heeft opgegeven om deel uit te maken van een netwerk in een transhumane wereld. Door het opgeven van zijn lichaam kan hij ook geen ervaringen meer opdoen en is hij alleen maar verbonden met zijn herinneringen. Door het delen van data kan hij zich verplaatsen in een ander en diens herinneringen ook beleven. In de voorstelling zien we wetenschapper Löw (Mingus Dagelet) die ruim twintig jaar in coma is gelegen heeft nadat hij in 2020 zelf de overstap wilde maken naar de transhumane wereld. Zijn vrouw Roxanne (Mehmoush Rahmani) is inmiddels transhumaan geworden en wil hem met alle liefde naar deze wereld toe begeleiden.

Het toneelbeeld biedt een futuristische aanblik met een platform met grote witte tegels waarop Löw in zijn spierwitte onderbroek in coma ligt. Achter hem staat een doorzichtig bouwwerk waarmee hij zich ooit toegang probeerde te verschaffen tot de transhumane wereld (zie foto van Bart Grietens). De ijle klanken van Du bist die Ruh vormen een scherpe tegenstelling tot het toneelbeeld en worden al gauw opgeslokt door een bombardement aan felle lichten en harde geluiden. Het betekent dat aan de onschuld en de vrede een eind gekomen is en dat er een strijd gaande is tussen de transhumane mensheid en de gewone, die al bijna niet bestaat. Low is de laatst levende op de aarde en toont in sterk spel regelmatig de afschuw over zijn lot en zijn verlangen om zich bij zijn vrouw te voegen, die hem graag wil ontkoppelen van zijn lichaam.

Door middel van een ingesproken logboek horen we hoe de periode is geweest voordat Löw in coma geraakte. Hij had het altijd druk terwijl Roxanne de zorg voor hun dochtertje Janna op zich nam. Vandaar dat Löw zijn werk onderbrak om samen aan zee op vakantie te gaan. Terwijl hij slaap inhaalde, verdronk Janna in een onoplettend moment. Löw gaf zijn vrouw daar de schuld van maar leert door hedendaagse uitstapjes naar de transhumane wereld haar herinneringen kennen en wordt daarmee milder in zijn oordeel over haar. Het tekent de voorstelling, die het resultaat van veel teamwork is, dat de strijd, zoals in veel sciencefiction producties, niet met heel veel geweld en een overdaad aan gepolariseerde posities gevoerd wordt. De menselijke tekst van Sytze Schaik maakt de kracht van de voorstelling, die in het Engels boventiteld wordt, alleen maar groter.  

In zijn inleiding vertelde Hellwig dat de sciencefiction vaak ook terugverwijst naar hetgeen in onze samenleving of het verleden plaatsvindt. In Disconnect blijkt het vermogen van de mens om zich in anderen te verplaatsen veel gemakkelijker dan op de fysieke aarde. Daartegenover staat dat men hier wel weer de wendbaarheid heeft om de eigen geschiedenis steeds weer anders te interpreteren. Met het ouder worden verandert de kijk op de plaats die men in de maatschappij inneemt en op zichzelf en daarmee ontstaan er nieuwe inzichten die in transhumane vorm onmogelijk zijn. Zelfs de allerlaatste mens geeft, net zoals de door Hellwig genoemde Bérenger in De rinoceros (1959) van Ionesco, niet zo gemakkelijk zijn eigen lot uit handen en dat toont daarmee het enorme potentieel van de mens.

Hier de site van Disconnect met daarop de trailer die begint met het mooie Du bist die Ruh.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten