Het is hier nooit stil (2016). documentaire van Sjoerd Oostrik

Aangrijpende portretten van jongemannen met jeugd-tbs

De jonge Nederlandse filmmaker Sjoerd Oostrik (1981) kreeg toestemming om drie gedetineerden te filmen in een jeugdinrichting waar ze tbs ondergaan. In de documentaire zeggen begeleiders dat ze de opgenomen jongemannen vooral willen helpen, maar dat valt zo te zien nog niet mee. De agressie in de inrichting is groot vanwege de moeilijkheid om hun lot te ondergaan. Oostrik brengt dit in beeld in de portretten maar ook in de beelden van het cleane interieur en sfeerbeelden op de afdeling.

Damian is de hoofdpersoon in Hier is het nooit stil ofwel A quiet place, dat als een understatement opgevat moet worden. Hij stelt zich als eerste voor terwijl hij op zijn bed zit en zonder dat zijn gezicht in beeld komt. De documentaire eindigt ook met een opmerking van hem dat hij het jammer vindt dat hij nooit meer een rolmodel voor zijn broertjes en zusjes zal kunnen zijn. Van het etiket dat hij opgeplakt heeft gekregen, komt hij nooit meer af. Damian is een negentienjarige moslim met een migratie achtergrond en zit daar voor moord, zoals pas op het eind duidelijk wordt. Hij volgt lessen op de school. Tijdens het wekelijkse gesprek met zijn mentor horen we dat hij opziet tegen het mondeling examen en verder bakkeleit hij over zijn ingekorte verlof. Zijn mentor constateert dat hij daarover onverschillig is maar zelf wijst hij naar tekorten in het strafsysteem. Hij vertelt over de sancties die volgen op elke overtreding van de regel, zoals de isoleercel of kamerplaatsing. In de isoleer dient men een scheurpak te dragen en zo niet dan staat men naakt voor de camera.  In de groep is hij een buitenbeentje, zit veel in zijn cel, maar hij schrijft veel van zich af.

Abou zit tijdens de voorstelronde vol haat, zoals blijkt uit elke zin die hij begint. Dat betreft vooral het politieke systeem en de klasse-justitie. Daarnaast zijn er ook zaken waar hij van houdt, zoals schrijven, vrijheid en Nederland. Bijzonder is dat hij zich laat filmen terwijl hij zelf een camera vasthoudt. In het mentorgesprek gaat hij over beloftes die hij nogal gemakkelijk doet, waardoor hij de lat hoog legt. Zijn manier van communiceren is dan ook een leerdoel, maar het zit hem niet in de weg, zegt hij zelf. Hij is trots op zichzelf en noemt zichzelf zelfbepalend, leergierig en sportief. Hij schrijft graag rapteksten maar weet dat hij nog steeds foute keuzes maakt. Hij zit ruim vijf jaar in de inrichting en herinnert zich een oudjaarsavond waarop hij hoorde dat zijn beste vriend was doodgestoken en heeft het daar nog zwaar mee. Hij leest een christelijke tekst voor over ellendige mensen die in de goedheid van God worden opgenomen. Hij staat op het punt om vrijgelaten te worden, maar gedraagt zich juist erg obstinaat. Een begeleider zegt hem dat hij zijn advocaat mag bellen want dat is zijn goed recht.  

Germain hoort dat hij zich slecht in kan leven in anderen. Dit naar aanleiding van problemen tijdens het luchten waar sprake was van agressief gedrag. Hij vindt zichzelf lelijk maar weet dat daar een oplossing voor is, net als elke oester een parel in zich heeft. Hij bonkt op zijn deur en wil naar buiten om een sigaret te roken, maar de leiding zegt dat ze op dat moment onvoldoende personeel hebben en dat hij zich rustig moet houden. Hij kijkt televisie op zijn kamer, terwijl naast hem in de vensterbank een stapel boeken ligt. Hij leest een lief gedichtje voor dat zijn vriendin voor hem schreef. Omdat hij lang achter de tralies zou verdwijnen, regelde hij een vriend voor haar, die nu twee kinderen met haar heeft en zelf is hij daar trots op.

Hier de trailer op vimeo.