Groene dromen, Tegenlicht, 2 april 2017

Blauwe economie een laklaag of een wezenlijke verandering?

Tien jaar geleden maakte regisseur Rob van Hattum onder de titel Afval=voedsel twee Tegenlicht uitzendingen over Cradle to cradle principe, waarmee een directe lijn tussen afval en grondstof wordt bedoeld en geen verspilling meer optreedt. Een ander woord daarvoor is circulaire of blauwe economie. Een decennium later kijkt hij nog eens hoe het er voor staat op het gebied van duurzaam ondernemen. De stap terug die Unilever laatst moest doen om aandeelhouders tevreden te stellen zou wijzen in een tegengestelde richting.

Het stadskantoor in Venlo dat volgens het Cradle to cradle principe is gebouwd werkt nog steeds en wordt in de toekomst winstgevender vanwege de gezondheidseffecten die de arbeidsproductiviteit bevorderen. Ook elders in de stad, zoals in een papierrecyclingbedrijf, werkt men met dit principe. In een circulaire economie wordt alles hergebruikt.

In Almere had men ook grote plannen op dit gebied maar die zijn minder goed gelukt. Desalniettemin pakt men de draad weer op en wel onder leiding van Gunter Pauli die eerder de oprichter van het biologische merk Ecover was en dacht dat hij daarmee een goede bijdrage aan het milieu leverde tot hij erachter kwam dat de zeep die hij vervaardigde met palmolie werd gemaakt en de regenwouden aantastte. Hij verkocht zijn bedrijf en stortte zich op andere projecten, waaronder het voormalig zwemparadijs Tropicana in Rotterdam. Dat wordt onder leiding van Siemen Cox een ecoparadijs voor bedrijfjes die elkaar kunnen helpen om het cradle to cradle principe te realiseren. De koffiebar levert bijvoorbeeld de grondstof voor de paddenstoelenproductie.

Volgens Pauli dient men met een open geest te denken om niet te verzanden in een genetische benadering. De blauwe economie die hij voorstaat denkt out of box, zoals ik dat maar noem en zoekt kansen om gesloten kringlopen te verwezenlijken en afval te vermijden. In het ecoparadijs heeft zich een bedrijfje gevestigd dat leer maakt op basis van fruitafval, het zogenaamde fruitleer dat al behoorlijk stevig is. Ook is er een bedrijfje dat op basis van CO2 een bacterie maakt die dient als proteïnebron en veel voedingsmiddelen bevat, geschikt voor personen die niet veel willen of kunnen eten. Cox zegt dat koffiebonen straks als service verkocht worden omdat met het afval daarvan meer te verdienen valt dan met het kopje koffie dat ervan gemaakt is. Ecologie wordt volgens Pauli steeds meer een economische factor.

Pauli stelt dat de schaal en de snelheid van de blauwe economie geïntensiveerd moet worden. In Hoofddorp is een kantorencomplex gebouwd volgens het idee van cradle tot cradle. De projectontwikkelaar wil inmiddels ook een Circular Valley maken, maar dat vraagt veel werk. Het gaat vooral om het richten en bundelen van energie in plaats van het praten erover. Tijdens de zoektocht om de meerwaarde van het hergebruik te vinden, moet men fouten durven te maken.

Annemarie Pakhorst is een duurzaam ondernemer die zegt dat er bij volledig hergebruik veel komt kijken. Aandeelhouders hebben volgens haar weinig kennis over de circulaire economie. Ze wil geld loskrijgen van pensioenfondsen. Willemijn Verdegaal werkt bij een vermogensbeheerder en is wel te vinden voor de plannen om in de circulaire economie te investeren. Journalist Mark van Baal van Follow this wil dat men aandelen van Shell koopt om daarmee de energietransitie mogelijk te maken en Feike Sijbesma, directielid van voedingsmiddelenconcern DSM zegt zelfs dat men moet uitgaan van duurzame productie om de financiële stabiliteit niet in gevaar te brengen.  

Hier meer informatie op de site van Tegenlicht. Vanavond napraten in Pakhuis de Zwijger. Wellicht kan men daar een antwoord vinden op de vraag of de groene dan wel blauwe economie een laklaag is of een wezenlijke verandering van de economie inhoudt.