Welcome, reader! According to Antony Hegarty in this second decade of the new century our future is determined. What will it be? Stays all the same and do we sink away in the mud or is something new coming up? In this blog I try to follow new cultural developments.

Welkom, lezer! Volgens Antony Hegarty leven we in bijzondere tijden. In dit tweede decennium van de eenentwintigste eeuw worden de lijnen uitgezet naar de toekomst. Wat wordt het? Blijft alles zoals het is en zakken we langzaam weg in het moeras van zelfgenoegzaamheid of gloort er ergens iets nieuws aan de horizon? In dit blog volg ik de ontwikkelingen op de voet. Als u op de hoogte wilt blijven, kunt u zich ook aanmelden als volger. Schrijven is een avontuur en bloggen is dat zeker. Met vriendelijke groet, Rein Swart.

Laat ik zeggen dat literaire kritiek voor mij geen kritiek is, zolang zij geen kritiek is op het leven zelf. Rudy Cornets de Groot.

Do not go gentle into that good night, Old age should burn and rage at close of day; Rage, rage against the dying of the light. Dylan Thomas.

Het is juist de roman die laat zien dat het leven geen roman is. Bas Heijne.

In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God. Johannes.



woensdag 1 november 2017

Mensen, goden en technologie, Tegenlicht, 29 oktober 2017


Biologische ontwikkeling gaat over in technologische

Regisseur Rob van Hattum maakte drieëneenhalf jaar geleden op mij een onvergetelijke indruk door in Het gretige brein een badmuts op zijn hoofd te zetten en zijn hersenen te laten onderzoeken. Daarin was al iets zichtbaar van de enorme macht van de mens om vat te krijgen op het leven. In de aflevering Mensen, goden en technologie is die macht alleen maar toegenomen. Aan de hand van de verhalen van de Israëlische historicus Yuval Noah Harari en de Amerikaanse futuroloog en schrijver Kevin Kelly wordt een ontwikkeling geschetst waarin de technologie de macht van de biologie overneemt.

Harari woont tussen Tel Aviv en Jerusalem in waardoor hij, zoals hij zegt, deel heeft aan zowel de hi tech toekomst als aan de tradtie. Omdat hij twee kanten op kan kijken, ziet hij meer dan een persoon die in één richting is gevormd. Hij schetst een huidige wereld waarin obesitas en zelfmoord vaker voorkomt dan sterfte door armoede of geweld. Tegelijk is de kans dat we ons ecosysteem vernietigen alleen maar toegenomen. Nieuwe ontwikkelingen in de biotechnologie en de kunstmatige intelligentie maken het mogelijk om de mensen tot goden te transformeren, die zelf het leven ontwerpen en scheppen. De homo sapiens is niet veel anders dan een gedomesticeerd dier dat een netwerk nodig heeft om te overleven. Alleen door zijn specialisatie kan men een nuttige bijdrage leveren aan de maatschappij. De mensheid is een groot organisme en de mens is net als een mier een onderdeel daarvan. Door de technologie is het mogelijk om met elkaar een verbinding te vormen.

Op dit moment komt Kevin Kelly in beeld die geworteld is in de hippiebeweging. Hij zet zich af tegen denkers en wetenschappers zoals natuurkundige Stephen Hawkings en Elon Musk, medebedenker van PayPal en de Tesla, die waarschuwen tegen een technologische toekomst. We kunnen juist ons voordeel doen met de ontwikkelingen in de kunstmatige intelligentie. Een app kan ons verbinden met de Gaia, de aarde. Dat vormt een belangrijke factor in de Holos theorie. Het wereldwijde web kan ook zelf gedachten ontwikkelen.

Harari op zijn beurt waarschuwt voor dataïsme. Als anderen op grond van data beslissingen voor ons gaan nemen, gaat de controle over ons leven verloren. Hij verwijst in dit verband naar Google die ons straks beter kent dan wij onszelf. Op grond van algoritmen kan die zeggen welke partner het beste voor ons is. Terwijl vroeger de religie zich bezig hield met zijnsvragen en in het liberale tijdperk het gevoel geacht werd daar een antwoord op te geven, worden in deze eeuw data daartoe belangrijk. Het gevaar dreigt dat mensen daardoor gemanipuleerd worden.

Kelly stelt dat kunstmatige intelligentie de ontwikkelingen versnelt. Terwijl het vroeger de filosofen waren die zich bogen over de aard van ons mens-zijn, kan dit nu op alledaags niveau plaatsvinden. Hij toont een fragment waarin Gary Kasparov verbijsterd was dat hij van een schaakcomputer verloor. Kelly stelt zich voor dat mens en computer straks samenwerken. Japanse robots hebben al aardig wat menselijke trekjes. De vraag hoe we met deze ontwikkelingen moeten omgaan kan volgens Kelly alleen beantwoordt worden door ermee om te gaan. Dat bewijst Rob van Hattum die aarzelend fysiek kennis maakt met een vrouwelijke robot, al is het een fragment uit de eerdere Tegenlicht uitzending De robot als mens op 10 mei 2015, die ook door Van Hattum geregisseerd werd en waarin gesteld wordt dat men in Japan verder is met de ontwikkeling van robots omdat men daar niet gehinderd wordt door de invloed van het christelijk geloof. Aibo's, androïden en sociale robots zijn daar geen uitzondering. Men maakt ook Geminoids, een duplicaat van zichzelf die niet veroudert waardoor men zelf plastische chirurgie moet ondergaan om nog een beetje op de dubbelganger te lijken.    

Harari zegt dat de geschiedenis te rommelig is om vooruit te wijzen naar de toekomst. Het kan zijn dat de mens zichzelf verbetert maar ook kunnen er externe goden komen. In dat laatste geval verliest de homo sapiens aan economische waarde hetgeen met een basisinkomen moet worden gecompenseerd. Het idee dat men zich dan gaat bezighouden met computergames lijkt me nogal uit de lucht vallen. Alsof er geen sociale en artistieke bezigheden te bedenken zijn. Kelly sluit af met de gedachte, die hij in The evitable beschrijft, dat de biologische ontwikkeling steeds meer wordt ingehaald door de technologische.

Hier mijn bespreking van Het gretige brein, hier meer informatie over de aflevering Mensen, goden en technologie, hier meer over de meet up vanavond in Pakhuis de Zwijger, waarbij Rob van Hattum ook aanwezig zal zijn, hier meer over De robot als mens.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten