Biologische ontwikkeling gaat over in technologische
Regisseur Rob van Hattum maakte drieëneenhalf jaar geleden op
mij een onvergetelijke indruk door in Het
gretige brein een badmuts op zijn hoofd te zetten en zijn hersenen te laten
onderzoeken. Daarin was al iets zichtbaar van de enorme macht van de mens om
vat te krijgen op het leven. In de aflevering Mensen, goden en technologie is die macht alleen maar toegenomen.
Aan de hand van de verhalen van de Israëlische historicus Yuval Noah Harari en
de Amerikaanse futuroloog en schrijver Kevin Kelly wordt een ontwikkeling
geschetst waarin de technologie de macht van de biologie overneemt.
Harari woont tussen Tel Aviv en Jerusalem in waardoor hij,
zoals hij zegt, deel heeft aan zowel de hi tech toekomst als aan de tradtie.
Omdat hij twee kanten op kan kijken, ziet hij meer dan een persoon die in één
richting is gevormd. Hij schetst een huidige wereld waarin obesitas en
zelfmoord vaker voorkomt dan sterfte door armoede of geweld. Tegelijk is de
kans dat we ons ecosysteem vernietigen alleen maar toegenomen. Nieuwe
ontwikkelingen in de biotechnologie en de kunstmatige intelligentie maken het
mogelijk om de mensen tot goden te transformeren, die zelf het leven ontwerpen
en scheppen. De homo sapiens is niet veel anders dan een gedomesticeerd dier
dat een netwerk nodig heeft om te overleven. Alleen door zijn specialisatie kan
men een nuttige bijdrage leveren aan de maatschappij. De mensheid is een groot
organisme en de mens is net als een mier een onderdeel daarvan. Door de
technologie is het mogelijk om met elkaar een verbinding te vormen.
Op dit moment komt Kevin Kelly in beeld die geworteld is in
de hippiebeweging. Hij zet zich af tegen denkers en wetenschappers zoals natuurkundige Stephen Hawkings en Elon Musk,
medebedenker van PayPal en de Tesla, die waarschuwen tegen een technologische
toekomst. We kunnen juist ons voordeel doen met de ontwikkelingen in de
kunstmatige intelligentie. Een app kan ons verbinden met de Gaia, de aarde. Dat
vormt een belangrijke factor in de Holos theorie. Het wereldwijde web kan ook
zelf gedachten ontwikkelen.
Harari op zijn beurt waarschuwt voor dataïsme. Als anderen
op grond van data beslissingen voor ons gaan nemen, gaat de controle over ons
leven verloren. Hij verwijst in dit verband naar Google die ons straks beter
kent dan wij onszelf. Op grond van algoritmen kan die zeggen welke partner het
beste voor ons is. Terwijl vroeger de religie zich bezig hield met zijnsvragen
en in het liberale tijdperk het gevoel geacht werd daar een antwoord op te
geven, worden in deze eeuw data daartoe belangrijk. Het gevaar dreigt dat
mensen daardoor gemanipuleerd worden.
Kelly stelt dat kunstmatige intelligentie de ontwikkelingen
versnelt. Terwijl het vroeger de filosofen waren die zich bogen over de aard
van ons mens-zijn, kan dit nu op alledaags niveau plaatsvinden. Hij toont een
fragment waarin Gary Kasparov verbijsterd was dat hij van een schaakcomputer
verloor. Kelly stelt zich voor dat mens en computer straks samenwerken. Japanse
robots hebben al aardig wat menselijke trekjes. De vraag hoe we met deze
ontwikkelingen moeten omgaan kan volgens Kelly alleen beantwoordt worden door
ermee om te gaan. Dat bewijst Rob van Hattum die aarzelend fysiek kennis maakt
met een vrouwelijke robot, al is het een fragment uit de eerdere Tegenlicht uitzending De robot als mens op 10 mei 2015, die ook door Van Hattum geregisseerd werd en waarin gesteld wordt dat men in Japan verder is met de ontwikkeling van robots omdat men daar niet gehinderd wordt door de invloed van het christelijk geloof. Aibo's, androïden en sociale robots zijn daar geen uitzondering. Men maakt ook Geminoids, een duplicaat van zichzelf die niet veroudert waardoor men zelf plastische chirurgie moet ondergaan om nog een beetje op de dubbelganger te lijken.
Harari zegt dat de geschiedenis te rommelig is om vooruit te
wijzen naar de toekomst. Het kan zijn dat de mens zichzelf verbetert maar ook
kunnen er externe goden komen. In dat laatste geval verliest de homo sapiens
aan economische waarde hetgeen met een basisinkomen moet worden gecompenseerd.
Het idee dat men zich dan gaat bezighouden met computergames lijkt me nogal uit
de lucht vallen. Alsof er geen sociale en artistieke bezigheden te bedenken
zijn. Kelly sluit af met de gedachte, die hij in The evitable beschrijft, dat de biologische ontwikkeling steeds
meer wordt ingehaald door de technologische.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten