Waarschuwing voor nieuwe massaslachtingen
De documentaire Night
will fall vertelt het verhaal van de film German Concentration Camps van filmproducent Sidney Bernstein en
regisseur Alfred Hitchcock, die opgenomen werd tijdens de bevrijding van de
concentratiekamp Bergen Belsen, maar ook beelden bevat van de bevrijding van
andere kampen. De film belandde in de kast en werd pas onlangs afgemaakt. De
documentaire begint met de waarschuwing dat de beelden schokkend zijn en daar
is niets van gelogen. Zelfs als men weet wat zich in de kampen heeft
afgespeeld en daar ook geweest is, zijn de beelden ontluisterend op een
manier die niet in woorden te vatten is.
Singer begint met beelden uit april 1945 van de bevrijding
van Belgen Belsen door de Britse geallieerden die ook cameramensen in hun
gelederen hadden. Ze werden nog bijna tegengehouden door Duitse militairen die
hen waarschuwden voor tyfus in het kamp, maar lieten zich daardoor niet van de
wijs brengen. Meteen was er de geur die door merg en been ging en daarna de
beelden die veel schokkender waren dan verwacht vanwege de dertig duizend doden
en daarnaast de stervenden die overal in het kamp lagen. Men arresteerde
kampcommandant Josef Kramer die nog gewoon in functie was. Gevangene Anita die
later getuigde in Neurenberg vertelt dat de Britten op goden leken. Zelf
waanden ze zich in een ander tijd ruimte bestaan, iets wat men nooit meer kwijt
raakte. Na een week kwam Bernstein langs, die een film wilde maken die getuigde
van de horror die had plaatsgevonden en de vreselijke feiten daarover moesten
duidelijk maken aan Duitsers die deze vaak ontkenden, hoe dichtbij ze ook
woonden. Bernstein bracht ook geluid mee, waardoor de Britse soldaten hun zegje
konden doen. Bernstein nam het materiaal mee naar Londen waar hij het sorteerde.
Hij kreeg ook materiaal van andere kampen zoals Buchenwald en Auschwitz, onder
andere van tweelingen die door Mengele aan vreselijke experimenten werden
blootgesteld, en ook van de Russen die beelden gemaakt hadden van de bevrijding
van kamp Majdanek in Polen. Daar waren nog slechts enkele overlevenden omdat
iedereen, met de bevrijding in aantocht, richting het westen was gestuurd.
Bernstein kon kleurenbeelden van de Amerikanen niet gebruiken, omdat die een
andere maat hadden. Er zijn beelden van een uitgelaten Duitse bevolking die als
ramptoeristen naar de kampen kwamen om daar, met een zakdoek voor de neus, een
kijkje te gaan nemen. Eind april kreeg Bernstein een enorme hoeveelheid beelden
binnen uit Dachau. Vier uur lang keek men naar het verpletterende materiaal en
daarna was men stil en zag men op tegen de montage ervan. Een onderzoeker
verwerkte zijn bevindingen in het script voor de film, die inmiddels zoveel
materiaal bevatte dat Bernstein Hitchcock inschakelde om er een scenario voor
te maken.
Onderwijl ging men in Bergen Belsen door met filmen. Een man
met tyfus hoorde vanuit zijn bed doedelzakken spelen en waande zich in de
hemel, vrouwen vroegen al gauw om kleren om zichzelf weer enig aanzien te
geven. Bernstein sprak van een uniek verslag van een genezingsproces. Hitchcock
werd vooral getroffen door het contrast tussen het dagelijks leven in Duitsland
en dat in de kampen. Zelfs mensen die dichtbij woonden gingen gewoon met hun
eigen leven door. De gebeurtenissen kregen een onverwachte wending toen de
kampbewoners niet weg wilden. Hun plannen om naar de Verenigde Staten te gaan werden
tegengehouden, emigratie naar Palestina werd door de Britten ontmoedigd en
terug naar Polen wilde men niet. De film, die de humanitaire ellende in beeld
bracht, vormde een last voor de politiek en werd door de Britten in de la
gestopt. Billy Wilder maakte een verkorte Amerikaanse versie, Death Mills geheten, die echter meer
beschuldigend als openbarend was. De oorspronkelijke beelden werden nog wel
gebruikt tijdens de processen tegen nazi kopstukken in Neurenberg. Zeventig
jaar later werd de film alsnog voltooid volgens de bedoelingen van Bernstein en
Hitchcock. We zien beelden van de velen, gestorven langs de wegen, terwijl ze
van het ene naar het andere kamp gestuurd werden. Hun aftocht was niet twaalf
jaar daarvoor begonnen met de machtsovername van Hitler, maar al twaalf duizend
jaar daarvoor. Tenslotte bevat de film de waarschuwing dat de nacht opnieuw zal
vallen als we niet leren van onze fouten.
Hier
de trailer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten