Vader die zijn kind als object behandelt laat veel scherven
na
Ed van der Elsken mag dan een baanbrekend fotograaf en
filmer geweest zijn, zoals onder andere te zien is in zijn documentaire Death in Port Jackson Hotel (1972) over
een oude hippie vriendin die hij opzoekt in Zuid Italië, een goede vader was
hij zeker niet. Zijn 53 jarige zoon Daan kan daarover meepraten. Hij doet dit
tegen zijn vriend Joris Postema, die in de zoektocht naar de oorzaak van diens
geestelijk onbehagen een mooie documentaire ziet. Postema spreek van een
win-win situatie omdat Daan daar ook baat van zal hebben, maar over rozen gaat
het project niet. Hoewel Daan gewend is om voor de camera van zijn vader te
staan, is het niet zo gemakkelijk hun verhouding te duiden. Op gitaar, drums en
piano probeert hij zijn gevoelens te verwoorden en ook is hij bezig met een
boek. Gelukkig zijn er anderen die hem helpen een tip van de sluier op te lichten.
In de zomer van 2014 leidt Daan zijn vriendin Gerda en zijn vijftienjarige
dochter Zea rond op een tentoonstelling in het Stedelijk met werk van zijn
vader. Hij zegt dat hij voor het eerst op eigen initiatief zoiets doet. Vroeger
moest hij altijd mee van zijn vader. Hij hoort zijn vader op een video praten
over vrijheid en idealisme, iets dat bij hen thuis vroeger ver te zoeken was.
Hij is bang dat Zea afstand van hem zal nemen - net als hij zelf deed toen hij
vijftien was en in een kraakpand in Amsterdam ging wonen - vooral omdat hij
haar altijd dicht op de huid zat, maar ondertussen zingen ze nog steeds samen.
Daan en Joris gaan op bezoek bij eerste vrouw van Ed. Ze vragen de Hongaarse wat
ze van Ed vond en horen dat hij de eerste jaren heel aardig was en dat hij
zelfs nog een aardige brief schreef na de scheiding, waarin hij de schuld op
zich nam, iets wat Daan aan het huilen brengt, omdat hij dat nog nooit van zijn
vader gehoord heeft. Hij weet alleen nog dat zijn vader zijn heavy metal muziek
op zijn sterfbed zwaar afkeurde.
In de winter van 2015 gaan Daan en Joris op bezoek bij een
broer en een zus van Ed die in Frankrijk wonen. Ze vertellen dat Ed al in zijn
puberteit een dwingeland was. Joris neemt de zus apart. Ze wilde niet in het
bijzijn van Daan zeggen dat Ed een egoïst was en zijn kinderen als objecten
gebruikte. Daans vriendin Bianca vindt de omgang met de manisch depressieve
Daan een zware opgave. In de zomer van 2015 wil Daan uitstel van het
filmproject vanwege doodsneigingen en het idee dat er nog een andere kijk op de
kwestie mogelijk moet zijn. Daan ontvangt zijn zus Tinelou die een ander,
positiever beeld van haar jeugd heeft. Bianca is dan al uit huis vertrokken.
In de volgende winter heeft Daan een depressie die hij met
het zingen van zelf geschreven liedjes van zich af probeert te houden. Joris
helpt hem daarbij. Samen gaan ze op bezoek bij voormalige voorman van D’66
Gerrit Jan Wolffensperger die een halfbroer van zijn moeder is en vertelt over
hun vader, de gefusilleerde verzetsheld Gerrit van der Veen. Hij denkt dat de
zwaarmoedigheid van Daan best van zijn moederskant kan komen. Zea maakt
ondertussen foto’s van toeristen in het centrum van Amsterdam. Daan herkent in
een foto van twee Aziatische vrouwen een foto van zijn vader. De zienswijze van
Tinelou heeft hem de ogen geopend voor een relativering van zijn starre
vaderbeeld. Hij laat als eerbetoon een drumsolo horen als achtergrond van het project
Een fotograaf filmt Amsterdam (1982).
Eerder weigerde hij dat voor zijn vader te doen, waardoor enige verzoening
optreedt. Nu maar hopen dat daarmee het gemoed van Daan wat lichter geworden is.
Hij moet anders maar denken dat er, zoals veel anderen al hebben ondervonden, aan een betere verstandhouding met een narcistisch persoonlijkheid weinig eer te behalen is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten